Jasne, że rozwój terytorialny wpłynął na w.w stosunki. Przede wszystkim powiększanie terytorium spowodowało: -wzrost liczby niewolników a więc taniej siły roboczej w rękach zwykłych obywateli, -wzrost areału ziemi w rękach rzymskich obywateli (rozwój rolnictwa, przetwórstwa, wydobywania kopalin etc.), -z biegiem czasu zaczęła zanikać warstwa wolnych rolników (chłopów), którzy migrowali do miast w celu poszukiwania łatwiejszego zarobkowania, -stopniowy wzrost warstwy wielkich posiadaczy ziemskich, -rozwój terytorialny wymuszał powstawanie nowych szlaków komunikacyjnych (drogi, kanały etc.), -wzrost liczby obywateli rzymskich (zanik tzw. sprzymierzeńców, miast na prawie italskim, w większym stopniu zaczęto nadawanie obywatelstwa wyzwoleńcom), -konieczność powstania zawodowej armi do obrony granic rozrastającego się państwa (składającej się stopniowo z coraz większej liczby najemników), a więc upadek armi typu narodowego, -budowę nowych miast, a co za tym idzie ich rozwój (akwedukty, budynki użyteczności publicznej etc.), -powstawanie prowincji a co za tym idzie wzrost dochodów państwa i zwiększenie zamożności jego obywateli, -nowe prowincje potrzebowały nowych urzędników i wojska do trzymania w ryzach podbitej ludności etc., -wzrost warstwy senatorów poprzez dopuszczanie do niej tzw. homo novus, -niestety wzrost terytorialny miał też to do siebie, że np. przestawało się uprawiać niektóre produkty rolne na terenie Italii, i zastępowane, a raczej wypierane były one z rynku przez tańsze produkty z prowincji ( np. zboże z Egiptu, Sycylii, Afryki Północnej), -wszystko w.w potrzebowało coraz to nowych unormowań prawnych, a co za tym szło rozwój prawa rzymskiego szedł "całą parą" (nowe kodeksy, regulae etc), -problemem był napływ nowych kultów religijnych do Italii i ich wyznawców, -jeżeli chodzi o politykę to następował rozwój form sprawowania władzy (królestwo-republika-pryncypat-dominat), -z biegiem czasu (za dominatu) nastąpiło "przywiązanie" warstwy tzw. kolonów do ziemi-332 r.n.e. czyli de facto początek zaniku warstwy wolnych chłopów, następnie w 316 i 325 r.n.e. wydano edykty dot. tzw. warstwy dekurionów, których "przywiązano" dziedzicznie do urzędów, a w III w.n.e. nastąpił "przywiązanie rzemieślników do ich kolegiów, -zbyt duże rozrośnięcie państwa w pewnym momencie spowodowało trudności w sprawowaniu nad nim jednolitego "zarządu" (pomysły cesarza Dioklecjana, póżniejszy podział na dwie części etc.), -wpływy kultury romańskiej na podbitych terenach zwiększały się stopniowo co prowadziło do jej rozwoju i przejmowania jej przez ludy znajdujące się w orbicie rzymskich wpływów,
Napisz czy rozwój terytorialny państwa rzymskiego wpłyną na kształt stosunków politycznych, gospodarczych i społecznych w tym państwie, jeśli tak to jak?...
