jak powstały Karpaty? <-- PILNE

Karpaty powstały w fałdowaniu alpejskim. Po ustaniu ruchów górotwórczych rzeźba kształtowana była przez wietrzenie i erozje oraz plejstoceńskie lodowce górskie. Są to góry młode.

Fałdowanie Hercyńskie.

Karpaty są górami, które powstały ze sfałdowania osadów morskich typu geosynklinalnego. Stopniowo obniżające się dno dało początek seriom skalnym o bardzo dużej miąższości. Geosynkliny tworzą się zawsze pomiędzy usztywnionymi partiami skorupy ziemskiej, które przesuwając się względem siebie mogą wywierać nacisk boczny na nagromadzone w geosynklinach i mniej lub więcej przeobrażone pod wpływem ciśnienia i temperatury różnego typu osady: pochodzenia organicznego (wapienne), lub mineralnego (piaszczyste, mułowe, ilaste). Geosynklina karpacka powstała na początku ery mezozoicznej, czyli około 200 mln lat temu. Była ona wypełniona morzem geosynklinalnym, zwanym w geologii historycznej Oceanem Tetydy. Pozostałością Oceanu Tetydy jest obecnie Morze Śródziemne, Czarne i Kaspijskie (to ostatnie będące notabene największym jeziorem na świecie). Ruchy górotwórcze w geosynklinie zaczęły się w okresie kredowym, przed około 100 mln lat, a więc po 100 mln lat narastania osadów, których miąższość dochodziła do kilku tysięcy metrów. Z końcem paleogenu i początkiem neogenu, tj. około 25 mln lat wstecz, miała miejsce następna wielka faza górotwórcza, w czasie której ruchom fałdowym i nasunięciom zostały poddane serie fliszowe, zaś w obrębie zrównanych już i częściowo przykrytych fliszem struktur wcześniejszych powstały spękania, wydźwignięcie pewnych bloków, zapadnięcie innych, z czym wiązały się także procesy wulkaniczne po wewnętrznej stronie łuku karpackiego. Dopiero w tej fazie powstał zarys Karpat w dzisiejszej postaci. Wewnątrz łuku karpackiego ląd uległ zapadnięciu, a na jego miejscu pojawiło się morze, które pod koniec neogenu przekształciło się w jezioro. Cały obszar karpacki prawie do końca neogenu znajdował się w strefie klimatu podzwrotnikowego - najpierw wilgotnego, kiedy istniały warunki do powstawania złóż węgli brunatnych, a później suchego, sprzyjającego powstawaniu w płytkich zbiornikach wodnych złóż soli i gipsu. Pod koniec neogenu (w górnym pliocenie) klimat zaczął się oziębiać, a jednocześnie ożywiły się ruchy wypiętrzające, które na brzegu Karpat Wschodnich przybrały nawet charakter ruchów fałdowych. Obydwa te czynniki doprowadziły w plejstocenie do pojawienia się w najwyższych partiach gór lokalnych lodowców. Skandynawska czasza lodowa w czasie swego największego zasięgu (zlodowacenie krakowskie) dotarła do północnego skłonu Karpat, ale nie wywarła większego wpływu na ich rzeźbę.