prawia i obowiazki rzemieslnika w XIII w.

Cechy zarówno ze względu na cel, jak i strukturę organizacyjną nawiązywały do tradycji korporacji z okresu schyłku cesarstwa rzymskiego, do związku rzemieślników dworskich oraz do bractw religijnych. Pierwsze cechy powstały we Włoszech już w X w. (Pawia, Mediolan, Wenecja); w poł. XIII w. wpływy ich we Francji i Włoszech były tak silne, iż opanowały wszystkie niemal dziedziny produkcji przemysłowej; wg. E. Boileau w Paryżu było wówczas 101 cechów rzemieślniczych, a w Wenecji ok. 140; szczyt rozwoju cechów przypada na XVI w.; w wyniku powstania nowych rynków zbytu dzięki odkryciom geograficznym i integracji politycznej mniejszych księstw w większe organizmy narodowe (co spowodowało rozwój handlu i techniki oraz rzemiosła) wzrosło znaczenie cechów przemysłowych. Upadek silnej organizacji cechowej nastąpił w XVII - XVIII w.; spowodowany był on nieumiejętnością przystosowania się do nowych warunków gospodarczych, nie wyzyskaniem możliwości zbytu i nowych technik produkcji, obrona monopolu produkcji, a ponadto powstanie nowych organizacji społeczno-gospodarczych (m.in. stowarzyszenia czeladników); czeladnicy, wędrują po innych miastach i krajach dla zapoznania się z technikom wytwórcza, zdobywali lepsze umiejętności wykorzystania zdobyczy technicznych i dlatego często walczyli o wcześniejsze wyzwolenie się spod kurateli pracodawców utrudniających im zdobycie tytułu mistrzowskiego z tej przyczyny dochodziło do buntów, które nasilały się w całej Europie Zachodniej, a także w Polsce. W Polsce cechy rozwijały się w 2 poł. XIII w.; w pocz. XIV w. Wrocław miał 29 cechów, a w końcu XIV w. Kraków - 25. Znane są najstarsze statuty cechowe ze Szczecina (1312) i Wrocławia (1314) oraz przekazy o walkach czeladników z mistrzami we Wrocławiu (1329), Gdańsku (1394) i Krakowie (1397); największy rozkwit cechów nastąpił w końcu XV w. - Gdańsku, Lwowie, Poznaniu, Toruniu, Lublinie, a zwłaszcza we Wrocławiu i Krakowie co potwierdza Kodeks przywilejów cechów krakowskich, sporządzony około 1505 przez B. Behema. Szlachta walczyła z cechami zarzucając im sztuczne podwyższanie cen na wyroby rzemieślnicze; w związku z tym ogłoszono 1423, 1538 i 1550 zniesienie cechów (czego nie wprowadzono w życie). W XVII i XVIII w. nastąpił upadek cechów na który wpłynęły zjawiska o zasięgu ogólnoeuropejskim oraz specyficznie polskie m.in. wojny szwedzkie i kozackie, niszczące kraj, a także egoistyczna i krótkowzroczna antymieszczańska polityka szlachty, która zdobyła w tym czasie całkowitą przewagę polityczna w kraju. Monopol cechów w zakresie produkcji rzemieślniczej zniesiono ostatecznie w okresie Królestwa Kongresowego (1816, 1821). Organizacje rzemieślnicze w XIX i XX w. nie mają nic wspólnego z cechami (korporacjami) średniowiecza., które ostatecznie przestały istnieć na początku XIX w. Nowa forma organizacji rzemieślniczych, nawet jeżeli używają nazwy cech nie są organizacjami samorządowymi, lecz formą koncesjonowania warsztatów rzemieślniczych przez Państwo (w Polsce od 1946).