notatka na temat wojny ze Szewcją w XVII w. szybko..!

1. Potop szwedzki - 1655 - 1660r 2. Przyczyny wojny ze Szwecją: - używanie przez Jana Kazimierza tytułu króla Szwecji - chęć opanowania przez Szwedów wybrzeży Morza Bałtyckiego - chęć odzyskania przez Polskę Inflant 3. Najazd Szwedów od strony Litwy i Wielkopolski. 4. Obrona Jasnej Góry i Częstochowy podrywa cały naród do walki z najeźdźcą. 5. Stefan Czarniecki - hetman koronny, symbol cnót rycerskich (miłość do ojczyzny). 6. Zwycięstwo wojsk polskich pod Warką i wyzwolenie stolicy. 7. 1660r - w Oliwie Jan Kazimierz zrzeka się tytułu króla Szwecji, Szwedzi opuszczają ziemie polskie zajmując większą część Inflant.

Też daje na obie połowy XVII w. Wojna ze Szwecją w I połowie XVII w. (1600-1611 i 1621-1635) : a)przyczyny: - pretensje królów polskich z rodziny Wazów do tronu szwedzkiego - przekazanie szwedzkiej Estonii Polsce przez Zygmunta III Wazę - plany Szwecji co do opanowania wybrzeża Bałtyku, które miało być jej wewnętrznym jeziorem. Etap pierwszy 1600-1611: 1600r. – wkroczenie Szwecji do Inflant 1605 – bitwa pod Kircholmem, stroną polską dowodził Jan Karol Chodkiewicz, zakończona zwycięstwem husarii polskiej nad armią szwedzką. 1611r. – zawarcie rozejmu między Polakami i Szwedami na mocy którego Polska otrzymała większość Inflant. Etap drugi 1621-1635: 1621- kolejny napad na Polskę, opanowanie Inflant do rzeki Dźwiny. 1622 – zawarcie rozejmu w Mitawie: pozostanie Inflant po stronie Szwedów. 1626 – opanowanie wybrzeża Pomorza przez Szwedów oraz blokada Gdańska 1627 – zwycięska bitwa morska pod Oliwą, przerwanie blokady Gdańska 1628 – bitwa pod Tczewem. Utrata przez Szwedów Brodnicy. 1629 – I rozejm ze Szwecją w Starym Targu: przyznanie Szwecji Inflant oraz portów pruskich z wyjątkiem Gdańska, Królewca i Pucka. Uzyskali tez prawo do pobierania 35% ceł z polskiego handlu morskiego. 1635 – II rozejm ze Szwecją w Sztumskiej Wsi: Szwedzi zatrzymali Inflanty jednak musieli wycofać się z Prus i zrezygnować z pobierania ceł. Wojny ze Szwecją w II połowie XVII w. (1655-1660 tzw. potop szwedzki): a)przyczyny: pośrednie: dążenie Szwecji do zdobycia wszystkich wybrzeży Bałtyku, aby stało się ono wewnętrznym jez. Szwecji oraz chęć zdobycia nowych łupów wojennych przez najlepszą w tamtym czasie w Europie armię szwedzką. bezpośrednie: pretensje królów polskich Wazów do tronu szwedzkiego (Jan Kazimierz używał tytułu króla Szwecji). Przebieg: - lipiec 1655 – atak wojsk szwedzkich wojska na Polskę z dwóch stron: a)z Pomorza Szczecińskiego do Wielkopolski – bitwa pod Ujściem, kapitulacja wojsk polskich (dowódcy magnaci, główny Krzysztof Opaliński) w zamian za potwierdzenie wolności szlacheckiej. b) z Inflant na Litwę – bitwa pod Kiejdanami, dowódca hetman litewski Janusz Radziwiłł uznał zwierzchnictwo Karola Gustawa i ogłosił związek Litwy ze Szwecją (zerwał unię z Polską). Liczył bowiem na pomoc Szwecji w walce z Rosja, a także na niepodległe (choć uzależnione od Szwecji) Wielkie Księstwo Litewskie, którego byłby władcą. - listopad 1655 – 6-tygodniowe oblężenie Klasztoru na Jasnej Górze w Częstochowie, zakończone niepowodzeniem Szwecji. - obronienie się Gdańska, Lwowa i Zamościa przed najeźdźcami. - wydanie manifestu przez Jana Kazimierza w którym wzywał do walki (sam przebywał na Śląsku) - styczeń 1656 – powrót Jana Kazimierza do Polski - kwiecień 1656 – złożenie ślubu lwowskiego przez króla, czyli poddanie Królestwa we władanie Matce Boskiej. - uzyskanie pomocy elektora brandenburdzkiego i księcia Siedmiogrodu Jerzego Rakoczego przed Szwecję - 1657r. : a) montowanie układu zamierzającego rozbić Polskę przez Szwedów, Brandenburczyków, Siedmiogrodzian i Kozaków. b) Jan Kazimierz chcąc rozbić owy sojusz przyznał niezależność Prusom Książęcym, w zamian za niewielką pomoc wojskową i pieniężną. c) Rzeczpospolita zawiera sojusz z Austrią i Danią. - 1658 – brawurowy atak na łodziach przeprowadzony przez Stefana Czarnieckiego – zdobycie wyspy należącej do Szwedów. - 1660 – podpisanie pokoju w Oliwie. Na mocy którego: a) Jan Kazimierz zrzekł się praw do korony szwedzkiej b) Szwecja zatrzymała większość Inflant c) Szwecja miała zwrócić Rzeczypospolitej zagarnięte w czasie wojny i okupacji zrabowane mienie jednak nigdy nie wywiązała się z tego.