Opiszcie Bitwe pod Leningrad. Z góry dzięki

22 czerwca 1941 roku stał się jedną z najważniejszych dat w historii II wojny światowej. To właśnie wtedy ruszyło niemieckie natarcie na Związek Radziecki opatrzone kryptonimem "Barbarossa". III Rzesza realizowała tym samym plan Adolfa Hitlera, który dostrzegał potencjał ziem Europy Wschodniej zdecydował się na zabór tamtych terytoriów. Rozległe rubieże Związku Radzieckiego stanęły otworem przed niemieckimi żołnierzami, którym nakazano, aby w szybkiej kampanii rozstrzygnęli losy dotychczasowego sojusznika. Wehrmacht otrzymał szczegółowe wytyczne dotyczące kierunków natarcia, a jednym z głównych problemów była kwestia podboju ziem nadbałtyckich, co otworzyłoby drogę do głównej metropolii północnej części Związku Radzieckiego, Leningradu. Miasto to odgrywa niepoślednią rolę w historii Rosji i przez wielu traktowane było jako druga stolica. W rejonie miasta toczyły się walki związane z agresją sowiecką na Finlandię. Wojna Zimowa została rozstrzygnięta na korzyść wojsk Józefa Stalina, choć nie wszystko szło zgodnie z planem radzieckiego dyktatora. Mimo wszystko ZSRR uzyskał spore cesje terytorialne, które mocno zmieniły stan posiadania w rejonie Leningradu. Wystarczy wspomnieć, iż granica radziecko-fińska została przesunięta na północ. Finowie nie mogli pogodzić się ze stratami, tym bardziej że padli ofiarą bezmyślnej agresji Armii Czerwonej. Rząd fiński, szukając rozwiązania problemu, w grudniu 1940 roku ostatecznie porozumiał się z Niemcami co do wspólnego uderzenia na Związek Radziecki. Jednym z głównych celów sojuszniczej wyprawy był właśnie Leningrad. Niemcy, aby ostatecznie przeciągnąć na swoją stronę Helsinki, obiecali sprzymierzeńcom spore przeszeregowania graniczne, a w skład nowej Finlandii wejść miał również Obwód Leningradzki. W związku z tym opracowany został plan współdziałania obu armii - fińska miała nacierać od północy i rozwinąć ramię okrążenia od północnego-wschodu, podczas gdy żołnierze Wehrmachtu wykonają mocne uderzenie przez ziemie republik nadbałtyckich i od południa obejdą miasto, aby połączyć się z armią fińską. To umożliwiłoby utworzenie pierścienia, w którym zamknięty zostałby Leningrad. W praktyce jedyną możliwością kontaktu ze światem byłaby dla miasta droga morska, a i to nie byłoby pewne wobec postawy flot nieprzyjacielskich. Do boju Finowie oddelegowali 14 dywizji piechoty, dwie brygady piechoty i brygadę kawalerii, które mogły liczyć na 77 samolotów z niemieckiej 5. Floty Powietrznej gen. Hansa Jürgena Stumpffa i 222 maszyny rodzime. Jednocześnie od strony granicy niemiecko-radzieckiej nacierać miała Grupa Armii "Północ" dowodzona przez feldmarszałka Wilhelma von Leeba, który miał do dyspozycji 18. Armię gen. Georga von Küchlera, która posuwała się brzegiem Morza Bałtyckiego. Jej prawe skrzydło stanowiła 4. Grupa Pancerna gen. Ericha Hoepnera. Najbardziej na południe wysuniętą jednostką Grupy Armii "Północ" była 16. Armia gen. Ernsta Buscha. W sumie 23 dywizje piechoty, 3 dywizje pancerne i 3 dywizje zmotoryzowane, które ogółem rozporządzały liczbą 600 czołgów. Dodatkowo Grupa Armii "Północ" mogła liczyć na wsparcie 1. Floty Powietrznej gen. Alfreda Kellera. Ich zadanie nie było proste, tym bardziej że na kierunku działań sił von Leeba Armia Czerwona dysponowała sporą ilością jednostek. W zasadzie trzon radzieckich sił w tamtym rejonie stanowiły 7., 14. i 23. Armia składające się na Leningradzki Okręg Wojenny (Półwysep Rybacki do Zatoki Fińskiej) i Nadbałtycki Wydzielony Okręg Wojenny z 8. i 11. Armią (od wybrzeża po Wilno). Siłami obu okręgów rozporządzali dowódcy Frontu Północnego, gen. Markian Popow, i Frontu Północno-Zachodniego, gen. Fiodor Kuzniecow. Mogli oni jeszcze oddelegować do walki 23. i 27. Armię. 22 czerwca o godz. 3.15 jednostki niemieckie przekroczyły granicę ze Związkiem Radzieckim, rozpoczynając tym samym najbardziej krwawą z kampanii okresu II wojny światowej. Juz o 13.25 w Leningradzie wprowadzono stan wojenny i przystąpiono do organizowania obrony przeciwlotniczej. Następnie rozpoczęto masową mobilizację ludności cywilnej, która ochoczo wstępowała do Armii Czerwonej. Już 24 czerwca nad miastem pojawiła się pierwsza nieprzyjacielska wyprawa bombowa. Z 12 samolotów jeden udało się zniszczyć. Siły niemieckie szybko przesuwały się na północny-wschód, niemal z miejsca przekroczono Niemen. 27 czerwca padła Lipawa, a jednostki radziecki rozpoczęły przygotowania do budowania defensywy na linii Dźwiny. Tymczasem, 25 czerwca, Finlandia wypowiedziała wojnę Związkowi Radzieckiemu, jednakże póki co siły fińskie nie zostały rzucone do uderzenia. W cztery dni później doszło do przełamania linii Dźwiny przez 41. Korpus Pancerny gen. Reinhardta. Do Pskowa i Ostrowa zbliżały się siły 56. Korpusu Pancernego gen. Ericha Mansteina. Jeszcze 23 czerwca gen. Kuzniecow próbował przeciwnatarcia, rzucając do walki w rejonie Reiseinai blisko 300 czołgów, ale kontratak został przez Niemców odparty i spokojnie mogli oni kontynuować uderzenie. 30 lipca rozpoczęto walki o Rygę. Miasto krótko opierało się agresji Wehrmachtu i już nazajutrz jednostki niemieckie zajęły stolicę Łotwy. W dwa dni później podobny los spotkał Ostrów, gdzie Niemcy przełamali obronę 14. Armii. W Leningradzie trwała tymczasem dalsza mobilizacja, a 30 czerwca utworzono Leningradzką Armię Pospolitego Ruszenia z gen. Andriejem Subotkinem na czele, która w krótkim czasie osiągnęła liczebność ponad 150 tys. ludzi. Siły niemieckie przesuwające się z Ostrowa objęły ofensywą Psków, do którego wkroczono już 9 lipca. Teraz siły 4. Grupy Pancernej Hoepnera skierowały się do Starej Russy nad Jeziorem Ilmeń. Jakby tego było mało, od północy natarcie rozpoczęli Finowie, którzy stopniowo spychali Sowietów na południe. Tam jednak odwrót Armii Czerwonej nie był tak bezładny, jak w przypadku działań na kierunku uderzenia niemieckiego. Gen. Kirił Mierieckow spokojnie kierował swoją 7. Armią i unikał większych stać z liczebniejszym przeciwnikiem. 10 lipca powstało dowództwo Kierunku Strategicznego Północno-Zachodniego z marsz. Klimentem Woroszyłowem na czele, który natychmiast rozpoczął przygotowania do obrony Leningradu przed spodziewaną nawałnicą niemiecką. W kolejnych dniach niemieckie natarcie przebiegało dwutorowo - Manstein natknął się na spore siły radzieckie z 11. Armii, które wyprowadziły nagły kontratak i musiał zaprzestać uderzenia na Starą Russę i przejść do obrony. Jednocześnie siły 41. Korpusu Pancernego wyszły nad rzekę Ługa i tam zostały wstrzymane 19 lipca. Pancerniacy mieli poczekać na piechotę pozostającą nieco z tyłu. Dopiero 30 lipca natarcie wznowiono, a okres kilkunastu dni przerwy obie strony wykorzystały na przegrupowanie i wzmocnienie sił. Na Kransogwardiejsk nacierał teraz 41. KPanc., nieco bardziej na południe operował 56. KPanc. Nieco z tyłu pozostały jednostki 18. Armii. W pierwszych dniach sierpnia na sowieckie ugrupowanie spadło koncentryczne uderzenie z dwóch kierunków. Od północy atakowali Finowie, od południa do Leningradu zbliżali się Niemcy, a efektem ich natarcia było zajęcie Chołmu 3 sierpnia i 6 sierpnia Starej Russy. 23. Armia i 7. Armia na kierunku fińskim osiągnęły niebezpieczną rubież granicy przedwojennej i linii rzeki Swir. W ciągu kolejnych czterech dni, od 12 do 15 sierpnia, trwały walki w rejonie Nowgorodu, gdzie siły niemieckie borykały się z problemem kontrataku radzieckich armii. 15 sierpnia udało się opanować sytuację na tyle, że wkroczono do Nowgorodu. Następnie Niemcy zajęli Czudowo i w końcówce sierpnia przecięli szosę z Leningradu na Moskwę. Warto przy okazji wspomnieć, iż Naczelne Dowództwo Armii Czerwonej 27 sierpnia dokonało zmian - Front Północny zastąpiono Frontem Karelskim gen. Frołowa i Frontem Leningradzkim gen. Popowa (zastąpiony wkrótce przez marsz. Woroszyłowa), którzy dysponowali 7. i 14. Armią oraz 23. i 8. Armią. Początek września nie zwiastował nic dobrego dla sił Armii Czerwonej zgromadzonych w rejonie Leningradu. 1 września padł Wyborg. 7 września Hitler wydał dyrektywę nr 35, w której znajdujemy informacje dot. zdobycia Szlisselburga i blokowania Leningradu, co było zwiastunem okrążenia miasta. Szlisselburg padł pod naporem 39. Korpusu Pancernego gen. Schmidta w dniu 8 września. Luftwaffe otrzymała sygnał do rozpoczęcia nalotów na Leningrad, który teraz znalazł się w niemiecko-fińskim okrążeniu, gdyż Niemcy osiągnęli Jezioro Ładoga. Ciekawe wydarzenia zaszły jeszcze na kierunku natarcia fińskiego, gdzie marsz. Carl Gustav Mannerheim zatrzymał uderzenie. Gen. Popow postanowił dokonać transferu kilku dywizji, które teraz przeniesiono w sektor niemiecki. Leningrad znajduje się pomiędzy Zatoką Fińską a Jeziorem Ładoga i w przeddzień rozpoczęcia wojny niemiecko-radzieckiej liczył 2,5 mln mieszkańców. Swoją nazwę zawdzięcza pierwszemu przywódcy Związku Radzieckiego, choć do 26 stycznia 1924 roku nosił nazwę Piotrogrodu, co z kolei było spuścizną po carze Piotrze I Wielkim, który założył miasto w 1703 roku. Przez miasto przepływa rzeka Newa. W 1941 roku był to jeden z największych ośrodków radzieckiego przemysłu, znajdowały się tutaj liczne fabryki, przede wszystkim techniczne, które dawały zatrudnienie sporej rzeszy robotników (wielu z nich udało się armii ewakuować w przeddzień zamknięcia okrążenia – podjęli się oni pracy w fabrykach położonych bardziej na wschód). Była to zatem metropolia, której zdobycie zapewnić mogło byt niemieckiej armii i zakończyć w zasadzie zmagania w północnej części Związku Radzieckiego. To, co miało być krótką i łatwą kampanią, okazało się niezwykle ciężkim bojem, nierzadko o przetrwanie.