1.Skutki emigracji Międzynarodowe ruchy siły roboczej wywołują różnorakie konsekwencje zarówno pozytywne jak i negatywne dla wszystkich podmiotów związanych z procesem migracji. Dla emigrantów (jeżeli znajdą pracę i lepsze wynagrodzenie) efekty są zdecydowanie korzystne. Skutkiem jest tu wzrost płacy, nowe możliwości rozwoju, edukacji. Natomiast ciężko jest ocenić skutki emigracji z punktu widzenia gospodarki interesu społecznego pojedynczego kraju. W wielu krajach emigracji uważano, że przepływy zarobkowe przynoszą im jedynie korzyści. Często jednak w praktyce pozytywy te są iluzoryczne (nawet przy bezrobociu). W związku z tym, że współczesna emigracja dotyczy wysoko wykwalifikowanej siły roboczej, potencjał ludzki mogący przynieść korzyści w kraju jest uszczuplany. Czynnikiem, który w pewnej mierze łagodzi negatywne skutki emigracji są przekazy pieniężne od pracujących za granicą obywateli. Biorąc pod uwagę fakt, iż niedobory kapitału są głównym hamulcem rozwoju gospodarczego, dopływ oszczędności od osób pracujących za granicą bywa ważnym czynnikiem mobilizującym gospodarkę w niejednym kraju. Jednocześnie są ważnym źródłem dewiz, stanowiących środki na opłacenie importu towarowego danego kraju. Pewną korzyścią dla tych państw jest także powrót części spośród emigrantów. Dysponują oni bowiem nie tylko nowymi kwalifikacjami zawodowymi, ale również zgromadzonymi poza granicami kapitałami, na bazie których podejmują często działalność inwestycyjną w kraju rodzimym. 2 Skutki imigracji Imigracja także przynosi pozytywne i negatywne skutki o charakterze gospodarczym i społecznym. Dopływ znacznej liczby niewykwalifikowanych, niezorganizowanych, bardziej uległych robotników pozwala przetrwać mało efektywnym firmom i gałęziom produkcji. Stanowi to hamulec przekształceń struktur gospodarczych w tych krajach, utrwalając dziedzinę produkcji, których kraje wysoko rozwinięte straciły przewagę komparatywną. "Oddziaływało to w kierunku obniżania się przeciętnej wydajności w gospodarce narodowej i osłabiania się jej dynamiki rozwojowej" . Zatrudnianie imigrantów w dziedzinach produkcji o niskiej wydajności i dużej pracochłonności umożliwia przepływ miejscowej siły roboczej do gałęzi o wysokiej wydajności pracy. Do ujemnych skutków imigracji zaliczamy wzrost popytu na mieszkania i różnorodne usługi publiczne co prowadzi do konfliktów między ludnością miejscową a obcokrajowcami. Taki kierunek przepływu siły roboczej obciąża bilans płatniczy (wydatki z tytułu przekazów imigrantów do ich rodzinnych krajów). Oczywiste są ekonomiczne korzyści imigracji. Kreuje ono dodatkowy popyt na dobra i usługi i tym samym napędza rozwój koniunktury. Dopływ kadr wykwalifikowanych pozwala zaoszczędzić na szkoleniu i kształceniu oraz dostarcza konkretne efekty pracy. Im wyższe kwalifikacje zawodowe imigrantów, tym wyższe korzyści dla państw migracji. Przykładem mogą być Stany Zjednoczone gdzie duża grupa naukowców i specjalistów (głównie pochodzenia żydowskiego) wyemigrowała z krajów europejskich. Wnieśli poważny wkład w rozwój wielu dziedzin nauki i techniki co odzwierciedla fakt otrzymania 43 nagród Nobla do 1966 roku (w tym 36 naukowców urodzonych poza USA) . W sumie korzyści imigracji przewyższają jej ujemne skutki, powiększa ona potencjał wytwórczy kraju, przyczyniając się do podniesienia lub utrzymania wskaźników wzrostu gospodarczego, koryguje brak równowagi na rynku pracy
