Grupy etniczne: Podhalanie, Ślązacy, Łowiczanie, Kaszubi, Kurpie. Podhalanie to ludność góralska zamieszkująca Kotlinę Podhalańską. W XIX wieku rozsławili ten region artyści. Do dziś powszechnie znany jest strój góralski, styl zakopiański w budownictwie, muzyka, rzemiosło i gwara. Skarbnicę folkloru tatrzańskiego stanowią opowiadania Kazimierza Przerwy-Tetmajera "Na skalnym Podhalu" (przepisane z książki "Planeta" nowej ery Obyczajowość ludowa stanowi zagadnienie niezmiernie ciekawe. W obecnej fazie jest to splot trudnych nieraz do zrozumienia fragmentów dawnych wierzeń, wiedzy i praktyk magicznych których źródeł należy poszukiwać w archaicznej wiedzy i wierzeniach pogańskich. Postępując według tzw. Roku Obrzędowego szczególną uwagę należy zwrócić na cykl obrzędów związanych z zimowym przesileniem słońca. W ujęciu chrześcijańskim przypadają nań święta i Bożego Narodzenia, Nowego Roku i Trzech Króli. Święto Bożego Narodzenia poprzedza okres adwentu, w którym obowiązywały określone sposoby odżywiania się. Nakazy poszczenia były bardzo ostre, później zostały nieco złagodzone, a obecnie bardzo liberalnie traktowane. Preludium adwentu stanowiły dwa święta: dzień św. Katarzyny ( 25 XI ) oraz dzień św. Andrzeja ( 30 XI ) . Podczas tego pierwszego święta odbywały się ostatnie zabawy przy muzyce, natomiast podczas drugiego miały miejsce wróżby- najczęściej o charakterze matrymonialnym, tj. lanie ołowiu, roztopionego wosku na wodę, wróżenie z przestawiania butów. Przed okresem międzywojennym wróżenie było specyfiką panien, a potem przeistoczyło się we wspólną zabawę, w której uczestniczyły zarówno panny jak i kawalerowie. Wierzono, iż zmarli przybywając na obchody zaduszne, odsłaniają ludziom ich przyszłość. W tradycji Podhala ważny dzień stanowi dzień św. Łucji ( 13 XII ), który przypada mniej więcej w połowie adwentu. Tego dnia rozpoczynało się cykliczne prognozowanie pogody na wszystie miesiące nowego roku. Obserwowano warunki atmosferyczne przez dwanaście dni: od dnia św. Łucji do Bożego Narodzenia (polskie dni) oraz od Bożego Narodzenia do Trzech Króli (ruskie dni) i szacowano pogodę na cały rok. Dzień św. Łucji kojarzony był z czarownictwem. Ludzie bali się czarów, gdyż uważali, że rzucane są ona zarówno na nich, jak i ich dorobek, a zwłaszcza na bydło (krowy). W związku z tym wierzyli w skuteczność wielu metod mających na calu zapobieganie negatywnym skutkom czarów, m.in. smarowanie święconym czosnkiem słupów w stajniach, kadzenie krów świeconymi ziołami, rozsypywanie maku przy wejściu do stajni. Od wigilii Bożego Narodzenia ( 24 XII ) do Trzech Króli trwał okres nazywany Godnimi Świętami. W wigilię zachowywano odpowiednie do sytuacji wzory zachowań i stosowano sie do zwyczajowych nakazów ,zakazów oraz wróżb, gdyż wierzono, że: „ Jaka wigilia- taki cały rok”. Obowiązywał ścisły post, a w niektórych domach nie jadano niczego przez cały dzień do wieczora., zaś w innych owsiany moskol, ziemniaki opiekane na blasze i surową kiszoną kapustę. Temu dniu przypisywano wiele przesądów, więc stosowano różnego rodzaju zabiegi magiczne mająca na celu zabezpieczenie się przed wpływem czarownic. W związku z tym wyeliminowano wszelkie odwiedziny w tym dniu- obawiano się, że obca osoba może sprowadzić do domu „jakieś czary” -jeżeli ktoś przyszedł, to mężczyzna oznaczał pomyślność, a kobieta niepowodzenia w przyszłym roku.Okres wielkanocny uwypukla również pogańskie wierzenia Podhalan w to, iż dusze zmarłych pojawiają sie w pewnych okresach na ziemi pod postacią zwierząt. Odzwierciedlenie tego faktu znajduje sie w akcie zapraszania do wigilijnego stołu dzikich zwierząt. Wierzono, że dzięki temu dzikie zwierzęta będą omijały gospodarstwa przez cały rok. Dzień 25 XII to -obok Święta Zmartwychwstania - najważniejsze, a tym samym największe święto w roku, które było przepełnione dużą ilością nakazów i zakazów odnoszących się do zwyczajnych czynności i zachowań. Powstrzymywanie się od wszelkich prac, np. obrządek bydła, gotowanie. „ Po chałupach się nie chodziło na odwiedziny, na posiady w ogóle. Żadnej roboty nie było. Był spokój. Jak święto- to święto”. Wierzono, iż zmarłe dusze odwiedzały swe dawne ziemskie miejsca zamieszkania. Drugi dzień świąt Bożego Narodzenia - 26 XII- to dzień pozbawiony bożonarodzeniowych zakazów obowiązujących pierwszego dnia świąt. Tego dnia ludzie szli do kościoła na sumę w celu poświęcenia owsa- ziaren zawiniętych w chustkę albo kłosy z wigilijnego snopka. Zwyczajem towarzyszącym świętu Trzech Króli ( 6 I ) było święcenie jałowca, kredy oraz wody. Gałązkami jałowca okadzano chorych oraz podejrzanych on urok. Wierzono również, że jałowcowy dym chroni przed złem domy, zwierzęta hodowlane oraz uprawy polowe. Święcona kreda miała na celu odstraszanie złych duchów, demonów, diabłów i czarowników; zmarłych zdejmowano z łóżka, kładziono na podłodze i rysowano wokół nich kredą okrąg mający na celu oddzielenie ich od złych duchów. Wodą święcono sprzęt rolny oraz rolników- aby zapewnić pozytywny przebieg prac rolno- hodowlanych. Myślę, że pomogłam ;) pozdrawiam
