U praptaka (Archaeopteryx lithographica) dziób zaopatrzony był w ostre, dobrze rozwinięte zęby, podobnie jak u gadów. Zęby Hesperornis tkwiły w rynience zębodołowej, a u Ichthyornis w zębodołach. Dzioby ptaków współczesnych są już pozbawione zębów, jedynie u niektórych gatunków traczy i kaczek jest on zaopatrzony w rogowe wypustki. Wykluwające się pisklęta mają ułatwiający im przebicie skorupy twór zwany guzem jajowym lub zębem jajowym. Po wykluciu ząb jajowy zanika. W zależności od typu pobierania pokarmu i od jego jakości, dzioby ptaków mają różne kształty. Wewnętrzne brzegi szczęki i żuchwy nazywamy krajcami i u wielu gatunków są one gładkie, u innych mniej lub bardziej pofałdowane, a np. u sokołów mają wyraźny "ząb" na szczęce, dopasowany do "szczerby" w żuchwie. U ptaków blaszkodziobych na wewnętrznej powierzchni szczęk i żuchwy wyrastają liczne blaszki rogowe (lamellae), umożliwiające przecedzanie pokarmu pobieranego z wody. U traczy występują ostre ząbki służące do przytrzymywania śliskiej zdobyczy (ryby), oraz silnie unerwiony tzw. paznokieć na końcu dzioba. U ptaków drapieżnych, sów czy papug brzegi są ostre, a sam dziób silny. U kuraków, papug oraz ptaków drapieżnych występuje zmodyfikowana, silnie unerwiona skóra, otaczający nozdrza zewnętrzne – woskówka (ceroma).
- Zakrzywiony - np. Orzeł ma silny, zakrzywiony dziób, który działa jak hak do rozszarpywania zdobyczy - Płaski - np. Łabędź uzywa płaskiego dzioba jak sita. Pobiera nim muł z dna i odcedza wodę. Cząstki pokarmu osadzaja się na brzegach - Długi - np. Długi dziub dudka działa jak pęstea. Ptak wyciaga nim owady z ziemi. - Szkrzyzowany - np. Skrzyzowane połówki dzioba krzyzodziobów słuza im do wyłuskiwania nasion z szyszek pozdrawiam...:P
dziób wszystkożercy: wrona orientalna dz. do kłucia w drewnie: dzięcioł białobrzuchy dz. filtracyjny: flaming dz. padlinożercy: sępnik pstrogłowy dz. drapieżnika: Jastrząb dz. do drążenia w błocie: szablodziób dz. owocożercy: tukan tęczodzioby dz. do przecedzania: pelikan brunatny dz. ziarnożercy: gil dz. owadożercy:muchołówka brunatna