Cisnienie krwi

Czym jest ciśnienie?
Organizm człowieka jest niezwykle skomplikowany. Składa się z licznych układów, których sprawna współpraca jest niezbędna do życia. Jednym z najważniejszych jest układ krążenia, nazywany także układem sercowo-naczyniowym. W jego skład wchodzą serce i naczynia krwionośne (tętnice, żyły, włośniczki). W naczyniach krwionośnych krąży krew, a serce pełni funkcję pompy, która powoduje jej ruch.

Ciśnienie tętnicze, czyli ciśnienie krwi lub po prostu ciśnienie jest to siła, z jaką krew działa na naczynia. Wartości ciśnienia zmieniają się, inne są w czasie spoczynku, intensywnej pracy czy szybkiego marszu. U większości ludzi występuje spadek ciśnienia tętniczego w nocy.

W czasie skurczu serce wtłacza krew do naczyń - ciśnienie krwi jest wtedy wyższe i nazywa się je ciśnieniem tętniczym skurczowym. Natomiast podczas rozkurczu serca ciśnienie osiąga wartości najniższe - mówimy wtedy o ciśnieniu tętniczym rozkurczowym.

Wartości ciśnienia można zmierzyć korzystając z ciśnieniomierza. Wyrażone są one w milimetrach słupa rtęci [mm Hg].
Pierwszego pomiaru dokonuje zwykle lekarz lub pielęgniarka, a wynik zapisywany jest najczęściej w postaci:
145/90 mm Hg
120/80 mm Hg
185/100 mm Hg
Pierwsza z podawanych wartości (145 w pierwszym przykładzie) odpowiada ciśnieniu skurczowemu, a druga (np. 90) - ciśnieniu rozkurczowemu.














Gdy
ciśnienie
jest
za
wysokie
….










Nadciśnienie tętnicze może zostać rozpoznane, gdy podczas prawidłowo przeprowadzonych pomiarów ciśnienia stwierdzono, że jego wartości przewyższają ustalone granice.

Nadciśnienie tętnicze jest powszechną chorobą układu krążenia. Oszacowano, że dotyka prawie 30% dorosłych Polaków, co stanowi prawie 9 mln ludzi.

Choroba ta jest tym bardziej niebezpieczna, że u wielu pacjentów w początkowym okresie nie występują żadne objawy, a jej obecność można stwierdzić tylko mierząc ciśnienie tętnicze. U niektórych pacjentów występowanie nadciśnienia mogą sugerować bóle i zawroty głowy lub krwawienia z nosa.
Najczęściej nadciśnienie tętnicze odkrywa się przypadkowo, w pomiarze ciśnienia krwi. Nie leczone nadciśnienie przez lata powoduje uszkodzenie serca, nerek, naczyń krwionośnych, sprzyja wystąpieniu udaru mózgu i zawału serca.

Wiele osób lekceważy nadciśnienie tętnicze, uważając, że nie jest niebezpieczne, a nawet, że jest naturalnym przejawem starzenia się. Jest to oczywiście przekonanie błędne!

Jedna trzecia osób nie jest świadoma swojej choroby,
a tylko nieco ponad 10% osób jest skutecznie leczonych.

Wysokie ciśnienie tętnicze powoduje uszkodzenie wielu ważnych narządów w organizmie. Dlatego zdobycie podstawowej wiedzy o nadciśnieniu, zarówno przez osoby zdrowe, jak i chore ma duże znaczenie.
Konieczne jest uświadomienie faktu, że nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą, podlegającą długotrwałemu leczeniu.
Dzięki właściwemu leczeniu można uniknąć powikłań nadciśnienia tętniczego.























Czy
ja
mam
nadciśnienie

??










Pojęcie prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego zmieniało się wraz z rozwojem medycyny. Obecnie za prawidłowe i optymalne uważa się znacznie niższe wartości ciśnienia niż przed laty.

W poniższej tabelce przedstawiono klasyfikację zgodną z zasadami postępowania w nadciśnieniu tętniczym przedstawionymi przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego w 2003 roku.

Klasyfikacja ciśnienia tętniczego [mm Hg]*

Ciśnienie
skurczowe Ciśnienie
rozkurczowe Kategoria
Wartości prawidłowe
< 120 < 80 Ciśnienie optymalne
120 - 129 80 - 84 Ciśnienie prawidłowe
130 - 139 85 - 89 Ciśnienie wysokie
prawidłowe
Nadciśnienie
tętnicze
140 - 159 90 - 99 Stopień 1 - łagodne
160 - 179 100 - 109 Stopień 2 - umiarkowane
>180 >100 Stopień 3 - ciężkie
>140 <90 izolowane skurczowe

*Jednak powyższa klasyfikacja dotyczy osób, które nie przyjmują leków obniżających ciśnienie tętnicze. W przypadku, gdy wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego należą do różnych kategorii, należy przyjąć kategorię wyższą.

Nadciśnienie tętnicze powinno się rozpoznać, jeśli wartości ciśnienia tętniczego w trakcie dwóch wizyt (średnia z pomiarów w trakcie jednej wizyty) są wyższe lub równe 140 mm Hg dla ciśnienia skurczowego lub 90 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego.

Szczególną grupą pacjentów są osoby z ciśnieniem wysokim prawidłowym, bowiem jeśli chorują na cukrzycę, posiadają liczne czynniki ryzyka lub określone choroby współistniejące, mogą być leczeni tak jak pacjenci spełniający wymienione wcześniej kryteria rozpoznania nadciśnienia.












Ale
jak
zmierzyć

ciśnienie ????










Przeprowadzanie pomiaru ciśnienia tętniczego musi być koniecznie w prawidłowy sposób!

W codziennej praktyce najczęściej stosuje się kilka rodzajów ciśnieniomierzy.
Przedstawiono je na poniższych zdjęciach.




ciśnieniomierz rtęciowy ciśnieniomierz elektroniczny ciśnieniomierz sprężynowy

W publikacji "Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego 2003", ogłoszonej w dwumiesięczniku "Nadciśnienie Tętnicze", podano poniższe zalecenia dla pacjenta dotyczące pomiaru ciśnienia w domu:
• Pomiar ciśnienia należy przeprowadzić po 5-minutowym odpoczynku, z mankietem założonym na ramieniu (na poziomie serca), na którym stwierdzono wyższe wartości ciśnienia.
• Optymalna liczba pomiarów dla celów diagnostycznych - 2 pomiary rano i 2 wieczorem, przez co najmniej 3 dni robocze (wyników z 1 dnia nie uwzględnia się w rozpoznawaniu nadciśnienia). Liczbę pomiarów powinno się rozpatrywać również indywidualnie, uwzględniając stopień nadciśnienia, stan pacjenta.
• Pacjent powinien zapisywać pomiary w dzienniczku samokontroli. Można również wykorzystywać wydruki z aparatów wyposażonych w drukarkę.
• Do samodzielnego, domowego pomiaru ciśnienia tętniczego zaleca się używanie w pełni automatycznych aparatów spełniających ustalone kryteria dokładności, z mankietem zakładanym na ramię.

Zapamiętaj
• Pomiar ciśnienia powinien odbywać się w cichym, spokojnym pomieszczeniu
• Przed pomiarem odpocznij przynajmniej 5 minut
• Mankiet do pomiaru ciśnienia załóż tak, aby znajdował się na ramieniu na wysokości serca
• Pomiaru dokonuj w pozycji siedzącej lub leżącej
• Wynik pomiaru koniecznie zanotuj



Dlaczego….. ??










Czynniki ryzyka
Przyczyny nadciśnienia w ponad 95% pozostają nieznane - mówi się wtedy o nadciśnieniu tętniczym samoistnym lub pierwotnym. W przypadkach, gdy potrafimy określić dokładną przyczynę mówimy o nadciśnieniu tętniczym wtórnym.

Pewne czynniki ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego zostały zidentyfikowane. Na część z nich mamy wpływ, poprzez zmianę stylu życia, na pozostałe nie.

Do czynników ryzyka, które można zmienić, należą: wiek (ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego wzrasta wraz z wiekiem) oraz rodzinne obciążenia genetyczne (ryzyko wzrasta, gdy rodzice chorowali na nadciśnienie tętnicze).
Do najważniejszych modyfikowalnych czynników ryzyka nadciśnienia tętniczego należą:
• Otyłość. Na podstawie przeprowadzonych w Polsce badań stwierdzono, że nadwaga występuje u 34% badanych, a otyłość u 19%. Uogólniając, 53% dorosłych Polaków ma nieprawidłową masę ciała. Każdy dodatkowy kilogram masy ciała jest dodatkowym obciążeniem dla serca i całego układu krążenia, ponieważ w organizmie wzrasta zapotrzebowanie na tlen, który musi być dostarczony przez krew. Dodatkowo tradycyjny polski sposób żywienia, będący przyczyną otyłości zawiera nadmierne ilości tłuszczów, co nasila miażdżycę. Pamiętaj, że każde 5 kg nadwagi powoduje wzrost ciśnienia tętniczego o ok. 5 mm Hg
• Palenie tytoniu. Około 1/3 dorosłych Polaków przyznaje się do palenia tytoniu. Nikotyna powoduje skurcz naczyń krwionośnych, przyspieszenie akcji serca i podwyższenie ciśnienia tętniczego. Dodatkowo sprzyja także miażdżycy i rakowi płuca.
• Siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej (często towarzyszy temu nadwaga). Zwiększenie aktywności fizycznej obniża ciśnienie tętnicze, poprawia ogólną wydolność ustroju, zmniejsza umieralność. Siedzący tryb życia zwiększa ok. 1,5-krotnie ryzyko pojawienia się nadciśnienia.
• Alkohol. Zwiększone spożycie alkoholu wiąże się ze wzrostem ciśnienia tętniczego. To niekorzystne działanie zaznacza się u osób spożywających regularnie powyżej 20-30 g alkoholu w ciągu doby, co odpowiada 1 litrowi piwa, 2 kieliszkom wina lub wódki.
• Nadmierne spożycie sodu. Sód obecny jest w soli kuchennej, doprawiamy nią potrawy, jak także dodawana jest do wielu gotowych produktów spożywczych. Dieta o dużej zawartości sodu podwyższa ciśnienie skurczowe o ok. 5 mm Hg, rozkurczowe o ok. 3 mm Hg.
• Stres, będący nieodłącznym elementem życia każdego z nas. Krótkotrwały stres nie jest szkodliwy. Jeżeli stres występuje ciągle, jest wtedy dodatkowym obciążeniem dla układu krążenia i może przyspieszać rozwój miażdżycy.





Ale właściwie
po co mierzyć to
ciśnienie ??

I po co je leczyć??




Warto mierzyć ciśnienie tętnicze z kilku powodów.

Po pierwsze, pomiary pozwolą zdiagnozować nadciśnienie tętnicze - wszak u większości pacjentów w początkowym okresie nie występują żadne objawy i tylko pomiar ciśnienia pozwoli rozpoznać chorobę.

Po drugie, u osób z nadciśnieniem pomiary pozwolą ocenić skuteczność stosowanego leczenia (zarówno farmakologicznego, jak i nie farmakologicznego) i pozwolą na zmodyfikowanie tego leczenia, w przypadku nie osiągania docelowych wartości ciśnienia.

Po trzecie, należy pamiętać, że fakt stwierdzenia prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego nie zwalnia od okresowych pomiarów ciśnienia (najlepiej co roku), ponieważ ciśnienie rośnie wraz z wiekiem, mogą też pojawić się dodatkowe czynniki, które będą podwyższać ciśnienie tętnicze.

Leczenie nadciśnienia tętniczego ma na celu obniżenie ciśnienia do wartości prawidłowych lub jak najbardziej do nich zbliżonych. Warto leczyć nadciśnienie tętnicze, nawet jeżeli nie występują objawy choroby, wykazano bowiem, że skuteczne obniżanie ciśnienia zmniejsza ryzyko udaru mózgu, zawału serca, powikłań ze strony układu krążenia, a także ze strony nerek i oczu.

Główne powikłania nadciśnienia tętniczego:
• przerost mięśnia lewej komory serca;
• upośledzenie funkcji nerek;
• uszkodzenie naczyń siatkówki oka;
• choroba wieńcowa;
• niewydolność serca;
• udar mózgu;
• miażdżyca tętnic kończyn dolnych;
• tętniak aorty.

















Zmiana stylu życia
Czy to naprawdę działa?
Powszechny wśród pacjentów jest błędny pogląd, że jedynym sposobem leczenia nadciśnienia tętniczego jest przyjmowanie leków. Wszelkie zalecenia lekarskie dotyczące zmiany stylu życia są bagatelizowane. Działać ma przecież przyjmowana tabletka.
U wielu chorych wystarczyłyby same zmiany stylu życia, bez przyjmowania leków do osiągnięcia zadowalających wartości ciśnienia tętniczego. Wszyscy - poza chorymi z nadciśnieniem tętniczym ciężkim (ciśnienie skurczowe ≥ 180 mm Hg; ciśnienie rozkurczowe ≥ 110 mm Hg), u których od razu należy włączyć leczenie farmakologiczne - powinni przez kilka miesięcy stosować leczenie nie farmakologiczne.
Pojęcie nie farmakologicznego leczenia nadciśnienia obejmuje:
• walkę z otyłością i nadwagą;
• odpowiednią dietę z obniżoną zawartością soli;
• podjęcie aktywności fizycznej;
• zaprzestanie palenia tytoniu;
• zmniejszenie spożycia alkoholu;
• walkę ze stresem.
Poszczególne elementy tego leczenia będą dalej omówione.
Wielu pacjentów zastanawia się, czy warto podjąć te wszystkie niełatwe i długotrwałe zabiegi dla uzyskania obniżenia ciśnienia tętniczego?
Tak, warto! Skuteczność leczenia nie farmakologicznego została potwierdzona.
Wykazano, że przy nieprawidłowej masie ciała zmniejszenie jej o 10 kg obniża skurczowe ciśnienie krwi o 5-20 mm Hg; ograniczenie spożycia soli do 4,35-6 g/dobę powoduje przeciętny spadek ciśnienia tętniczego o 2-8 mm Hg, a regularna aktywność fizyczna pozwala obniżyć ciśnienie tętnicze o 4-9 mm Hg.













Skoro jest i za
wysokie ciśnienie
to dlaczego nie miało
by być zbyt niskie?








To fakt, mamy również do czynienia ze zbyt niskim ciśnieniem krwi zwanym hipotensją.

Najczęstsze objawy
• zmęczenie,
• brak apetytu,
• wrażliwość na ciepło lub zimno,
• przyspieszone tętno,
• niska aktywność seksualna,
• duża potrzeba snu.
W wielu przypadkach niskiemu ciśnieniu towarzyszy hipoglikemia, czyli mówiąc inaczej niedocukrzenie. Jest to stan, w którym ilość glukozy we krwi jest zbyt niska (stężenie glukozy we krwi obniża się poniżej 50 - 60 mg%). Hipoglikemii towarzyszą typowe objawy - uczucie silnego głodu, zlewne poty, szybkie bicie serca, dezorientacja, bóle głowy, uczucie niepokoju. Przy bardzo niskim poziomie cukru dochodzi do utraty przytomności, drgawek a nawet śmierci.

Przyczyny hipotensji (wrodzone):
U cukrzyków: przerwanie odruchu kontrolującego ciśnienie krwi na skutek zniszczenia nerwów. Podciśnienie ortostatyczne: objawy pojawiają się w związku z gwałtownym przyjmowaniem postawy stojącej lub siedzącej.

Proponowane leczenie:
Przyjmowanie produktów energetyzujących jak żeń-szeń, miód pszczeli, pyłek pszczeli pikolinian chromu wraz z witaminami A, B, C, D E , oraz białkami.