Przydatki skóry-pochodzenie,budowa i funkcje

Budowa i funkcja przydatków skóry: włosów i paznokci” Paznokcie: Jednostka paznokciowa. Podobnie jak włos, paznokieć stanowi przydatek naskórka. W skład jednostki paznokciowej wchodzą: macierz, blaszka i łoże paznokcia oraz zrośnięta z nim tkanka około paznokciowa. Blaszka paznokcia jest twarda i odporna na czynniki mechaniczne, co warunkuje występowanie w niej twardej keratyny. Paznokieć (unguis) jest zrogowaciałą, giętką blaszką, która pokrywa powierzchnię grzbietową większej części dalszych paliczków palców ręki i stopy. Podobnie jak włosy, paznokcie są wytworem zrogowacenia naskórka. Spośród ssaków tylko człowiek i małpy maja palce uzbrojone w paznokcie. Paznokieć ma nie tylko znaczenie obronne, jako naturalna broń i narzędzie, ale wspólnie z paliczkiem palca jest też oparciem dla jego opuszki. Paznokieć człowieka jest odpowiednikiem kopyta czy pazurów zwierząt. Rozwój. Do połowy 3 miesiąca życia zarodka skóra na grzbietowej wierzchni palców nie różni się od pozostałej skóry. Dopiero w tym czasie na grzbiecie paliczków dalszych grubieje i te obręby zgrubiałego nabłonka nazywamy polami paznokciowymi. Ponieważ pola paznokciowe wzrastają wolniej od otoczenia, więc z tyłu obrasta je otaczająca skóra w ten sposób powstaje wał paznokcia (vallum unguis). Nabłonek pola paznokciowego w dalszym ciągu grubieje i teraz przyjmuje nazwę paznokcia pierwotnego, który nie jest jeszcze jednolicie zrogowaciały lecz tylko w części środkowej ma blaszkę zrogowaciałą (paznokieć rzekomy). Wytwarzanie się właściwego paznokcia rozpoczyna się przez bujanie i wpuklanie się nabłonka pola paznokciowego skośnie w głąb i ku tyłowi pod tylny wał paznokcia. W związku z tym pod wałem paznokcia i nad nasadą (korzeniem) pola paznokciowego powstaje kieszonka — zatoka paznokcia (sinus unguis), która przedłuża obie strony jako zatoki boczne. W początku 5 miesiąca nabłonek pola paznokciowego zaczyna rogowacieć. Powstała blaszka zrogowaciała grubieje przez przyrost wierzchni dolnej. Przyrost ten wytwarza warstwa nabłonkowa nie zrogowaciała wyściełająca łącznotkankowe podłoże (matrix unguis) blaszki paznokciowej- obrąbek naskórkowy podpaznokciowy (hyponychium). Włosy nie ustawiają się do powierzchni skóry prostopadle, skośnie i dlatego też mogą się układać w „pasma" czy „strumienie włosów" (flumina pilorum) lub wytwarzać „wiry". Grubość włosów jest różna w zależności od okolicy, w której występują. Najcieńsze są włosy meszku (5m), najgrubsze włosy brody (105 — 125m) oraz włosy łonowe (125m). U mężczyzn w obrębie brody rozróżnia się trzy rodzaje owłosienia: grube włosy brody oraz meszek związany ze słabo i silnie rozwiniętymi gruczołami łojowy Budowa. Włos jest cienkim, zrogowaciałym włóknem. Składa się z części tkwiącej w skórze i sięgającej w głąb do tkanki podskórnej korzenia włosa (radix pili) oraz z części wystającej ponad powierzchnię skóry, nie zawierającej żywych komórek- łodygi włosa (scapus pili). Korzeń objęty jest pochewką, zwaną mieszkiem włosa (folliculus pili) i kończy się w głębi wyraźnym zgrubieniem — cebulką włosa (bulbus pili), w którą od dołu wpukla się łącznotkankowa unaczyniona brodawka włosa (papilla pili), odpowiada ona brodawce skóry właściwej. Cebulka włosa, zwana też opuszką, jest właściwym miejscem powstawania włosa. W cebulce łączą się wszystkie warstwy nabłonkowych pochewek włosa i wytwarzają jedno wspólne, silnie zabarwione, skupienie komórek. Z tej macierzy (matrix) powstaje włos i jego nabłonkowe pochewki. Po stronie rozwartego kąta, jaki mieszek włosa tworzy z linią powierzchni skóry, przyczepia się do mieszka mięsień przywłosowy, nieco powyżej zaś uchodzi do niego gruczoł łojowy. Część mieszka, która leży powyżej ujścia gruczołu łojowego, ma nazwę lejka (infundibulum). Dzięki niemu włos układa się luźno w skórze i nie przylega ściśle do ścian mieszka, lejek stanowi górną część kanału włosa (canalis pili). Włos składa się z: 1) rdzenia (medulla pili), 2) kory (cortex pili) oraz z obejmującej ją cienkiej 3) powłoczki (cuticula). 1.Rdzeń leży w osi włosa, nie jest on stałym jego składnikiem, występuje tylko we włosach grubszych i to nie zawsze; w wierzchołku włosa, jak również w mieszku stale go brak. Rdzeń składa się z 1- 2 szeregów poprzecznie spłaszczonych komórek zawierających niewiele ziarenek barwnikowych i nie tak silnie zrogowaciałych, jak komórki warstwy korowej. Często zawiera małe pęcherzyki gazu, wówczas włos wydaje się siwy czy biały. 2.Kora jest głównym składnikiem włosa i zbudowana jest z wydłużonych, zrogowaciałych komórek, które w obrębie korzenia zawierają jeszcze jądro. Między komórkami i w samych komórkach znajdują się ziarenka barwnika oraz czasami pęcherzyki gazu. W kierunku podłużnym przez komórki kory przewijają się włókna nabłonkowe głównie dzięki nim włos podwójnie załamuje światło i im też zawdzięcza sprężystość i odporność na pociąganie. 3.Powłoczka włosa (cuticula pili) leży na jego powierzchni i obejmuje warstwę korową. Zbudowana jest z pojedynczej warstwy płaskich, zrogowaciałych komórek nie zawierających jądra. Komórki te dachówkowato zachodzą na siebie, przy czym ich wolne brzegi skierowane są ku wierzchołkowi włosa. Dlatego na powierzchni włosa powstają zazębione linie poprzeczne, których kształt jest swoisty dla każdego rodzaju zwierząt. Mieszek włosa (folliculus pili) otaczający włos składa się z zewnętrznej części łącznotkankowej i z części wewnętrznej nabłonkowej. Przedziela je cienka błona podstawna, czyli błonka szklista, przy wyrwaniu włosa pozostaje ona w mieszku.

PRZYDATKI SKÓRY Przydatkami skóry są: włosy, paznokcie, gruczoły łojowe i potowe. Wszystkie są pochodzenia naskórkowego, ale tkwią głęboko w skórze właściwej. Włos tkwi w mieszku włosowym, lejkowatym pochwowym wgłębieniu naskórka. Włos składa się z korzenia i łodygi. Cebulkę włosa stanowi dolna, zbita część korzenia tkwiąca w skórze. Łodyga jest częścią włosa wyrastająca ponad powierzchnię skóry. Cebulka leży bezpośrednio nad brodawką włosa, która jest częścią skóry właściwej i odpowiada za tworzenie komórek włosowych. Brodawka włosa zawiera naczynia krwionośne zaopatrujące włos w składniki odżywcze. Paznokcie składają się ze zrogowaciałych keratynocytów. Różna struktura włosów, warstwy rogowej i paznokci uwarunkowana jest różnym stopniem zrogowacenia i zawartości siarki. Paznokieć jest swego rodzaju podporą i przy dotyku lub ucisku umożliwia dokładniejsze wyczuwanie. Płytka paznokcia spoczywa na łożysku czyli obrąbku naskórkowym podpaznokciowym. Bogate w naczynia krwionośne łożysko zaopatruje, leżącą między nim a płytką paznokciową, macierz. Gruczoły skóry rozróżniamy na podstawie ich czynności wydzielniczych. Gruczoły ekrynowe wydzielają substancje i prawie wcale się przy tym nie zmieniają. Gruczoły apokryfowe w trakcie swoich czynności wydalają także części komórki. Gruczoły holokrynowe ( np. gruczoły łojowe ) wydalają całe komórki.