Dom - miejsce do którego zawsze wracamy (esej)

Dom to według słownika budynek przystosowany konstrukcyjnie i funkcjonalnie do celów mieszkalnych. W prawie budowlanym dom to "jednorodzinny budynek mieszkalny". Zależnie od usytuowania domy mieszkalne podzielić można najogólniej na domy miejskie (kamienica, blok mieszkalny) i domy wiejskie (chałupa, czworak), które dzielą się z kolei na domy jedno- lub wielorodzinne. W różnych okresach hist. rozwijały się odrębne formy domów mieszkalnych, w których na pierwszy plan wysuwały się np. względy obronności (zamek) czy reprezentacyjności (dwór, pałac, willa). Osobną grupę stanowią budynki przeznaczone do czasowego zakwaterowania, jak zajazdy, hotele, koszary, szpitale itp., lub dostosowane do określonych warunków klimatycznych (bungalow).
W ?Diabłu oswojonym? Lidia Jasińska pisze ?Łatwiej dom zbudować, niż go stworzyć. Mówiąc dom mamy na myśli rodzinę, mieszkanie wraz z jego mieszkańcami, dom też jako ojczyzna lub dom boży-świątynia. Dom symbolizuje bezpieczeństwo, trwałość, schronienie, to miejsce zorganizowane, uporządkowane i ogrodzone jest symbolem porządku, ładu kosmicznego, azylem. Jednak w dzisiejszych czasach ludzie pochłonięci są pracą i zarabianiem pieniędzy. Często zapominają o najważniejszych funkcjach, jakie dom powinien spełniać. Dążą do nowych wymyślnych form architektonicznych, chcą, by ich domy były jak najlepiej wyposażone, by wzbudzały zazdrość u innych. Zapominają jednak i najważniejszych elementach, które powinny być ściśle związane z domem, takich jak rodzina, miłość, wzajemna akceptacja i pomoc, czyli o tym co sprawia, że człowiek jest w pełni szczęśliwy. Obecnie często zdarza się, że ludzie, którzy posiadają piękne duże mieszkania, posiadłości czują się zagubieni i samotni, gdyż brakuje im ciepła domowego ogniska.
W Mitologii to Westa (grecka Hestia) była boginią czuwającą nad domowym ogniskiem, pomyślnością mieszkańców danego domu. Rzymianie wierzyli, że wszelkie powodzenie, zdrowie i szczęście rodziny otrzymują dzięki przychylności bogów. Najważniejszym miejscem w ich domach było atrium, w którym płonął święty ogień. Jednak czy to, że w domu panuje miła i rodzinna atmosfera nie zależy w większej mierze od nas niż od bogów? Przecież to my a nie bogowie żyjemy z członkami naszych rodzin, z domownikami. Od nas zależy czy nasze relacje z nimi będą dobre czy też nie.
W Biblii dom to w szczególności dom boży, miejsce szczególnej obecności Boga. W Starym Testamencie określenie to odnosi się do całego narodu izraelskiego. Każdy kto wierzył w jednego Boga i nosił go w swoim sercu był domem, świątynią w której Bóg mieszka. Także w przypowieści o synu marnotrawnym możemy dostrzec jak ważny jest dom. Syn, który roztrwonił swój majątek wraca do ojca, pragnąc aby ten przyjął go powrotem, choćby jako jednego z najemników? Czy więc dom to miejsce do którego wracamy gdy życie nas sponiewiera? Czy dlatego, że gdzie indziej było nam źle wracamy do domu rodzinnego? Tak, wracamy właśnie do domu, aby chociaż jako ten najemnik czy służący czuć jego ciepło, bliskość i miłość kochających nas osób. Mitologiczny Odyseusz z a wszelką cenę stara się wrócić do domu, do Itaki, gdzie czeka na niego kochająca żona, syn a także cały lud, który pozostawił wyruszając na wojnę z Troją. Odyseusz przechytrza złego cyklopa, wyrwał się Scylli i Charybdzie, uporał się z przeszkodami jakie na jego drodze stawiał Posejdon. Gdy powrócił do domu odzyskał swoje dawne życie. Był szczęśliwy, że znów jest razem z rodziną. Leopold Staff nawiązując do powrotu Odyseusza do domu pisał:
?Każdy z nas jest Odysem,
Co wraca do swej Itaki?.
Tak, jak Odys zmagamy się ciągle z przeciwnościami losu, nasze życie jest pełne trudów, wypełniają go klęski i niepowodzenia. Rzadko dochodzimy tam, gdzie byśmy chcieli, jednak powracając do domu, do naszej własnej Itaki czujemy się bezpieczni, szczęśliwi.
?Inszy niechaj pałace marmorowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym?
Jan Kochanowski we fraszce ?Na dom w Czarnolesie? mówi o wiejskim domu jako o gnieździe ojczystym, gdzie można prowadzić spokojne, umiarkowane życie, wyzbywając się bogactw. Nad marmury przedkłada zdrowie, czyste sumienie i ludzką życzliwość. Kochanowski chce żyć w swoim kraju, między swoimi rodakami. Mimo iż w przeszłości podróżował i zasmakował życia w innych krajach, postanowił wrócić do ojczyzny bo tu jest jego miejsce, jego dom. Obecnie wiele osób wyjeżdża w poszukiwaniu lepszego życia. Zostawiają oni swoje rodziny, przyjaciół aby mieć możliwość większego zarobku. Mówią, że życie ?tam? jest lepsze. Jednak co to za życie z dala od rodzinnego domu, bliskich nam osób? Mówią ?Twój dom może ci zastąpić cały świat, ale cały świat nigdy nie zastąpi ci domu? więc czy naprawdę warto wyjeżdżać, żyć tak daleko od kochających nas ludzi, od miejsc, które są dla nas ważne, które przypominają nam nasze szczęśliwe chwile tylko po to aby wygodniej żyć?

Adam Mickiewicz w epopei ?Pan Tadeusz? ukazuje Soplicowo jako arkadię, symbol szczęścia lat dziecinnych i utraconej ojczyzny. Stanowi ono ostoję polskości, dawnych obyczajów i tradycji szlacheckich. Wnętrze domu wypełniają rekwizyty świadczące o patriotyzmie jego mieszkańców. Zachowane są tu rytuały towarzyskie, a życie toczy się w zgodzie z rytmem natury. Soplicowo stanowi wzór idealnego domu ? kraju, miejsca gdzie każdy chętnie wraca. Stanowi ostoję polskości, gdzie można czuć się bezpiecznie i dobrze. Uświadamia, że człowiek może czuć się prawdziwie szczęśliwy w miejscu, gdzie ma rodzinę i życzliwych sobie ludzi. Takim miejscem jest m.in. ojczyzna, nasz wspólny dom, kraj lat dziecinnych, gdzie ludzie przeżywają radosne chwile, których nie zapomina się do końca życia. Antoine de Saint-Exupry mówił, że ?najważniejsze jest, by gdzieś istniało to, czym się żyło: i zwyczaje, i święta rodzinne. I dom pełen wspomnień. Najważniejsze jest, by żyć dla powrotu? Jeżeli będziemy kultywować tradycje rodzinne, szanować obyczaje i naszą kulturę będziemy czuć się częścią niej, częścią tej kultury. A czując przynależność do niej będziemy chcieli do niej powracać i rozprzestrzeniać ją, pokazywać, chwalić się.

Jednym z bardziej obrazowych przedstawień domu, zarówno dosłownie jak i przenośnie, jest tytułowy ?Dom? z serialu. Jest on symbolem niepodległości, wyzwolenia i nowego ładu. Wszystkie perypetie filmowych mieszkańców dzieją się na tle starej kamienicy przy Złotej. Jest ona świadkiem przyjaźni, pomocy i radości ale też kryzysów, tragedii i chwil załamania. Wszyscy mieszkańcy znają się wzajemnie ? są jak rodzina. Znają swoje problemy i marzenia, pomagają sobie w trudnych chwilach oraz mają wspólne perspektywy na lepsze jutro. Tam każdy czuje się swobodnie. Mocno zniszczona w trakcie wojny kamieniczka zespoliła jej mieszkańców w odbudowie, a potem już jak wspólnota dożywali tam kresu swych dni.

Dom odgrywa bardzo ważną rolę w życiu człowiek. Jest miejscem, gzie odpoczywamy, czujemy się bezpiecznie, uczymy się żyć i poznajemy tradycję. W domu spędzamy cudowny czas, to zazwyczaj tu dokonują się najważniejsze zmiany w naszym życiu. Człowiek, który jest zmuszony żyć z dala od miejsca tak mu bliskiego czuje się nieszczęśliwy i osamotniony. Dom jest częścią naszej istoty. Jego brak wpływa negatywnie na nasze życie. Dlatego musimy troszczyć się o ciepło rodzinne, z którego płynie tyle korzyści. Nie możemy zapomnieć o tak ważnej wartości jaka jest dom. Miejsce, które sprawia, ze człowiek jest szczęśliwy i jest w stanie żyć pełnia życia, gdyż ?wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej?. Na koniec chciałabym przytoczyć słowa Hansa Christiana Andersena Gdy człowiek się starzeje, choćby los rzucał nim po całym świecie, musi mieć gdzieś miejsce, które jest dla niego prawdziwym domem, bo nawet wędrowny ptak ma jedno miejsce, do którego zdąża. Jestem pewna, że każdy człowiek zasługuje na to aby jeśli nie tu i nie teraz, to kiedyś, w przyszłości, w jakimś miejscu na świecie znaleźć tą Itakę do której każdy z nas dąży przez całe życie.

Dodaj swoją odpowiedź