Tematy teologiczne w Ewangelii według św. Marka

Nowy Testament liczy dwadzieścia siedem Ksiąg, w tym cztery Ewangelie. Słowo „Ewangelia” znaczy „Dobra Nowina”. „Nowina”, a więc coś, co zdumiewa, zaskakuje, coś, co jest zawsze nowe, co się nigdy nie starzeje. Zdumienie jest pierwszym znakiem dotknięcia rzeczywistości, o której piszą Ewangelie. Jeżeli człowiek się nie zdumiewa, nie jest zaskoczony, to wtedy nie mamy do czynienia ze spotkaniem z rzeczywistością ewangeliczną.
Nie zawsze jest to zdumienie na zasadzie dostrzegania czegoś, czego się jeszcze nie widziało.
Zawsze natomiast jest to radość jedzenia świeżo upieczonego, wiejskiego chleba. Taki chleb można jeść latami i za każdym razem jego zapach i smak wypełnia człowieka radością spożywania świeżego chleba. Ewangelia to taki wciąż świeży chleb.
Od połowy II wieku terminem „Ewangelia” określa się cztery opowiadania o życiu Jezusa Chrystusa, napisane przez świętych ewangelistów: Mateusza, Marka, Jana i Łukasza.
Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że Ewangelie stanowią oddzielny i niepowtarzalny gatunek literacki, nie mający odpowiednika w literaturze świeckiej. Są to wyjątkowe Pisma. To świadectwa wiary wspólnoty chrześcijańskiej dane Jezusowi Chrystusowi. A więc to nie tylko historia lecz świadectwo wspólnoty spisane przez ewangelistę.
Mamy trzy podobne ewangelie. Gdybyśmy je zestawili obok siebie, to zauważymy,
że pewne teksty się powtarzają. Czwarta Ewangelia, według św. Jana, podaje inne wydarzenia i mowy Jezusa. Różnice są duże. Trzej ewangeliści ujmują życie Chrystusa zwięźle, w oparciu o schemat jednego roku. Św. Jan bierze pod uwagę schemat dwóch, a nawet trzech lat. Pierwszą i najstarszą jest Ewangelia według św. Marka. Z niej korzystają zarówno św. Mateusz, jak i św. Łukasz, dodając własne ujęcie tajemnicy Chrystusa.
W Ewangelii według św. Marka wyróżniamy trzy główne tematy teologiczne.
Pierwszy z nich to Syn Boży i Syn Człowieczy. Św. Matek pisze Ewangelię po to by ukazać tajemnicę Jezusa Chrystusa, czyli odpowiedzieć na pytanie: Kim jest Jezus Chrystus? W jego Ewangelii ta odpowiedź jest zawarta. Marek jednak wie, że do prawdy o Chrystusie docierają jedynie ci, którzy Go szukają. Stąd Ewangelia jest jednym wielkim wezwaniem do zastanowienia nad tym, kim jest Jezus Chrystus.
Ewangelia św. Marka rozpoczyna się od zdania, które stanowi klucz do zrozumienia całości. W nim sam autor wyznaje kim jest Jezus Chrystus. Początek Ewangelii o Jezusie Chrystusie, Synu Bożym (Mk 1,1). Jezus Chrystus jest Synem Bożym. W Ewangelii Marka kilkakrotnie mamy to określenie. Na początku jest wyznanie samego Ewangelisty, następnie dwukrotnie jest to głos Ojca Niebieskiego – raz nad Jordanem w czasie chrztu: Tyś jest mój Syn umiłowany (MK 1,11), drugi raz w czasie przemienienia na Taborze znów Ojciec mówi: To jest mój Syn umiłowany (Mk 9,7). I wreszcie setnik, poganin, pod krzyżem wyznaje: Prawdziwie ten człowiek był Synem Bożym (Mk 15,39). Kim jest Jezus Chrystus? Jest Synem Boga.
Natomiast sam Pan Jezus nigdy o sobie nie mówi, że jest Synem Boga. W odniesieniu do siebie używa określenia Syn Człowieczy. Z nieba Ojciec mówi, że jest to Syn Boży, a Chrystus wyznaje, że jest Synem Człowieczym. To znaczy, że Syn Boga jest równocześnie Synem Człowieczym, a Syn Człowieczy jest równocześnie Synem Boga. I tu dotykamy tej wielkiej tajemnicy Jezusa Chrystusa. Tajemnica polega nie na tym, że Jezus jest Bogiem, ani na tym, że jest człowiekiem, ale , że równocześnie jest Synem Boga i człowiekiem. Łatwo jest podejść do Pana Jezusa tylko jako do Boga i widzieć w Nim wyłącznie Boga, nie dostrzegając człowieka. Możemy klęczeć w pokłonie adoracyjnym przed Chrystusem, tak jak się klęczy przed Ojcem Niebieskim. Chcąc jednak zrozumieć Ewangelię trzeba zobaczyć Jezusa Chrystusa nie tylko jako Boga, ale jako człowieka. Z tym Chrystusem można usiąść przy stole, można podać Mu rękę, tego Chrystusa można ugościć, można z Nim pracować, tego Chrystusa można uderzyć, można dosięgnąć włócznią.
To jest tajemnica. Jak Bóg może być człowiekiem i jak człowiek może być Bogiem? To jest ten największy sekret Ewangelii, wilka nowina o Bogu na ziemi i człowieku w niebie. Kim On jest? I to jest podstawowe pytanie, które nurtuje Marka. On coraz pełniej objawia nam Chrystusa, który jest wielką tajemnicą Boga i człowieka. Jeśli chcemy właściwie zrozumieć Ewangelię, to musimy odkryć Kim On jest? W poszukiwaniu odpowiedzi na to pytanie pomaga nam św. Marek. Ukazuje nam on Boskie i ludzkie działanie Jezusa z Nazaretu.
Marek ukazuje tajemnicę Bóstwa i człowieczeństwa Chrystusa wskazując równocześnie na Jego główne dzieło, jakiego dokonał na ziemi. Jest to dzieło Mesjasza czyli Wybawiciela. Syn Boga stał się człowiekiem, by dać ludziom prawdziwą wolność. I to jest drugi główny temat poruszany przez w/w Ewangelistę .
Taki Mesjasz był zapowiedziany w Starym Testamencie i wyczekiwany przez naród izraelski. Rozumiano jednak Jego misję jako wybawiciela w znaczeniu polityczno-społecznym. Jezus zaś pragnie udzielić ludziom wolności duchowej, wybawić ich z wszelkich form zła, łącznie ze śmiercią.
W tej sytuacji Marek szczególnie mocno podkreśla konspiracyjność działalności Jezusa. Jego mesjańska godność musi być zachowana w ścisłej tajemnicy aż do zmartwychwstania. Marek odkrył jasno jedną z największych pokus potraktowania życia religijnego jako narzędzia doczesnej pomyślności. Zrozumiał on, dlaczego Jezus nie chciał dopuścić do tego, by ogłoszono, że On jest Mesjaszem.
Żydzi czekali na wybawiciela politycznego. Sen o wolności politycznej towarzyszył im nie tylko w nocy, ale i w dzień. Czekali na wybawiciela, na zwycięstwo nad okupantem. Takie podejście do Jezusa było równoznaczne z Jego klęską. Musiałby skoncentrować się na prostowaniu ich błędnego mniemania, co już z góry było przesądzone, bo sen o wolności był ważniejszy niż wszystko inne. Nawet prawdziwego Syna Bożego nie chcieli przyjąć, jeśli On nie pomógłby w realizacji ich snów.
Czytając Ewangelie Marka trzeba dostrzec ten wysiłek Jezusa, który za wszelką cenę nie chce dopuścić do rozgłosu Jego działalności mesjańskiej. Zabrania mówić Kim On jest zarówno uzdrowionym, jak i duchom nieczystym, które wypędzał z opętanych.
Trzecim tematem Ewangelii św. Marka jest Jasne ukazanie drogi do wolności ducha jako drogi pokory. W tym kontekście ujawnia się ta zdecydowana różnica, jaka istnieje między drogą politycznie rozumianego mesjanizmu, a drogą jego ujęcia religijno –moralnego. Pierwsza zawsze bazuje na sukcesie, to droga tryumfalizmu. Druga na upokorzeniu, to droga dobrowolnie przyjętej klęski. Zwycięstwo w wymiarze religijnym dojrzewa w człowieku mimo doznanych przez niego upokorzeń. Jezus musi cierpieć, być odrzuconym, zabitym i dopiero po poniesieniu klęski odniesie zwycięstwo w zmartwychwstaniu.
Jest to nie tylko droga Jezusa. On ją wytyczył. Jest to droga dla każdego Jego ucznia. Innej drogi do pełni wolności nie ma. Uczeń musi opanować umiejętność ponoszenia klęski, przyjmowania upokorzeń, by razem z Mistrzem cieszyć się wieczną chwałą zmartwychwstania.
To właśnie główne założenia Ewangelii św. Marka. Jest ona wyzwaniem do głębszej refleksji nad trzema pytaniami:
-Kim jest Jezus Chrystus ?
-Na czym polega prawdziwa wolność człowieka ?
-Jaka droga prowadzi do tej wolności ?
Trzeba przeczytać Ewangelie św. Marka trzykrotnie, za każdym razem mając na uwadze odpowiedź na jedno z tych pytań. Tylko wówczas możemy poznać całą prawdę zawartą w Ewangelii, zgłębić ją i odkryć wszelkie sensy.