Upadek Rzeczpospolitej spowodowany był wieloma czynnikami. W XIX wieku wykształciły się dwa poglądy, dotyczące przyczyn tego wydarzenia: szkoła warszawska – widząca główne przyczyny w czynnikach zewnętrznych i szkoła krakowska – uznająca czynniki wewnętrzne za decydujące. Osobiście uważam, że upadek Rzeczpospolitej szlacheckiej jest bez wątpienia efektem oddziaływania bardzo wielu czynników – zarówno tych wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Podsumowując: wyniszczenie gospodarcze kraju po wojnach w XVII w, zacofanie gospodarcze, przesadne przywileje szlachty, jej dbałość wyłącznie o własne interesy, wzrastająca ingerencja państw ościennych - oto najważniejsze z przyczyn upadku Rzeczpospolitej szlacheckiej. Są one więc bardzo złożone. Najważniejsze jest jednak to, że pomimo, iż Polska na 123 lata zniknęła z map Europy, nie zniknęła nasza narodowa świadomość, dzięki temu, pomimo upadku, Polska została odzyskana.
