Biologia - Oddychanie u ludzi
Jama nosowa- pierwszy odcinek dróg oddechowych. Dzieli się na dwie części przegrodę nosową zbudowaną z kości oraz chrząstki. Zatoki oboczne nosa- wypełnione powietrzem. Od tyłu jama nosowa łączy się poprzez nozdrza tylne z jamą gardła. Powietrze które przechodzi przez jamę nosową, zostaje: - oczyszczone z kurzu dzięki śluzowi, rzęskom i włoskom pokrywającą tą jamę,- ogrzane – nawilżone (nasycone parą wodną).
Gardło-jest odcinkiem w którym krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe. Jama gardła dzieli się na 3 części: - górną- nosową, która łączy się z jama nosową – środkową- ustną, leży bezpośrednio za jamą ustną – dolną- krtaniowa, w której znajduje się wejście do krtani.
Krtań- narząd położony między gardłem a tchawicą. Zbudowana jest z 9 chrząstek, połączonych za sobą więzadłami i mięśniami, które służą do unoszenia i opuszczania krtani.. Krtań jest narządem głośnotwórczym wewnątrz krtani pomiędzy chrząstkami są rozpięte fałdy głosowe, które ograniczają przestrzeń, zwaną głośnią. Jest to właściwy aparat głosowy. Dolne fałdy głosowe są zwane strunami głosowymi,
Tchawica- ma kształt rury od góry połączona jest z krtanią u dołu przechodzi w dwa oskrzela. Ściana tchawicy zbudowana jest z chrzęstnych pierścieni połączonych że sobą za pomocą więzadeł. Pokryta jest nabłonkiem z rzęskami.
Oskrzela- są naturalnym przedłużeniem tchawicy. Zbudowane z podkowiastych chrząstek, połączonych że sobą więzadłami, wysłane nabłonkiem z ruchomymi rzęskami. Oskrzela główne rozgałęziają się na oskrzela o mniejszej średnicy, które zakończone są pęcherzykami płucnymi. W ścianach oskrzelików nie występują chrząstki. System rozgałęzień każdego z oskrzeli głównych tworzy drzewo oskrzelowe doprowadzające powietrze do każdego z płuc.
Podstawowe zadania tchawicy i oskrzeli to: = transport powietrza do płuc; = ogrzewanie i nawilżanie tego powietrza; =oczyszczenie powietrza z ciał obcych.
Płuca- są pokryte cienką, błyszczącą błoną tzw. opłucną, której wilgotna powierzchnia ułatwia ruch płuc w czasie oddechu, nie pozwalając na tarcie ścian. Zbudowane są z mln. Pęcherzyków płucnych.
Nagłośnia- to chrząstka zamykająca drogę do krtani przy połykaniu pokarmu.
Opłucna- cienka błona łącznotkankowa pokrywająca płuca i wyścielająca klatkę piersiową.
Wdech- to akt czynny wymaga energii niezbędnej do skurczu mięśni, Zebra unoszą się u górze, przepona opada zwiększa się objętość klatki piersiowej, powietrze jest zasysane.
Wydech- to akt bierny nie wymaga energii zachodzi rozkurcz mięśni. – zebra opadają pojemność klatki piersiowej zmniejsza się płuca kurczą się.
Pojemność powietrza- objętość powietrza zawartego w płucach
Spirometr- aparat za pomocą którego mierzy się objętość powietrza zawartego w płucach.
Oddychanie płucne- (zew) wymiana gazowa odbywająca się w pęcherzykach płucnych; Oddychanie tkankowe- (wew) wymiana gazowa odbywająca się w komórkach ciała Oddychanie komórkowe- proces uwalniający energię.
Pow. Wydychane Wdychane
azot- 78% 78%
tlen - 21% 17%
dwu. Węgla- 0,03% 4%
Oddychanie wewnątrzkomórkowe- polega na tlenowym rozkładzie substratów oddechowych w celu uzyskania energii
Glukoza + tlen=> dwutlenek węgla + woda + energia
Oddychanie komórkowe- umożliwia uzyskanie energii, polega na
tlenowym rozkładzie związków organicznych
Nieżyt nosa- choroba wirusowa szerząca się najczęściej drogą kropelkowa. Zapobieganie polega na unikaniu kontaktów z chorymi. Objawami są: kichanie, kaszel pieczenie spojówek bóle głowy stan podgorączkowy.
Grypa- choroba wirusowa szerzy się droga kropelkowa lub przez zakażone przedmioty. Obj. są: wysoka gorączka, bóle głowy, mięśni stawów chrypka kaszel.
Angina- choroba bakteryjna wywołana przez paciorkowce lub gronkowce lub inne typy bakterii. Obj. Są: silny ból gardła, głowy, dreszcze podwyższona temp.
Zapalenie oskrzeli- dochodzi do przekrwienia i obrzęku błony śluzowej oskrzeli. Chorobę wywołują wirusy lub bakterie. Obj. Są: ogólne złe samopoczucie, podwyższona temp. ciała, kaszel uczucie duszności.
Zapalenie płuc- wszelkie zmiany miąższu tkanki płucnej. Czynniki wywołujące chorobę to bakterie wirusy.
Pylice płuc- dotyczą one grup osób narażonych na wdychanie różnego rodzaju pyłów: węglowego, bawełnianego...Objawami są: trudności w oddychaniu duszność kaszel.
Gruźlica- choroba zakaźna wywołana przez prątek gruźlicy. Źródłem zakażenia jest najczęściej chory człowiek (zakażenie kropelkowe). Objawy gruźlicy są mało charakterystyczne, podobne do objawów grypowych. Bardziej zaawansowana postać gruźlicy daje zmiany w płucach w postaci nacieków gruźliczych widocznych na zdjęciu radiologicznym. Gruźlica może dotyczyć kości, opon mózgowo-rdzeniowych, nerek, przewodu pokarmowego.
Nikotyna- uzależnia, wywołuje zwężanie naczyń krwionośnych.
Palenie bierne- wdychanie dymu tytoniowego pochodzącego z papierosów, wypalanych przez inne osoby. Dym taki zawiera więcej nikotyny, ciał smolistych i tlenku węgla.