PROSZĘ O POMOC W NAPISANIU REFERATU NA TEMAT: ŻYWIENIE W CUKRZYCY PILNE DZIEKI Z GÓRY.)

Należy pamiętac o tym żeby jeść codziennie o tych samych porach. W ciągu dnia powinno byc ok 5-6 posiłków nie mogą być zbyt duże. Można i bezpiecznie jest podczas układania jadłospisu korzystać z indeksu glikemicznego. Dzięki niemu mamy wgląd na to jakie produkty spożywcze jak wpływają na wzrost poziomu krwi po ich zjedzieniu. Nalezy ograniczyć jedzenie słodyczy ponieważ są one łatwo przyswajalne przez organizm.Należy ograniczyć tłuszcze a zwłaszcza mięso wieprzowe wołowe czy z kaczki jak i zrezygnować z masła śmietany. I tak należy zrezygnować z białego pieczywa a zamienić go na pełnoziarniste, razowe. Możemy pić mleko ale musi byc ono odtłuszczone. Jeśli chodzi o mięso można jeść ale tylko chude czylu drób, a zamiast niego możemy jeść ryby ale też nie za dużo ok 2 razy w tyg. Warzywa - marchew czy ziemniaki po ugotowaniu mają wysoki indeks glikemiczny tak można jeść ale nie za dużo. Nie wolno pić mleka, jeść serów żółtych czy topionych, zrezygnować z masła, margaryn, jajka( żółtka gdyż to ma wysoki poziom tłuszczu).

Wraz z rozwojem cywilizacji wzrosła również liczba chorób cywilizacyjnych. Do takich chorób zalicza się m.in. Cukrzyca typu ii. Czy cukrzyca zawsze oznacza wyrok? Z pewnością wymaga od chorego zmian w trybie życia a w szczególności w żywieniu. W przypadku cukrzycy typu i konieczne jest stosowanie preparatów insuliny. Jednak, aby leczenie żywieniowe było skuteczne, należy się nauczyć tak komponować posiłki, by dostarczały one organizmowi wszystkich składników odżywczych i przede wszystkim normowały poziom glukozy. Cukrzyca jest chorobą układową w której dochodzi do zaburzeń przemian węglowodanów, spowodowanych względnym lub bezwzględnym niedoborem insuliny – hormonu wytwarzanego przez komórki trzustki. Dochodzi wtedy do zwiększania ilości glukozy we krwi, co w następstwie prowadzi do uszkadzania naczyń krwionośnych i układu nerwowego. PODZIAŁ Klasyfikacja kliniczna rozróżnia różne postacie choroby, najczęstsze to: 1. Cukrzyca typu I – insulinozależna – spowodowana jest bezwzględnym niedoborem insuliny, wskutek czego dochodzi do zniszczenia komórek trzustki. Ten typ cukrzycy wymaga stałego stosowania preparatów insuliny. Występuje skłonność do ostrych powikłań np. śpiączki cukrzycowej, jeżeli leczenie insuliną jest niedostateczne lub nieprawidłowe, przy nieodpowiedniej diecie czy nawet wypiciu znacznej ilości alkoholu. 2. Cukrzyca typu II – nieinsulinozależna – u chorych występuje zmniejszenie ilości uwalnianej insuliny, często jest to wynikiem otyłości. W początkowym okresie choroby uzyskuje się poprawę przy pomocy samej diety cukrzycowej, dostosowując podaż węglowodanów do możliwości przetworzenia przez organizm. Istnieje wiele odmian cukrzycy nieinsulinozależnej, do najczęstszych zaliczają się: cukrzyca skojarzona z otyłością, nadciśnieniem tętniczym czy związana z zaburzeniami przemian lipidowych. 3. Cukrzyca ciężarnych – jest to postać cukrzycy, która może pojawiać się w czasie ciąży i zazwyczaj mija po porodzie. Ważne jest więc monitorowanie poziomu glikemii podczas ciąży, przynajmniej 3-krotnie, aby wcześnie rozpoznać i leczyć zaburzenia tolerancji glukozy. Objawy wskazujące na możliwość rozwoju cukrzycy: •zmniejszenie masy ciała, •wzmożone pragnienie, •wielomocz, •osłabienie, •pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych. POSTĘPOWANIE DIETETYCZNE Założenia diety cukrzycowej polegają na ograniczeniu poziomu węglowodanów prostych oraz tłuszczów. Zalecane jest natomiast zwiększenie udziału węglowodanów złożonych, szczególnie z produktów zawierających błonnik (przetwory zbożowe, warzywa, niektóre owoce). Dieta charakteryzuje się względnie niskim poziomem białka. Zasady ustalania diety: •Dieta powinna być ustalana dla każdego chorego indywidualnie w zależności od masy ciała, wzrostu, wieku, aktywności fizycznej. Niezwykle istotne jest, aby żywienie współgrało z ewentualnymi preparatami farmakologicznymi. •Dieta chorego na cukrzycę powinna być zgodna z założeniami diety zdrowego człowieka, tzn. powinna spełniać zalecenia dietetyczne zdrowego żywienia. •W przypadku otyłości (BMI >= 30) podstawą jest redukcja masy ciała. Podstawową metodą zmniejszania masy ciała są lecznicze zmiany stylu życia, które obejmują obniżenie podaży kalorii lub zwiększenie aktywności fizycznej; umiarkowane zmniejszenie bilansu kalorycznego (500-1000 kcal/d.) spowoduje wolną, ale postępującą utratę masy ciała (ok. 1 kg/tydzień); większość chorych stosujących diety odchudzające powinna dostarczyć swemu organizmowi co najmniej 1000-1200 kcal/d w przypadku kobiet i 1200-1600 kcal/d w przypadku mężczyzn. •Spożywanie posiłków musi być rozłożone równomiernie w ciągu dnia, aby harmonizowało z nasileniem działania insuliny lub leków. •Liczba posiłków powinna wynosić 5- 6 na dobę, powinny być zjadane w małych ilościach, spożywane o ustalonych porach i regularnie oraz urozmaicone. •Zalecane są 3 główne posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) oraz 3 lekkie (II śniadanie, podwieczorek, druga kolacja). •Przerwy między posiłkami nie powinny być krótsze niż 2 godziny i dłuższe niż 3. •W leczeniu cukrzycy nie zaleca się stosowania diet ubogowęglowodanowych. Zalecenia dietetyczne dotyczące chorych z cukrzycą typu I: •regularność trybu odżywiania jako warunek wyrównania metabolicznego •zazwyczaj zwiększone zapotrzebowanie energetyczne u tych chorych •konieczność równomiernego rozłożenia węglowodanów na posiłki •konieczność uwzględniania przekąsek między posiłkami i przed snem •ustalenie czasu przyjmowania posiłków szczególnie w przypadku stosowania insuliny długo działającej •uwzględnienie dodatkowej podaży energii w przypadku wysiłku fizycznego o większym nasileniu Leczenie żywieniowe w cukrzycy typu II: •zwykle zmniejszone zapotrzebowanie energetyczne spowodowane przez otyłość •wyrównanie metaboliczne uzyskiwane głównie w wyniku leczenia żywieniowego •ograniczenie przekąsek między posiłkami i przed snem – dotyczy otyłości •wskazany ustalony czas posiłków Zapotrzebowanie energetyczne: Kaloryczność diety zależy od masy ciała, płci, aktywności fizycznej, stanu fizjologicznego i ewentualnych schorzeń. Przyjęto, że dieta dla osób chorych na cukrzycę powinna spełniać następujące wymogi (wg M.Tracza): •dla osób otyłych: 1000-1300 kcal •dla chorych z nadwagą, osób niepracujących lub lekko pracujących: 1500 – 1800 kcal •dla chorych z prawidłową masą ciała oraz niezbyt ciężko pracujących: 2000 – 2200 kcal •dla chorych z niedowagą, młodzieży, osób ciężko pracujących: 2400 – 3000 2400 – 3000 kcal WĘGLOWODANY Zawartość węglowodanów w diecie chorego powinna stanowić 50-60% zapotrzebowania energetycznego. Aby dokładnie kontrolować ilość spożywanych węglowodanów zostało wprowadzone pojęcie wymiennika węglowodanowego, które jednocześnie pozwala na urozmaicenie diety. 1 wymiennik węglowodanowy (1 WW) jest to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych przez organizm (co odpowiada 10 g czystego cukru). Węglowodany przyswajalne to np. skrobia, sacharoza, cukier mleczny (laktoza). Błonnik pokarmowy należy do węglowodanów nieprzyswajalnych. Ilość spożywanych wymienników powinna być zawsze ustalona przez lekarza lub dietetyka, którzy będą brali pod uwagę: poziom cukru we krwi, ewentualne dawki insuliny, wysiłek fizyczny, choroby towarzyszące. Po ustaleniu ilości WW na poszczególne posiłki, należy tak komponować posiłki aby każdego dnia zawierały taką samą ilość WW, dzięki czemu można zapobiec wahaniom poziomu cukru. W celu ułatwienia komponowania posiłków należy korzystać z tabel wymienników weglowodanowych. Ważne jest, aby wymieniać produkty z tej samej grupy produktów np. warzywa na warzywa, produkty mleczne na produkty mleczne. Przykładem takiej tabeli jest Tabela 1. Jak wcześniej zostało wspomniane ważną rolę w grupie węglowodanów odgrywa błonnik pokarmowy. Dieta bogata w błonnik sprzyja redukcji glikemii poposiłkowej oraz m.in. obniża stężenie lipidów. Zalecane jest spożywanie produktów pełnoziarnistych (otręby, pieczywo, kasze), warzyw (brokuły, marchew, bakłażany) oraz w ograniczonej ilości owoców (jabłka, gruszki, maliny, śliwki). INDEKS GLIKEMICZNY Ważnym sposobem oceny pożywienia jest określenie, jak szybko po jego spożyciu wzrasta poziom glikemii. Stwierdzono bowiem, że taka sama ilość węglowodanów w obrębie różnych produktów może powodować różny wzrost stężenia glukozy. Opracowany został tzw. indeks glikemiczny, który określa szybkość wzrostu stężenia glukozy we krwi. Dla glukozy wynosi on 100% i w porównaniu do niej został opracowany dla innych produktów. W tabeli 2 zostały zestawione wartości indeksu glikemicznego. Odpowiedni dobór produktów ma wpływ na poposiłkowe glikemie. Należy tak komponować posiłki, aby wymieniać składniki o wysokim indeksie glikemicznym na te o niskim indeksie. BIAŁKA Udział energetyczny białek w diecie powinien wynosić 12-15%, przy czym stosunek białka zwierzęcego do białka roślinnego powinien wynosić co najmniej 1:1. U chorych z wyrównaną cukrzycą typu II spożywanie białka nie powoduje wzrostu glikemii, natomiast u chorych z niewyrównaną cukrzycą zapotrzebowanie na białko może być większe niż u chorych charakteryzujących się prawidłową glikemią (nie większe jednak niż w ogólnych zaleceniach dietetycznych). O należnej ilości białka powinien zadecydować lekarz. Białka zwierzęce zalecane w diecie chorych na cukrzycę to: chude mięso (cielęcina, wołowina, królik), drób (kurczak, indyk – jedzone bez skóry), chude ryby (np. dorsz), chude gatunki wędlin, białko jaj, chudy twaróg, mleko, kefir, jogurt. Bogatym źródłem białek roślinnych są rośliny strączkowe (fasola, soja, groch). W makaronie, kaszach, ryżu i pieczywie również znajdziemy białko roślinne. TŁUSZCZE Nie powinny stanowić więcej niż 30% energii w diecie. Kontrola przyjmowanego tłuszczu powinna dotyczyć przede wszystkim osób z nadwagą lub otyłością. Tłuszcze nasycone (smalec, masło, śmietana) powinny stanowić mniej niż 10% ogółu energii, tłuszcze zawierające kwasy tłuszczowe jednonienasycone (np. oliwa z oliwek) 10-15%, tłuszcze zawierające wielonienasycone kwasy tłuszczowe (olej sojowy, słonecznikowy) do 7%. Tłuszcze jedno- i wielonienasycone obniżają stężenie cholesterolu całkowitego, frakcji LDL oraz trójglicerydów, podwyższając jednocześnie tzw. „dobry cholesterol” – HDL. Spożycie cholesterolu powinno zostać ograniczone do 200 mg na dobę u pacjentów z podwyższonym stężeniem frakcji LDL, co oznacza, że podroby, jaja, sery żółte powinny zostać mocno ograniczone, na korzyść zwiększonego spożycia dwóch – trzech porcji ryb morskich w tygodniu. Należy również pamiętać, iż cukrzyca zwiększa ryzyko miażdżycy, w związku z tym wymagana jest kontrola poziomu lipidów i cholesterolu we krwi. WITAMINY I SKŁADNIKI MINERALNE Zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne u chorych na cukrzycę jest takie samo jak u osób zdrowych. Ważne jest położenie nacisku na spożywanie większych ilości produktów bogatych w witaminy antyoksydacyjne - takie jak witaminy A, C i E, które odgrywają ważną rolę w zapobieganiu miażdżycy. ALKOHOL U chorych na cukrzycę nie poleca się spożywania alkoholu ze względu na ryzyko wystąpienia hipoglikemii a dodatkowo jest on wysokokaloryczny. Jeżeli zaistnieje sytuacja spożycia alkoholu nie należy przekraczać dawki 15-20 gramów czystego alkoholu, czyli taką ilość znajdziemy w 100 ml wytrawnego wina, 330 ml piwa czy 40 ml brandy. SŁODKOŚCI Ciastka, cukierki czy inne słodkości powinny być wyłączone z diety chorego na cukrzycę. Jeżeli już dojdzie do takiej sytuacji, należy te produkty dokładnie uwzględnić w zapotrzebowaniu kalorycznym i wyliczyć należną ilość wymienników węglowodanowych. Dopuszczalne jest też stosowanie sztucznych środków słodzących takich jak aspartam, który jest 180 razy słodszy niż cukier. Nie można go dodawać do pieczenia ciast, ponieważ rozkłada się dopiero w temperaturze 200°C. Do najstarszych słodzików należy sacharyna – maksymalna dawka na dobę wynosi 200 mg. Jest przeciwwskazana w okresie ciąży i karmienia piersią. Fruktoza powinna być stosowana pod kontrolą i nie powinna być przekroczona dawka 40-60 g na dobę, gdyż powoduje przyrost glikemii. WYSIŁEK FIZYCZNY Nie ma potrzeby rezygnowania z aktywności fizycznej, istnieje wręcz konieczność podejmowania wysiłku, który jest integralną częścią w postępowaniu leczniczym w cukrzycy. Każde działanie powinno jednak zostać uzgodnione z lekarzem. KILKA UWAG PRAKTYCZNYCH Przy przygotowywaniu posiłków należy uwzględnić: •gotowanie na wodzie lub przyrządzanie na parze, pieczenie, duszenie z dodatkiem niewielkiej ilości tłuszczu; •smażenie nie jest zalecane; •warzywa i owoce powinny być zjadane na surowo, gdyż rozgotowanie powoduje wzrost glikemii; •należy ograniczać stosowanie soli, w zamian używać przypraw ziołowych; •zupy i sosy podprawiać zawiesiną z chudego mleka lub kefiru. Leczenie dietą chorych na cukrzycę stanowi podstawę w wyrównaniu metabolicznym cukrzycy i zapobiega jej późnym powikłaniom. Konieczna jest także prawidłowa edukacja pacjentów oraz uzyskanie wsparcia od zespołu diabetologicznego w zakresie praktycznego stosowania wymienników węglowodanowych i ustalania posiłków.