WIOLONCZELA Instrument z grupy strunowych smyczkowych zbudowany na wzór skrzypiec, lecz o dwukrotnie dłuższym korpusie, czterokrotnie wyższych boczkach i proporcjonalnie krótszej szyjce. Z dolnej części pudła rezonansowego wystaje metalowa nóżka służąca do oparcia wiolonczeli na podłodze w pozycji pochyłej. Cztery różnej grubości struny, strojone w kwintach, rozpięte są nad szyjką (zwaną gryfem) zakończoną ślimakowatą główką z mechanizmem kołkowym służącym do naciągania strun. Dźwięk na wiolonczeli wydobywa się smyczkiem lub poprzez szarpanie strun palcami, niekiedy również uderzając w nie odwrotną stroną smyczka. Smyczek wiolonczeli jest nieco krótszy i znacznie mocniejszy od skrzypcowego. Dla uzyskania szczególnych efektów brzmieniowych na struny zakłada się specjalny tłumik lub stosuje tzn. technikę flażoletową, umożliwiającą wydobywanie wysokich dźwięków przypominających barwą delikatne brzmienie fletu. Stosowana jest wibracja dźwięku, tremolo i technika dwudźwięków. Instrument posiada bogate brzmienie i duże możliwości wykonawcze, jednak na skutek większych rozmiarów, grubszych i dłuższych strun oraz trudniejszego palcowania, jego ruchliwość jest znacznie mniejsza od skrzypiec. Wiolonczela wykształciła się prawdopodobnie w II połowie XVI wieku z basowej violi da braccio, jednak dopiero pod koniec XVII wieku zajęła miejsce violi da gamba, przewyższając ją znacznie możliwościami technicznymi i wyrazowymi. Uważa się, że swoją obecną formę wiolonczela zawdzięcza włoskiemu lutnikowi A.Stadivariusowi. Początkowo znalazła zastosowanie głównie w grze zespołowej do realizacji partii basowych, by w XVIII wieku zyskać rangę instrumentu solowego. W Polsce wiolonczela jest w powszechnym użyciu już w XVI wieku. Wiolonczela posiada rozległą literaturę muzyczną obejmującą muzykę wszystkich gatunków i stylów. Obecnie jest wykorzystywana głównie w orkiestrze symfonicznej, stanowiąc jej nierozłączny składnik; w muzyce kameralnej oraz jako instrument solowy. Skrzypce, instrument muzyczny z grupy chordofonów smyczkowych. Budowany od XV w., najdoskonalszy kształt otrzymał w XVI i XVII w. we włoskich warsztatach lutniczych (m.in. rodziny Amatich, A. Stradivariego, rodziny Guarnerich). Korpus rezonansowy skrzypiec tworzą 2 drewniane płyty połączone boczkami. Znajdująca się wewnątrz pudła dusza przenosi drgania płyty wierzchniej na płytę spodnią, w górnej płycie znajdują się otwory rezonansowe (tzw. efy). 4 struny naciągnięte są na strunociągu, podstawku, gryfie i kołkach, struny nastrojone są w interwałach kwinty (g, d1, a1, e2). Skala skrzypiec obejmuje dźwięki od g do c5. Dźwięk wydobywany jest za pomocą smyczka lub poprzez szarpanie strun palcami (pizzicato). Współczesne skrzypce wywodzą się ze skrzypiec barokowych. U schyłku XVI w. z violi da braccio, jako przedstawiciela najwyższej odmiany instrumentów smyczkowych, wykształcają się skrzypce. Pierwszy raz terminu skrzypce użyto w 1523 roku we Włoszech. Pierwsze graficzne wyobrażenie skrzypiec pochodzi z malowideł w kościele św. Krzysztofa w Vorcelii Madonna degli aranci Gaudenzio Ferrari z roku 1529. Pierwszy znany występ z użyciem skrzypiec miał miejsca w czasie przyjęcia cesarza Karola V i króla Franciszka I przez papieża Pawła III w Bolonii w 1538 r. Pierwsza publikacja muzyki na skrzypce pochodzi z 1581 r. i zawiera ówczesną francuską dworską muzykę taneczną. Szczyt sławy skrzypiec przypada na okres nieco późniejszy. Szybkie rozprzestrzeniene się i udoskonalenie tego najbardziej znaczącego instrumentu czasów nowożytnych jakim są skrzypce jest zasługą kompozytorów XVI w., którzy natychmiast dostrzegli ich piękno brzmienia i przydatność orkiestrową. Muzykę na skrzypce komponują tacy artyści swej epoki jak: Giovanni Battista Somis, Francesco Geminiani, Carlo Ambrogio Lonati, Pietro Antonio Locatelli, Giovanni Fornari, Michele Mascitti, Pietro Castrucci i inni. Połowa XVIII wieku to narodziny nowoczesnych skrzypiec. Od skrzypiec barokowych różnią się doskonałością wykonania oraz integralnością dźwięku. Otwiera to okres wielkich lutników, którzy wynieśli rzemiosło produkcji skrzypiec do poziomu sztuki. Skrzypce sławnych włoskich mistrzów są dziełami sztuki, porównywalnymi jedynie z obrazami Rafaela lub rzeźbami Michała Anioła. Pierwszym z wielkich lutników był Bagatella, który wyprodukował między innymi skrzypce dla młodego Mozarta. W tym okresie w całej Europie powstało wiele zakładów lutniczych produkujących skrzypce - głównie we Włoszech, Francji i Niemczech. Do najsłynniejszych producentów skrzypiec wszech czasów należy Antonio Stradivari. Wyprodukował on około 1100 egzemplarzy, z których wiele zachowało się do dziś. Skrzypce Stradivariego są przedmiotem pożądania współczesnych instrumentalistów, stać na nie jednak tylko najbogatszych. W ostatnim dziesięcioleciu na publicznych aukcjach sprzedano sześć par skrzypiec pochodzących z pracowni Stradivariego. W Polsce pierwsze wiadomości o skrzypcach spotykamy w archiwalnych materiałach z XV w. Dotychczasowe teorie instrumentologiczne wskazywały na Włochy jako ojczyznę skrzypiec, natomiast powojenne badania Z. Szulca sugerują, że skrzypce powstały właśnie w Polsce i wywodzą się z polskiego instrumentarium ludowego. Teoria Szulca opiera się głównie na świadectwach teoretyków niemieckich XVI i XVII w. (M. Agricoli, M. Praetoriusa), dokumentach archiwalnych (świadczących, że w Polsce znajdują się najwcześniejsze wzmianki o skrzypcach) oraz na zachowanych informacjach o XV - wiecznych warsztatach lutników polskich, produkujących już wówczas skrzypce wysokiej jakości, nie ustępujące włoskim. Dalsze badania wykazały ponadto, że skrzypce znane były w Polsce od drugiej połowy XV w., a więc ponad pół wieku wcześniej niż we Włoszech. Istnieje natomiast przypuszczenie, że obecny kształt skrzypiec zapożyczony został w XVI w. z włoskiej liry da braccio lub violi sopranowej. Wykształcone w wyniku długotrwałej ewolucji, swój klasyczny kształt i walory dźwiękowe zawdzięczają skrzypcowym szkołom lutniczym, których rozkwit przypadł na XVI i XVII w. we Włoszech szkole brescjańskiej (G. Bertolotti, G. Maggini) i cremońskiej (rodzina Amatich, A. Stradivari, rodziny Ruggierich i Guarnerich, C. Bergonzi, rodzina Guadagninich), w Niemczech szkole tyrolskiej (J. Stainer); w Polsce działała rodzina Grobliczów, T. Głazowski, B. i J. Dankwartowie. Najwięksi wirtuozi skrzypiec to m. innymi Niccolo Paganini, Henryk Wieniawski, Yehudi Menuhin, Isaac Stern, Konstanty Andrzej Kulka.
Wiolonczela składa się z dużego pudła rezonansowego z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f (ef) oraz szyjki z bezprogową podstrunnicą, zakończoną główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku (zwanym też podstawkiem), napinane są za pomocą klinowych naciągów - kołków, umieszczonych po obu stronach główki, z drugiej strony zaczepione są na strunociągu. Dla wygodniejszego strojenia używa się maszynek, które pozwalają zmieniać w pewnym stopniu wysokość dźwięku struny. Pudło skrzypiec składa się z dwóch lekko wypukłych płyt, wierzchnia często wykonana z drewna świerkowego, dolna z drewna jaworowego. Płyty łączą ze sobą boczki, również z drewna jaworowego. Płyty mają boczne wycięcia w kształcie litery C. Na górnej płycie umieszczone są otwory rezonansowe w kształcie litery f, zwane również efami. Górna płyta wzmocniona jest belką przebiegającą pod struną G. Od wewnątrz płytę górną i dolną rozpiera drewniany kołeczek zwany duszą (przenosi drgania z płyty górnej na dolną). Do pudła rezonansowego przymocowana jest szyjka, na niej znajduje się gryf (bezprogowa podstrunnica), a całość kończy komora kołkowa z główką zwykle w charakterystycznym kształcie ślimaka. 4 struny, podparte na podstawku (zwanym też mostkiem), napinane są za pomocą kołków umieszczonych w komorze kołkowej. Skrzypkowie bardzo często w otwory zaczepienia strun (w strunniku) zakładają jednak mikrostroiki (śrubki służące do dokładnego dostrajania skrzypiec). Strunnik zaczepiony jest (zazwyczaj plastikową) żyłką do guzika umieszczonego w dolnej części skrzypiec.
1.Wiolonczela składa się z dużego pudła rezonansowego z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f (ef) oraz szyjki z bezprogową podstrunnicą, zakończoną główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku (zwanym też podstawkiem), napinane są za pomocą klinowych naciągów - kołków, umieszczonych po obu stronach główki, z drugiej strony zaczepione są na strunociągu. Dla wygodniejszego strojenia używa się maszynek, które pozwalają zmieniać w pewnym stopniu wysokość dźwięku struny. Struny wiolonczeli były niegdyś wykonywane z preparowanych jelit zwierzęcych lub z linek tkanych ze srebrnych drutów. Współcześnie, niemal bez wyjątku, wykonuje się je ze stali. Instrument posiada cztery struny, normalnie strojone w kwintach do następujących dźwięków (począwszy od najniżej strojonej): C (65.4Hz), G (98Hz), d (146,8Hz),a (220Hz), i obejmuje zakres dźwięków od C do a². Tessitura wiolonczeli w orkiestrze jest oczywiście mniejsza i obejmuje skalę C–c². 2.Pudło skrzypiec składa się z dwóch lekko wypukłych płyt, wierzchnia często wykonana z drewna świerkowego, dolna z drewna jaworowego. Płyty łączą ze sobą boczki, również z drewna jaworowego. Płyty mają boczne wycięcia w kształcie litery C. Na górnej płycie umieszczone są otwory rezonansowe w kształcie litery f, zwane również efami. Górna płyta wzmocniona jest belką przebiegającą pod struną G. Od wewnątrz płytę górną i dolną rozpiera drewniany kołeczek zwany duszą (przenosi drgania z płyty górnej na dolną). Do pudła rezonansowego przymocowana jest szyjka, na niej znajduje się gryf (bezprogowa podstrunnica), a całość kończy komora kołkowa z główką zwykle w charakterystycznym kształcie ślimaka. 4 struny, podparte na podstawku (zwanym też mostkiem), napinane są za pomocą kołków umieszczonych w komorze kołkowej. Skrzypkowie bardzo często w otwory zaczepienia strun (w strunniku) zakładają jednak mikrostroiki (śrubki służące do dokładnego dostrajania skrzypiec). Strunnik zaczepiony jest (zazwyczaj plastikową) żyłką do guzika umieszczonego w dolnej części skrzypiec. Struny skrzypiec, niegdyś wykonywane z preparowanych jelit zwierzęcych, dziś niemal wyłącznie wykonywane są z metalu (różne stopy, gdyż ma to wpływ na brzmienie instrumentów). Smyczek to drewniany, sprężysty pręt, najlepiej z drewna fernambukowego, na który naciąga się włosie (najlepiej naturalne, przygotowane z końskiego ogona). Z jednej strony włosie jest umieszczone w główce smyczka (szpic), a u dołu - w żabce (zwykle drewniana - wykonana z hebanu lub innego gatunku twardego drewna, ale może być też plastikowa czy z kości słoniowej). Na końcu żabki znajduje się śrubka służąca do odpowiedniego naciągnięcia włosia. W swojej historii budowniczy skrzypiec, lutnicy, szukając idealnego brzmienia instrumentu, eksperymentowali z jego wymiarami, materiałami (np. do dziś posądza się Stradivariego, iż cała tajemnica jego instrumentów tkwi w składnikach lakieru). Działo się tak zwłaszcza w baroku, a potem w XIX wieku. Powstały więc różne typy skrzypiec, tzw. szkoły - są one w zasadzie nierozróżnialne dla zwykłego człowieka, ale mają wielkie znaczenie dla historii tego instrumentu. Dla potrzeb produkcji masowej, zwłaszcza koniecznej w przypadku szkolnictwa, stworzono 8 standardowych wielkości skrzypiec - podane poniżej wartości odnoszą się do długości całych skrzypiec razem z gryfem: Skrzypce Wielkość Długość cale cm 4/4 (pełnowymiarowe) 23 58,4 3/4 22 55,9 1/2 20 50,8 1/4 18 ½ 47,0 1/8 16 ½ 41,9 1/10 15 38,1 1/16 14 35,6 1/32 13 33,0