. Konfederacja targowicka – Stronnictwo Hetmańskie (Stanisław Szczęsny Potocki, Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski) proponują utworzenie konfederacji antysejmowej (Jassy 1788 r.); – caryca Katarzyna II dyktuje zasady ustroju Rzeczpospolitej cofające państwo polskie do systemu politycznego z początku panowania Poniatowskiego (wiosna 1792 r.); – podpisany zostaje akt konfederacji (kwiecień 1792 r.), wojska rosyjskie wkraczają na tereny Rzeczpospolitej. 2. Wojna polsko-rosyjska – 1792 r. – król stosuje taktykę obronną, dążąc do zawarcia kompromisu z carycą; – armia polska ponosi klęski (niewielkie zwycięstwa Józefa Poniatowskiego pod Zieleńcami i Tadeusza Kościuszki pod Dubienką); – w lipcu 1792 r. król przystępuje do konfederacji (za namową Kołłątaja). 3. II rozbiór Polski – 1793 r. PRUSY – Wielkopolska, Gdańsk, Toruń i część Mazowsza; ROSJA – Białoruś, Ukrainę i Podole. 4. Sejm rozbiorowy w Grodnie – 1793 r. – opór posłów złamany zostaje dopiero otoczeniem miejsca obrad przez wojska rosyjskie i aresztowaniem najaktywniejszych opozycjonistów; – marszałek Stanisław Bieliński uznaje milczenie posłów za zgodę na rozbiory; – zostaje przywrócony ustrój z okresu przed Sejmem Czteroletnim (Rada Nieustająca, prawa kardynalne).
