Sudety – łańcuch górski na obszarze południowo-zachodniej Polski i północnych Czech, stosunkowo niewielki skrawek znajduje się w Niemczech; najwyższy szczyt Śnieżka, 1602 m n.p.m.; są najwyższą częścią Masywu Czeskiego oraz najwyższymi górami Czech. Ciągną się od Doliny Łaby po Bramę Morawską. Od północnego wschodu obcięte są wyraźnym uskokiem - uskokiem sudeckim brzeżnym od Przedgórza Sudeckiego. Północna granica z Niziną Śląsko-Łużycką na linii Złotoryja - Bolesławiec - Zgorzelec jest umowna. Również południowa granica na obszarze Czech i Moraw jest dość zawikłana. Góry Świętokrzyskie – masyw górski położony w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej. Obok Sudetów jedno z najstarszych pasm górskich w Polsce. Najwyższy szczyt to Łysica (612 m n.p.m.) w paśmie Łysogór. Nazwa gór pochodzi od relikwii Krzyża Świętego przechowywanych w klasztorze na Łysej Górze. Góry Świętokrzyskie wypiętrzyły się w czasie kaledońskich ruchów górotwórczych na granicy syluru i dewonu. Następnie zostały odmłodzone w czasie orogenezy hercyńskiej (dolny karbon) i ponownie podczas orogenezy alpejskiej (trzeciorzęd). Charakterystyczne dla krajobrazu najwyższych partii Gór Świętokrzyskich są strome stoki, głęboko wcięte doliny, skałki ostańcowe i gołoborza. Góry Świętokrzyskie porośnięte są lasami jodłowymi (Puszcza Jodłowa) i bukowymi. Na ich terenie wytyczono Świętokrzyski Park Narodowy. Gospodarczym i turystycznym centrum regionu są Kielce. Do ważniejszych ośrodków turystycznych należą Święta Katarzyna i Nowa Słupia. W przeszłości na terenie Gór Świętokrzyskich znajdowały się ośrodki górnictwa rud żelaza, ołowiu i miedzi.
Góry Świętokrzyskie Góry Świętokrzyskie stanowią najwyżej wzniesioną część Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Pasmo to jest najstarszym pasmem górskim na obszarze Polski. Sudety Sudety są grupą górską położona na terytorium trzech krajów: Czech, Niemiec i Polski. Pod względem wysokości zaliczane są do gór średnich. Są pn-wsch granicą Masywu Czeskiego. Obszarem tych gór biegnie europejski dział wodny Morza Bałtyckiego, Północnego i Czarnego. Długość Sudetów osiąga ok. 320 km, a szerokość ok. 80 km. Obok Gór Świętokrzyskich, są to najstarsze góry w Polsce. Proces ich powstawania został zapoczątkowany ponad 600 mln lat temu. Jednak z czasem ulegały one pod wpływem różnych czynników i kolejno następujących po sobie orogenez (ruchów górotwórczych) przekształceniom. Z ich pierwotnej rzeźby nic nie pozostało. Sudety ukształtowane zostały w orogenezach: kaledońskej, hercyńskej i alpejskej. Ostateczny kształt tym górom nadała orogeneza alpejska i zlodowacenie mające miejsce w pleistocenie (przed 10 tys. lat). W wyniku pionowych ruchów, cały górotwór został pocięty uskokami na bloki, które uległy przesunięciu w górę lub w dół. Podczas zlodowacenia największe znaczenie odegrały zlodowacenia południowopolskie i środkowopolskie. Wówczas to lądolód wszedł w Kotlinę Jeleniogórską i Kotlinę Kłodzką, pozostawiając po sobie liczne formy polodowcowe (moreny, stawy). Sudety po stronie polskiej można podzielić na Sudety Zachodnie, Środkowe, Wschodnie.