napisz na kartke a4 ciekawe informacje o karpatach (duza notatka)

Karpaty to łańcuch górski w środkowej Europie, ciągnący się łukiem przez terytoria Czech, Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Rumunii. Jeden z największych systemów górskich Europy. Osiąga wysokość 2655 m n.p.m. Najwyższym pasmem Karpat są Tatry, w szczególności ich słowacka część, w której położone są Gerlach (2655 m), Łomnica (2632 m), Lodowy Szczyt (2628 m) i Durny Szczyt (2623 m). Kolejne pasma przekraczające wysokość 2500 m n.p.m. znajdują się na terenie Rumunii, najwyższe z nich są Góry Fogaraskie (Moldoveanu – 2544 m). Pochodność Nazwy Nazwa gór pochodzi prawdopodobnie od nazwy dackiego plemienia Karpian, żyjących w pierwszym tysiącleciu naszej ery na terenie Karpat Wschodnich. Można ją wywodzić od indoeuropejskiego słowa korpata - góra lub skała. Początkowo termin był używany jako nazwa mieszkańców tego obszaru w formie Chrawat, później nazwa przeszła na określenie łańcucha górskiego Krapat lub Karpa. W XIII- i XIV-wiecznych oficjalnych dokumentach węgierskich łańcuch górski pojawia się pond nazwą Thorchal bądź Tarczal lub rzadziej jako Montes Nivium. Geografia Karpaty wchodzą w skład alpejskiego systemu górskiego. Zajmują powierzchnię 190 tys. km², tym samym stanowią drugi po Alpach największy system górski Europy. Od Alp oddziela Karpaty dolina Dunaju w okolicach Bratysławy. Stąd ciągną się blisko 1500-kilometrowym łukiem, którego wypukłość zwrócona jest na północny-wschód. Otaczają Nizinę Węgierską i Wyżynę Transylwańską. Od Gór Wschodnioserbskich oddziela je ponownie dolina Dunaju w okolicach rumuńskiego miasta Orşova, odcinek ten nosi nazwę Żelaznych Wrót. Brama Morawska w Czechach oddziela Karpaty od Sudetów. Szerokość łańcucha karpackiego jest zróżnicowana i wynosi od 100 do 500 km. Największa szerokość łańcucha odpowiada najwyższym szczytom, Gerlachowi (2655 m n.p.m.) w Tatrach słowackich oraz Moldoveanu (2543 m n.p.m.) w Karpatach Południowych. Karpaty nie stanowią jednego nieprzerwanego łańcucha gór, ale raczej składają się z wielu wyróżniających się pod względem geologicznym i orograficznym pasm górskich. Różrnorodność krajobrazów jest porównywalna z Alpami. Jednocześnie góry te rzadko osiągają wysokości powyżej 2500 m n.p.m., dlatego nie można tu znaleźć tak wyraźnej polodowcowej rzeźby wysokogórskiej. W Karpatach nie zalega wieczny śnieg. Podział Karpat Karpaty Zachodnie: Zewnętrzne Karpaty Zachodnie Centralne Karpaty Zachodnie Wewnętrzne Karpaty Zachodnie Karpaty Wschodnie Zewnętrzne Karpaty Wschodnie Wewnętrzne Karpaty Zachodnie Karpaty Południowe (Alpy Transylwańskie lub Karpaty Transylwańskie) Góry Zachodniorumuńskie (Apuseni) Ważniejsze przełęcze Przełęcz Dukielska Przełęcz Użocka Przełęcz Tatarska Przełęcz Otuz Przełęcz Predeal Rzeki Karpaty stanowią dział wodny między zlewiskiem Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Na terenie Karpat mają swój początek liczne rzeki, a przepływają przez nie: Wisła Dunajec San Wag Hron Hornad Cisa Prut Seret Marusza Aluta