W wyniku I wojny światowej (1914-1918) Polska odzyskała niepodległość. Stało się to możliwe wobec klęski państw centralnych (Niemiec i Austrii) oraz wycofania się z wojny Rosji Radzieckiej, która zawarła separatystyczny układ z Niemcami (marzec 1918), pozbawiając się możliwości udziału w paryskiej konferencji pokojowej. Wydana przez II Wszechrosyjski Zjazd Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (1917) Deklaracja praw narodów Rosji i Dekret Komisarzy Ludowych (1918) nie miały wpływu na odbudowę polskiej państwowości. Za datę odzyskania niepodległości uważa się 11 listopada 1918, dzień przekazania J. Piłsudskiemu przez Radę Regencyjną naczelnego dowództwa nad wojskiem polskim i powierzenia mu misji utworzenia rządu po rozwiązaniu się Tymczasowego Rządu Republiki Polskiej w Lublinie. Granice państwa polskiego ukształtowały się w wyniku powstań śląskich (1919-1921), powstania wielkopolskiego (1918-1919), walk z Ukraińcami w Galicji Wschodniej, wyprawy wileńskiej generała L. Żeligowskiego (1920) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920). O przebiegu granic na zachodzie i północy zdecydowały plebiscyty (1920-1921) przeprowadzone pod nadzorem Ligi Narodów. Granicę z Czechosłowacją ustalono arbitralną decyzją wielkich mocarstw. Granica wschodnia została wynegocjowana w trakcie rozmów pokojowych w Rydze (ryski traktat pokojowy). Obszar odrodzonego państwa polskiego obejmował 388 390 km2. Polska graniczyła z Niemcami i Rosją oraz Czechosłowacją, Rumunią, Wolnym Miastem Gdańskiem, Litwą i Łotwą. Utworzono 17 województw zamieszkanych przez 27 mln obywateli. U progu swej niepodległości Polska stanęła w obliczu ogromu zadań wiążących się z odbudową ekonomiki i zapewnieniem bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa. Od lutego 1919 obowiązywała tzw. mała konstytucja, w marcu 1921 sejm uchwalił Konstytucję marcową, opracowaną przez rząd W. Witosa, która określała Polskę jako republikę parlamentarną. Odbudowa państwa polskiego prowadzona była w warunkach ostrej walki politycznej, dochodziło do skrajności, np. zabójstwa prezydenta G. Narutowicza (1922), wypadków krakowskich (1923), starć w Borysławiu i Tarnowie. Napięta sytuacja wymuszała częstą zmianę gabinetów rządowych i nie pozwalała na pełną realizację programów gospodarczo-społecznych. Sytuacja taka ułatwiła J. Piłsudskiemu podjęcie decyzji o przewrocie majowym (1926) i zapewniła jego zwolennikom uzyskanie przewagi w wyborach do sejmu w 1930. Obóz sanacji doprowadził w kwietniu 1935 do uchwalenia Konstytucji kwietniowej, dającej przewagę prezydentowi nad rządem i parlamentem. Obserwowana od 1935 na całym świecie poprawa koniunktury gospodarczej i budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego (COP, 1936-1939) doprowadziły do korzystnych zmian gospodarczo-społecznych. Produkcja przemysłowa wzrosła o 50%, zwiększyła się liczba zatrudnionych poza rolnictwem, wzrosły dochody ludności, poszerzył się rynek wewnętrzny. Nastąpiło pewne ożywienie w rolnictwie, związane ze wzrostem popytu i cen na artykuły rolno-spożywcze. W okresie międzywojennym Polska zrealizowała ważne zadania społeczne i gospodarcze, wśród których wymienić należy: przeprowadzenie reformy rolnej, reformy walutowej (W. Grabski), ujednolicenie administracji, budowę portu w Gdyni i COP, rozwój infrastruktury komunikacyjnej, organizację systemu ubezpieczeń społecznych, wprowadzenie jednolitego ustawodawstwa pracy. Gdynia, budowa Nie udało się jednak zbudować systemu bezpieczeństwa narodowego. Gwarantem polskiej suwerenności nie mogła być Liga Narodów, z której w 1934 wystąpiły Niemcy, a w 1939 Związek Radziecki, najwięksi potencjalni wrogowie, niezadowoleni z systemu wersalskiego i przebiegu granic z Polską. Bezpieczeństwo zewnętrzne państwa opierało się na dwustronnym sojuszu wojskowym polsko-francuskim (1921) oraz działaniach zmierzających do torpedowania porozumienia niemiecko-radzieckiego. Innymi działaniami zmierzającymi do budowania bezpieczeństwa Polski było podpisanie paktu o nieagresji z Rosją (1932) i deklaracji o niestosowaniu przemocy we wzajemnych stosunkach z Niemcami (1934). Podpisanie tej deklaracji przez Polskę nie oznaczało przejścia na pozycje niemieckie, lecz dążenie do zdobycia czasu potrzebnego do przeciągnięcia na swoją stronę państw zachodnich i przygotowania się na niemiecką agresję.
MAm na Historie przygotowac 1 strone gazety o odzyskniu niepodleglosci przez polske w 1 wojnie swiatowej.
gazeta ma byc wydana w tamtych czasach.
z gory thx;)
Odpowiedź
Dodaj swoją odpowiedź