Stanisław Moniszko - życie i twórczość i dlaczego jego opery nazwano operami narodowymi

STANISŁAW MONIUSZKO Polski kompozytor, organista, dyrygent i pedagog. S. Moniuszko jest, oprócz  F. Chopina, najwybitniejszym kompozytorem polskim XIX wieku, głównym przedstawicielem stylu narodowego w Polsce, a przede wszystkim twórcą polskiej opery narodowej i pieśni. Urodził się  w 1819 r. w Ubielu, zmarł w 1872 r. w Warszawie. Pochodził z rodziny szlacheckiej osiadłej na Białorusi. Od najmłodszych lat wykazywał wielkie zamiłowanie do muzyki. Pierwszą nauczycielką gry na fortepianie była matka. Przejawiał też nieprzeciętne zdolności muzyczne i kiedy miał osiem lat rodzice przenieśli się do Warszawy, aby zapewnić mu edukację muzyczną. W wieku 18 lat Moniuszko wyjechał do Berlina, gdzie studiował harmonię i kontrapunkt. Z tego okresu pochodzą też pierwsze jego kompozycje. W roku 1840, po ukończeniu studiów, osiadł na stałe w Wilnie, gdzie założył rodzinę. Zajmował tam stanowisko organisty w kościele Świętego Jana. W Wilnie skomponował wiele pieśni wydanych w zeszytach ( 1- 6, 1844 – 1859 ) jako „Śpiewniki domowe” ( z .7 –12 zostały wydane pośmiertnie w latach 1876 – 1910 ). Z ponad 300 pieśni solowych,  pisanych przez całe życie, najpopularniejsze to : „Dziad i baba”, „Pieśń wieczorna”, „O, matko moja”, „ Prząśniczka”. W roku 1846 Moniuszko przyjechał na krótko do Warszawy i powziął pomysł stworzenia opery, której akcja rozgrywałaby się w Polsce, a muzyka nawiązywałaby do muzycznych tradycjinarodowych. Tak narodziła się „Halka” - z librettem Włodzimierza Wolskiego, najpierw jako utwór dwuaktowy ( Wilno 1848 ), a następnie czteroaktowy, wystawiony  w Teatrze Wielkim w Warszawie ( 1858 ). "Halka" napisana została pod wrażeniem krakowskiego powstania 1846 r. i tłumaczyła dlaczego podburzeni przez Austriaków chłopi nie poparli powstania zbrojnego i zwrócili się przeciwko szlachcie.  Treść opery to dramat góralskiej dziewczyny - Halki, który przedstawiony został na tle nierówności społecznej w dawnej Polsce szlacheckiej. Oprócz Halki, do głównych postaci występujących w operze należą: Jontek - góral, wierny towarzysz Halki, Janusz - młody szlachcic, Zofia - szlachcianka, narzeczona Janusza, Stolnik - jej ojciec, Dzięba - zaufany ojca. Akcja rozgrywa się na Podhalu. Tragiczne przeżycia Halki, doprowadzają ją do obłędu i samobójstwa. Jest to skutek zawodu, jaki ją spotkał, za naiwną wiarę w trwałość uczucia i uczciwość szlachcica. Inni bohaterowie - przedstawiciele ludu, przestrzegają przed tego rodzaju naiwnością, bowiem nie wierzą szlachcie, a postawa ich jest wroga. Po entuzjastycznym przyjęciu opery kompozytor wyjechał do Weimaru, gdzie poznałFranciszka Liszta. Następnie odbył podróż do Paryża –   w tym mieście poznał Gioacchina Rossiniego. W roku 1858 przeniósł się na stałe do Warszawy. Tam otrzymał posadę dyrygenta opery. W latach 1864 – 1872 był profesorem Instytutu Muzycznego w Warszawie, gdzie wykładał harmonię i kontrapunkt. Zmarł na atak serca w Warszawie i pochowany został w Alei Zasłużonych na cmentarzu powązkowskim.   Ważniejsze kompozycje S. Moniuszki: opery – „Halka”; „ Hrabina”; „Verbum nobile”; „ Straszny dwór”; „ Paria”; „ Flis” operetki – „ Nocleg w Apeninach”; „ Nowy Don  Kichot”; „ Loteria”; „ Jawnuta” balety – „ Monte Christo”; „ Na kwaterunku”; „ Figle szatana’ ponad 300 pieśni – zebranych w 6 zeszytach  „Śpiewnikach domowych” – wydanych  za życia Moniuszki, oraz dalszych 6 zeszytów – wydanych po  śmierci. kantaty muzyka instrumentalna – uwertura fantastyczna „Bajka”; 2 kwartety smyczkowe; uwertury i tańce. utwory fortepianowe muzyka religijna – 6 mszy.   Pozdrawiam.

Życie. Stanisław Moniuszko urodził się 5 maja 1819 roku w majątku Ubiel, niedaleko Mińska. Był to twórca polskiej opery narodowej, dlatego też jego opery zostały nazwane narodowymi. Zamieszkał w Warszawie podczas, gdy miał 8 lat. Tam uczył się muzyki. W wieku 16 lat stworzył swoje piersze pieśni, zdobyły one ogromną popularność. Stanisław studiował w kierunku- jak wiadomo- muzycznym. Po studiach w Berlinie zamieszkał w Wilnie, gdzie postanowił być orgnasistą. Zmarł 4 czerwca 1872 roku.   Twórczość. W Wilnie powstały bardzo ważne dzieła Stanisława Moniuszki- "Śpiewniki domowe". Zawierały one około 300 utworów, a zostały wydane w 12 zeszytach. Połowę z nich opublikował za życia, a resztę wystawiono po śmierci. W wolnym czasie uwielbiał dyrygować w teatrze, prowadzić chóry oraz udzielać lekcji na temat gry na instrumentach. W czasach II wojny światowej Teatr Wielki w Warszawie został zburzony, odbudowa gmachu trwała bardzo wiele lat. Pierwszy spektakl wystawiony w odnowionym Teatrze to był "Straszny dwór", utworzony przez Stanisława Moniuszkę. W Teatrze Wielkim znajduje się Opera Narodowa. "Halka" była pierwszą polską operą narodową. Oficjalne wykonanie "Halki" nastapiło dnia 1 stycznia 1858 r. w Wielkim Teatrze w stolicy Polski. Tu również powstały inne opery Stanisława Moniuszki, m. in. "Flis", "Hrabina" oraz "Straszny dwór". Dziełem napawanym miłością do ojczyzny i patriotyzmem był "Straszny dwór".   Jego opery nazwano narodowymi, ponieważ... był on twórcą polskiej opery narodowej.