Nie można mieć wszystkiego naraz: i zemścić się na świecie, i żyć dalej. A więc zemsta! Niedobrane pary uważałem zawsze za najgorszych mściwców; całemu światu każą odpłacać, że nie chodzą już pojedynczo. [...] wydawało mu się, że jakiś bliżej nieokreślony porządek powinien się mścić za całkowite lekceważenie go. Jaką funkcję spełnia zemsta? Strach przed zemstą, przed jej nieuchronnością i grozą, powinien powstrzymać każdego z nas przed popełnieniem czynu niegodnego i szkodzącego innemu. Powinien być hamulcem, głosem opamiętania. Jeżeli jednak okaże się on nieskuteczny i ktoś popełni czyn krzywdzący innych, jego sprawca uruchomi łańcuch zemsty, mogący ciągnąć się przez pokolenia, ba, przez wieki. Jest jakiś ponury fatalizm w mechanizmie zemsty. Jest coś nieuchronnego i nieodwracalnego. Bo nagle spotyka cię nieszczęście i nie możesz dociec - dlaczego? Co się takiego stało? A to po prostu dosięgła cię zemsta za zbrodnie twojego żyjącego dziesięć pokoleń temu praojca, o którego istnieniu nawet nie myślałeś.
