Epoka napoleońska - Napoleon, pierwsze lata rządów, III, IV, V, VI, VII koalicja antyfrancuska, wyprawa na Moskwę, upadek Napoleona, Polska w okresie napoleońskim.

Polecam korzystać z załącznika.

HISTORIA – EPOKA NAPOLEOŃSKA
JAN GIEMZA 2E-1

Spis treści:
1. Francja czasów Napoleona.
a. Zamach stanu
b. Pierwsze lata rządów Napoleona
c. Napoleon cesarzem
d. Wojna z III koalicją
e. Wojna z IV koalicją
f. Wojna w Hiszpanii
g. Wojna z V koalicją
h. Wyprawa na Moskwę
i. Wojna z VI koalicją
j. Upadek Napoleona i VII koalicja
2. Sprawa polska w okresie napoleońskim.
a. Legiony Polskie
b. Księstwo Warszawskie
c. Wyprawa na Moskwę i upadek Ks. Warszawskiego

1. FRANCJA CZASÓW NAPOLEONA

ZAMACH STANU

Mamy rok 1799.

Dyrektoriat - pięcioosobowy organ rządowej egzekutywy w schyłkowym okresie rewolucji francuskiej 1789 r., ustanowiony w 1795 r. przez Konwent Narodowy, który następnie rozwiązał i przekształcił w dwuizbowy parlament.

• Dyrektoriat jest skorumpowany i nieudolny, budzi więc niezadowolenie społeczeństwa.
• Zwiększa się poparcie dla rojalistycznej prawicy i jakobińskiej lewicy. Burżuazja nie ma jednak odpowiedniego przywódcy.
 Szukają kogoś, kto utrzymałby zdobycze rewolucji francuskiej, a przy tym uspokoił sytuację wewnętrzną.
• Wybór pada na Napoleona Bonapartego.
 Dlaczego? Napoleon przyczynił się już do wielu zwycięstw armii francuskiej i nie był związny z żadną aferą gospodarczą.
• 9 listopada 1799 roku – roznosi się wieść o rzekomym zagrożeniiu spiskiem jakobińskim. Rada Starszych powierza więc Napoleonowi dowództwo sił wojskowych w Paryżu.
• Gdy 10 listopada 1799 roku zbiera się Rada Starszych i Rada Pięciuset, miejsce obrad zostaje otoczone przez wojsko, które dowiedziało się o próbie zabicia Napoleona przez posłów.
 Rada Pięciuset zostaje rozpędzona.
 Sterroryzowana Rada Starszych przekazuje władzę komisji złożonej z Napoleona Bonaparte i jego dwóch sojuszników: Sieyes i Ducos.
• Napoleon nie zamierza dzielić się władzą z Sieyes i Ducos, ale przez pewien czas zachowuje pozory. Na jego polecenie powstaje nowa konstytucja.

Konstytucja roku XVIII (grudzień 1799)
• przekazuje władzę wykonawczą trzem konsulom,
• pierwszy konsul, którym zostaje Napoleon, ma wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej,
• zostają stworzone trzy ciała prawodawcze
• system kompetencji poszczególnych organów jest skomplikowany i niejasny,
 Z tego powodu niemal cała władza skupia się w rękach Napoleona.

W skrócie:
Napoleon dokonuje zamachu stanu w trzech stopniach. Najpierw zaskarbia sobie sympatię burżuazji, następnie – gdy dostaje do dyspozycji wojsko – zmusza władzę do odstąpienia, a ostatecznie tworzy taką konstytucję, która daje mu władzę absolutną.


PIERWSZE LATA RZĄDÓW NAPOLEONA

Reformy przeprowadzone przez Napoleona w pierwszych latach rządów:
• Reforma konsytucji (1799).
• Zamiana Francji w państwo policyjne, a następnie monarchię.
• Wprowadzenie Kodeksu Cywilnego (1804).
• Ogłoszenie powszechnej amnestii.
• Ponowne otwarcie wielu nieczynnych kościołów.
• Przyznanie pensji państwowych duchowieństwu (konkordat z 1801 r.).

Kodeks cywilny z 1804 r. – został opracowany przez komisję wybitnych prawników, włączając w to Bonapartego. Kodeks prawnie zatwierdzał zdobycze rewolucji francuskiej, m.in.:
• Zniesienie feudalnego systemu stanowego.
• Gwarancję nietykalności majątku prywatnego.
• Wolność gospodarczą.
• Wolność religii.
• Śluby cywilne.

1801, 1802 r. – Napoleon kończy wojnę z II koalicją, pokonując Austriaków w dwóch bitwach, a także Rosjan i Brytyjczyków.

Pokój w Luneville – 1801 r.
Między Francją a Austrią.
• Francja dostaje: swoje zdobycze w północnych Włoszech, Belgię i tereny położone na lewym brzegu Renu, Holandię oraz Szwajcarię.

Pokój w Paryżu – 1801 r.
Między Francją a Rosją.

Pokój w Amiens – 1802 r.
Między Francją a Wielką Brytanią.
• Przyczyną zawarcia pokoju były wewnętrzne problemy Wielkiej Brytanii. Warto jednak pamiętać, że już rok później flota angielska przypuściła kontratak.

Napoleon dbał o wszechstronny rozwój państwa – w tym o naukę i kulturę. Dlatego nazywamy go absolutnym władcą oświeconym (panował podczas Oświecenia).

NAPOLEON CESARZEM
Wzrasta popularność Napoleona wśród społeczeństwa.
Napoleon wykorzystuje to, stopniowo wzmacniając swoją władzę.

• 1800 – uprawomacnia zasadę konsulatu,
• 1802 – zapewnia sobie dożywotni konsulat z prawem wyboru następcy,
• 1804 – społeczeństwo wyraża zgodę na ogłoszenie Napoleona cesarzem.

Uroczystość koronacyjna odbywa się dokładnie 2 grudnia 1804 r., w obecności papieża Piusa VII. Napoleon zaprosił papieża po to, by podnieść rangę uroczystości, a jednocześnie ograniczyć prestiż Piusa VII.
Napoleon otrzymał tytuł: „z łaski bożej i z mocy konstytucji Republiki cesarz Francuzów”. Podkreślić należy to, że Bonaparte nie był cesarzem Francji, a właśnie – Francuzów.

WOJNA Z III KOALICJĄ
Wojna z III koalicją odbyła się w roku 1805.

Przed rozpoczęciem wojny:
W 1803 r., w rok po podpisaniu pokoju w Amiens, wojska morskie Wielkiej Brytanii zaatakowały francuskie jednostki handlowe.
• Wielka Brytania posiadała silniejszą flotę: 55 okrętów liniowych.
• Francja posiadała słabszą flotę: 42 gorszej jakości okręty. W tej sytuacji, Napoleon zawarł sojusz z Hiszpanią.

Bitwa pod Trafalgarem – 1805 r.
Pomiędzy Francją i Hiszpanią (admirał Villeneuve) a Wielką Brytanią (admirał Nelson).
Zwyciężyła Wielka Brytania.
• Zwycięstwo zadecydowało o brytyjskim panowaniu na morzach aż do XX wieku.

Członkowie III koalicji:
• Wielka Brytania – koalicja powstała z jej inicjatywy, po zwycięstwie nad Napoleonem na morzu, chciała się z nim rozprawić i na lądzie.
• Rosja – obawiała się wzrostu potęgi Napoleona, pretekstem była koronacja Bonapartego.
• Austria – obawiała się wzrostu potęgi Napoleona, pretekstem była koronacja Bonapartego.

Bitwa pod Austerlitz – 2 grudnia 1805 r.
Pomiędzy Rosją (Aleksander I) i Austrią (Franciszek) a Francją.
Zwyciężyła Francja.
Bitwa pod Austerlitz jest również nazywana bitwą trzech cesarzy, ponieważ uczestniczyli w niej cesarze Francji, Rosji i Austrii – kolejno Bonaparte, Aleksander I oraz Franciszek.
• Podpisanie pokoju austriacko-francuskiego w Preszburgu (Bratysławie).

Pokój w Preszburgu – 1805 r.
Pomiędzy Francją i Austrią.
• Austria musiała wyrazić zgodę na likwidację Rzeszy.
• Franciszkowi pozostawiono tytuł cesarza, ale tylko Austrii.
• Zakończyła się III koalicja antyfrancuska.

1806 r. – Napoleon tworzy, w miejsce Świętego Cesarstwa, Związek Reński. Z Neapolu usunął Burbonów, a królem mianował brata, Józefa.

Związek Reński – federacja 16 państw zachodnioniemieckich, z Napoleonem na czele, który pełnił rolę protektora kierującego polityką zagraniczną.

W skrócie:
III koalicja (Anglia, Rosja, Austria) chciała uziemić rosnącego w siłę Napoleona. Jednak w wyniku wygranej przez Francję bitwy pod Austerlitz, Bonaparte dodatkowo powiększył swoją strefę wpływów.


WOJNA Z IV KOALICJĄ
Wojna z IV koalicją odbyła się w roku 1806-1807.

Członkowie IV koalicji:
• Wielka Brytania – mimo klęski III koalicji chciała ukrócić panowanie Napoleona.
• Rosja – mimo klęski III koalicji chciała ukrócić panowanie Napoleona.
• Prusy – wojna rozpoczęła się z ich inicjatywy, obawiali się zdominowaniem krajów niemieckich przez Napoleona.

Bitwa pod Jeną – 14 października 1806 r.
Między Francją (Napoleon) a Prusami (pierwsza armia).
Wygrała Francja.

Bitwa pod Auerstadt – 14 października 1806 r.
Między Francją (Louis Davout) a Prusami (druga armia).
• Francuzi, korzystając z pomocy polskich powstańców, zajęli Berlin, przekroczyli Odrę, opanowali Poznań i Warszawę.

1807 r. – wojska Napoleona zwyciężają w kilku pomniejszych bitwach nad wojskami IV koalicji (Iława, Frydland).

Pokój w Tylży – 1807 r.
Między Rosją i Prusami a Francją.
• Prusy straciły połowę obszarów (m.in. Westfalię).
• Gdańsk stał się wolnym miastem pod protektoriatem Napoleona.
• Z ziem II i III zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie.
• Napoleon pragnąłdobrych kontaktów z Rosją, więc – mimo przegranej – Rosja nie straciła żadnych ziem, a nawet zyskała okręg białostocki i stała się sojusznikiem Francji.

Pozostało jeszcze pokonać Anglię.
Listopad 1806 r. – Napoleon ogłasza blokadę kontynentalną, czyli zakaz wszelkiego handlu z Wielką Brytanią, którego zdecydowały się przestrzegać wszystkie państwa zależne od Napoleona, a także Rosja.

W skrócie:
Wielka Brytania, Rosja i Prusy kolejny raz zaiwerają sojusz, by zakończyć niebezpieczną władzę Bonapartego. Szereg porażek zmusza ich jednak do kolejnych ustępstw na rzecz francuskiego cesarza, a także do wprowadzenia blokady kontynentalnej z Anglią.


WOJNA W HISZPANII
Toczona w latach 1808-1814.

• Do blokady kontynentalnej przystępuje większość krajów europejskich, udziału odmawia tylko Szwecja i Portugalia.
• Aby całkowicie uniemożliwić Wielkiej Brytanii kontakty z Europą, Napoleon jest zmuszony poprowadzić swoje wojska na tereny odmawiające uznania blokady kontynentalnej.
• 1807 r. – Francja sprzymierzona z Hiszpanią zajmuje Portugalię.
 Król Portugalii, Jan, ucieka do swojej kolonii w Brazylii.
• 1808 r. – Napoleon decyduje się zająć Hiszpanię (swojego sojusznika).
 Karol IV Burbon oraz jego syn Ferdynand abdykują.
 Królem Hiszpanii zostaje brat Napoleona, Józef.

W Hiszpanii zostaje wprowadzona nowa konstytucja:
• Zniesienie feudalnych przywilejów szlachty i duchowieństwa.
• Zlikwidowanie tortur oraz Świętej Inkwizycji.

Hiszpańskie społeczeństwo sprzeciwia się francuskim wpływom i ogłasza w imieniu Ferdynanda VII „świętą wojnę” przeciwko Napoleonowi.
• Sojusznikiem finansowym i miltarnym Hiszpanów zostaje Wielka Brytania, ponieważ widzi w tym szansę na zniesienie blokady kontynentalnej.
• Buntują się także Portugalczycy, zajęci w 1807 r. przez Napoleona.

1808 r. – Napoleon zwycięża w walkach na otwartym polu, w grudniu zdobywa Madryt.
1809-1814 r. – Hiszpanie przechodzą do działań partyzanckich. Obie strony walczą z ogromnym okrucieństwem, ale takiej wojny Napoleon nie jest w stanie wygrać.
• 4 czerwca 1814 r. ostatnie dwie załogi francuskie opuszczają Hiszpanię.

W skrócie:
Blokady kontynentalnej nie przyjmują wszystkie państwa, więc Napoleon chce je zająć. Udaje mu się to z Portugalią, jednak po zdobyciu Hiszpanii społeczeństwo buntuje się, w czym pomaga też Wielka Brytania. Ostatecznie starcia w Hiszpanii nabierają charakteru wojny partyzanckiej, do której Napoleon nie jest przygotowany i po sześciu latach kapituluje.


WOJNA Z V KOALICJĄ
Wojna z V koalicją odbyła się w roku 1809.

Sytuacja przed rozpoczęciem wojny:
• Austria reorganizuje swoją armię, korzystając z poparcia Anglii oraz cichego poparcia Rosji.
• Napoleon jest zajęty wojną w Hiszpanii i problemami z Portugalią.
• Wielka Brytania pragnie, by Napoleon zrezygnował z blokady kontynentalnej.

Członkowie V koalicji:
• Austria – z jej inicjatywy rozpoczyna się wojna.
• Wielka Brytania.

1809 r. - Główne oddziały Austrii atakują Związek Reński, pomniejsze – Włochy i Księstwo Warszawskie.
• Napoleon szybko mobilizuje swoją armię.

Bitwa pod Wagram – 5 lipca 1809 r.
Między Francją a Austrią i Wielką Brytanią.
Zwyciężają, z trudem, Francuzi.

Pokój w Schonbrunn – 1809 r.
Między Francją a Austrią.
• Francja zyskuje Karyntię, Triest i Istrię, co oznacza odcięcie Austrii od Morza Śródziemnego.
• Księstwo Warszawskie przyłącza część Galicji, zaś Bawaria – Salzburg.


WYPRAWA NA MOSKWĘ

Przyczyny wyprawy:
• Po pokoju w Tylży w 1807 r. Rosja stała się sojusznikiem Francji, ale stosunki między tymi dwoma krajami pełne były nieufności.
• W 1810 r. Rosja złamała blokadę kontynentalną i otworzyła porty rosyjskie dla statków neutralnych.
• Napoleon chciał zmusić Rosję do przywrócenia blokady.
 W czerwcu 1812 r. wyruszył z liczącą 600 tys. żołnierzy armią na Moskwę.

Wyprawa:
• Napoleon sądził, że Rosjanie wydadzą mu bitwę w pobliżu granicy, którą łatwo wygra, więc jego armia została zaopatrzona jedynie na 20 dni.
• Rosja oczywiście bitwy nie wydała.
 Dlaczego? Ponieważ na zachodzie kraju stacjonowało zbyt mało wojska, by mieć chociaż najmniejsze nadzieje na zwycięstwo.
• Wojska rosyjskie przemieszczały się w głąb kraju, w wyniku czego armia Napoleona oddalała się od swoich magazynów. Sytuację pogarszały ciągłe ataki partyzanckie Rosjan.
 Wojskom francuskim zaczęło brakować żywności.
 Część żołnierzy dezerterowała, inni rabowali ludność chłopską.
 Armia rosyjska stosowała taktykę spalonej ziemi – niszczyli wsie, miasta, podpalali zboże i lasy. Armia Napoleona nie mogła przez to prawie nigdzie znaleźć pożywienia.
 W tym czasie Rosjanie skoncentrowali swoje siły.

Bitwa pod Borodino (w pobliżu Moskwy) – 7 września 1812 r.
Między Francją a Rosją.
Francuzi wygrali, ale Rosja nie została pobita, a jedynie odepchnięta.

• Napoleon chce zająć Moskwę, licząc, że car zgodzi się na rokowania i że znajdzie tam zaopatrzenie oraz schronienie przed nadchodzącą zimą.
• Car Rosji nie zgadza się na rokowania, zaś sami Rosjanie podpalają Moskwę.
• Napoleon, ze swoją już tylko stutysięczną armią, wraca tą samą trasą, jaką przybył.
 Po drodze nie ma żywności.
 Żołnierzy dopada surowa zima.
 Rosjanie palą mosty nad rzeką Berezyną, utrudniając Napoleonowi ucieczkę.
• Ostatecznie Napoleon wraca do Paryża, ale jego armia liczy już mniej niż 40 tysięcy żołnierzy.

W skrócie:
Rosjanie łamią blokadę kontynentalną, więc Napoleon wysyła swoją armię do Rosji, by wymusić na carze przywrócenie blokady. Wojska rosyjskie nie dopuszczają jednak do bitwy, uciekając w głąb kraju przed armią francuską i paląc po drodze źródła pożywienia i schronienia dla Francuzów. Po nierozstrzygniętej bitwie i nieudanym zajęciu Moskwy, Napoleon ucieka z powrotem do kraju, pozostawiając w Rosji większość swojej armii, która umiera w wyniku odniesionych ran lub z niedożywienia.


WALKA Z VI KOALICJĄ
VI koalicja nazywana jest także wielką koalicją.
Walka z VI koalicją odbyła się w 1813 r.

Członkowie wielkiej koalicji:
• Prusy.
• Austria.
• Rosja.
• Szwecja.

Sytuacja przed bitwą:
• Koalicjańci postanawiają zakończyć panowanie Napoleona, wykorzystując jego dotkliwą klęskę w Rosji.
• Napoleon sprowadza żołnierzy z różnych części imperium i mobilizuje nowe roczniki, tworząc kolejną, silną liczebnie armię.

Bitwa pod Lipskiem – 16-19 października 1813 r.
Między Prusami, Austrią, Rosją i Szwecją a Francją.
Nazywana także bitwą narodów (a nie np. bitwą państw), ponieważ walczyły w niej również te narody, które nie mają własnego państwa.
Zwyciężyły siły VI koalicji.
• Imperium Napoleona zaczęło się rozpadać:
 Księstwo Warszawskie znalazło się pod okupacją.
 Rozpadł się Związek Reński.
 Napoleon utracił Holandię, Portugalię, Hiszpanię, potem Paryż.
 We Francji przywrócono rządy dynastii Burbonów.
• Bonaparte abydkował 6 kwietnia 1814 r., zachowując tytuł cesarski.

Pokój w Paryżu – 1814 r.
• Francja powróciła do granic z 1792 r.

W skrócie:
Austria, Prusy, Rosja i Szwecja wykorzystały klęskę Napoleona w Rosji i zaatakowały go. Decydująca bitwa pod Lipskiem okazała się zgubna dla Bonapartego, który utracił swoje ziemie i zmuszony był abdykować.


UPADEK NAPOLEONA I VII KOALICJA

Restauracja Burbonów (we Francji panuje Ludwik XVIII), powrót arystokracji i okupacja obcych wojsk wywołały niechęć francuskiego społeczeństwa.
• Napoleon uznał to za szansę powrotu na tron Francji.
• W kraju znalazł się 1 marca 1815 r., przyłączyli się doń żołnierze, chłopi i robotnicy. Stał się symbolem dumy narodowej, został wniesiony przez tłum do Paryża, z którego uciekł Ludwik XVIII.

Bonaparte potrzebował wsparcia społeczeństwa, więc wprowadził nową, bardziej demokratyczną konstytucję i zniósł cenzurę.
• Chciał zakończenia wojny w zamian za uznanie go władcą Francji przez europejskich monarchów.
• Monarchowie się nie zgodzili, tworząc siódmą koalicję antyfrancuską (1815).

Bitwa pod Waterloo – 18 czerwca 1815 r.
Między Anglią (gen. Wellington) i Prusami a Francją.
Zwyciężyła Anglia i Prusy.
Klęska pod Waterloo jest symbolicznie uznawana za upadek Napoleona.
• Bonaparte abdykował na rzecz swojego syna i oddał się w ręce Anglików.

Pokój w Paryżu – 1815 r.
• Na tron powrócił Ludwik XVIII.
• Granice państwa okrojono do stanu z 1790 r.
• Wyznaczono kontrybucję (haracz, okup).
• Północna część Francji na kilka lat znalazła się pod okupacją.

Napoleon Bonaparte zmarł 5 maja 1821 roku – prawdopodobnie w wyniku otrucia lub na raka żołądka.

W skrócie:
Napoleon powraca do łask Francuzów w wyniku niezadowolenia społeczeństwa rządami Burbonów i okupacją obcych wojsk. Zawiązana zostaje przeciw niemu siódma koalicja, z wojskami której przegrywa pod Waterloo. Francja dotkliwie odczuwa tę porażkę, zaś sam Napoleon abdykuje i w sześć lat później umiera.


2. SPRAWA POLSKA W OKRESIE NAPOLEOŃSKIM

LEGIONY POLSKIE

Po III rozbiorze (1795) nadzieje Polaków na niepodległość zwrócone były ku Francji, ponieważ Francja była przeciwniczką monarchii absolutnych. Jest to dość osobliwe, ponieważ już kilka lat później ów kraj stał się jedną z najpotężniejszych monarchii absolutnych w historii.

Rewolucji francuskiej obawiały się mocarstwa europejskie.
• Francuzi jednak nie rozumieli sprawy polskiej.

W Paryżu istniały dwie organizacje polskiej emigracji:
• Agencja (Kościuszko) – o poglądach umiarkowanych.
• Deputacja – o poglądach jakobińskich.

• Agencja i Deputacja zwracają się do Dyrektoriatu z prośbą utworzenia zbrojnych jednostek polskich we Francji.
 Francja odmawia, ponieważ nie chce komplikować swoich stosunków z Rosją.
• Zostaje wysunięta kolejna propozycja – tym razem odnośnie sformowania polskich oddziałów na terenie jednej z zależnych od Francji republik Włoch.

1797 r. – Zostają utworzone Legiony Polskie pomiędzy rządem Lombardii a gen. Janem Henrykiem Dąbrowskim (związanym z Agencją). Postanowienia:
• Legiony Polskie mają wspierać Lombardię, choć służą Francji.
• Legioniści otrzymują obywatelstwo Lombardii i gwarancję powrotu do Polski po wojnie.
• Organizacja Legionu była demokratyczna, nie wolno było stosować kar cielesnych, dopuszczano możliwość awansu nie-szlachciców, wprowadzono naukę czytania i pisania.

Do Legionów Polskich wstąpiło początkowo 6 tys. Polaków. Wśród nich był Józef Wybicki, działacz Agencji, który stworzył aktualny hymn naszego kraju.

Jednostki walczyły u boku Bonapartego na półwyspie Apenińskim.
• W 1797 r. zawarto pokój austriacko-francuski w Campo Formio.
• Rozczarowało to Polaków, których dowódcy liczyli na zupełne rozgromienie armii austriackiej.

Koniec Legionów
Końcem Legionów Polskich było wysłanie ich na wyspę San Domingo, w celu tłumienia powstania antyfrancuskiego. Z 5,5 tys. Polaków wróciło około trzystu.
Przez cały okres istnienia Legionów przewinęło się 30 tys. żołnierzy, z czego połowa zginęła.

W skrócie:
Legiony Polskie były oddziałem utworzonym w 1797 roku m.in. przez J.H. Dąbrowskiego, walczącym u boku Napoleona. Żołnierze uważali, że Napoleon pomoże wyswobodzić Polskę spod okupacji porozbiorowej. Niestety, klęska Legionów oddaliła te marzenia.


KSIĘSTWO WARSZAWSKIE

Pokój w Tylży – 1807 r.
Między Rosją i Prusami a Francją.
• (...) Z ziem II i III zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie.

22 lipca 1807 r. w Dreźnie Napoleon ogłosił konstytucję dla Księstwa Warszawskiego.
• Księstwo staje się monarchią konstytucyjną.
• Królem zostaje Fryderyk August III, z inicjatywą ustawodawczą i pełnią władzy wykonawczej.
• Rząd odpowiedzialny jest tylko przed królem, ustanawia i odwołuje funkcjonariuszy administracji państwowej i mianuje senatorów.

Księstwo Warszawskie było całkowicie zależne od Napoleona, pozostawało też w stanie permanentnej wojny.

Pokój w Schonbrunn – 1809 r.
Między Francją a Austrią.
• (...) Księstwo Warszawskie przyłącza część Galicji.

WYPRAWA NA MOSKWĘ I UPADEK KSIĘSTWA WARSZAWSKIEGO

• Gdy Napoleon w roku 1812 wyruszał na Moskwę, by wymusić na Rosji nałożenie blokady kontynentalnej, oznajmił, że rozpoczyna drugą wojnę polską.
 Obudziło to nadzieje Polaków, którzy nadal wierzyli, że Bonaparte wyzwoli Rzeczpospolitą z okupacji.
• Społeczeństwo polskie wystawiło ponad 100 tys. żołnierzy, drugą co do wielkości armię.
• Znamy niestety efekt wyprawy Napoleona na Moskwę – do kraju powróciło zaledwie 18 tys. polskich i 6 tys. litewskich żołnierzy.

-

• 1813 r. – armia rosyjska wkracza do Księstwa Warszawskiego, co łączy się czasowo z klęską Napoleona w bitwie narodów.
• Na mocy pokoju w Paryżu (1814 r.) Księstwo Warszawskie przestaje istnieć.

W bitwie narodów poległ książę Poniatowski, gdy wraz ze swoją armią osłaniali odwrót. Polskie wojska jako jedyne dochowały do końca wierności Napoleonowi.