Jaki wpływ na rozwój człowoieka ma rodzina/??? dzikie za odp >>>:P w formie wypracowanier :)

1. FUNKCJE RODZINY Powszechną i najważniejszą grupą pierwotną jest rodzina. jest ona pierwszym i podstawowym miejscem rozwoju i uspołecznienia dziecka. Rodzinie, jako grupie społecznej według J. Chałasińskiego przypisuje się spełnianie czterech podstawowych funkcji, tj. funkcji biologiczno-opiekuńczej, kulturalno-towarzyskiej, gospodarczej i wychowawczej (cyt. za S. Kawula, 1973, s. 33). Rodzina umożliwia biologiczne utrzymanie się przy życiu potomstwa do czasu, póki stanie się ono na tyle samodzielne, by samo zdobywało dobra służące do zaspokajania potrzeb. Pełni ona też zasadniczą rolę w zaspokajaniu takich potrzeb jak np. potrzeba bezpieczeństwa i nowych doświadczeń, potrzeba uznania i miłości, zapewnia właściwe warunki rozwoju fizycznego. Organizacje wypoczynku, zabawy, rozrywki, odbioru dóbr kulturalnych należy do ważnych treści życia rodzinnego. Rodzina prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, stanowi osobną jednostkę gospodarczą, dostarcza środki konieczne do życia wszystkim członkom rodziny, wyposaża mieszkanie w odpowiednie sprzęty, urządzenia i produkty (S. Kawula, 1973, s. 34). Rodzina zapoczątkowuje również działalność wychowawczą, która jest przejmowana w dalszym ciągu przez szkołę i inne instytucje wychowawcze, wzmacniane przez wpływy środowiska i przez aktywność własną jednostki. Kierunek działań opiekuńczych rodziny ma na celu zaspokojenie potrzeb biologicznych dzieci i innych członków rodziny. Należą tu: głód i pragnienie, potrzeba snu, potrzeba seksualna i potrzeba unikania dolegliwości fizycznych: ból, chłód, nadmierne ciepło. Rodzice organizują warunki materialne i psychiczne, związane z odżywianiem, wypoczynkiem, snem i zabezpieczeniem organizmu przed niebezpieczeństwem. Czynności te doprowadzają do wytworzenia się u dzieci odpowiednich przyzwyczajeń, nawyków i umiejętności, które decydują o sposobach zaspokajania potrzeb biologicznych w rodzinie (tamże, s. 34-35). Kierunek działań wychowawczych rodziny wdrażający do życia społecznego wiąże się z zaspokajaniem potrzeb społecznych dzieci i innych członków rodziny. Działalność wychowawcza przygotowuje członków rodziny do życia w grupach społecznych, a więc w samej rodzinie i w większych zbiorowościach jak: naród, organizacje polityczne, państwo, przygotowując do pełnienia różnych ról społecznych (tamże). 2. STRUKTURA RODZINY Rodzina jest grupą, która rozwija się i przekształca. Przechodzenie rodziny przez kolejne fazy związane z życiem jej członków powoduje, że w poszczególnych fazach różny jest skład rodziny ze względu na wiek, płeć, liczbę członków, różny też układ stosunków wynikających z ról i pozycji oraz charakter wzajemnych kontaktów (M. Ziemska,1977, s. 152). Struktura rodziny podlega zatem zmianom wraz z jej rozwojem. Niemniej dla spełnienia wychowawczej funkcji wobec dziecka podstawę stanowi para małżeńska, para rodzicielska i ze względu na tę parę mówimy o rodzinie pełnej czy niepełnej w przypadku braku któregoś z rodziców (tamże). Na układ stosunków w rodzinie wpływają w pewnej mierze cechy strukturalne rodziny, takie jak jej wielkość oraz kolejność urodzenia dziecka, warunkujące jego pozycję w rodzinie. Inaczej układają się stosunki społeczne i emocjonalne we współczesnej rodzinie małej, dwupokoleniowej, gdzie interakcje rodziców i dzieci są bardzo częste, a opieka rodzicielska ześrodkowana jest na potomstwie - inaczej zaś w rodzinach trzypokoleniowych lub wielodzietnych, gdzie system opieki jest bardziej rozproszony i różnorodne są interakcje poszczególnych członków. Wielkość rodziny nie warunkuje, oczywiście, samo przez się jakości odziaływań wychowawczych na dziecko, ani ich skutków, zależą one bowiem od wielu innych czynników; można tu jedynie stwierdzić pewne mniej lub bardziej charakterystyczne tendencje o zmiennym stopniu nasilenia (M. Przetacznikowa, Z. Włodarski, 1981, s. 463). 3. ATMOSFERA WYCHOWAWCZA W RODZINIE Rodzina dzięki stałości składu osobowego daje dziecku oparcie i poczucie bezpieczeństwa. Stabilność środowiska rodzinnego stanowi bardzo ważny czynnik równowagi emocjonalnej i zdrowia psychicznego dziecka. Rozbicie rodziny przez śmierć, rozwód czy separację rodziców stanowi zawsze szok i pozostawia u dziecka trwały uraz (M. Ziemska, 1977, s. 153). Atmosfera wychowawcza w rodzinie, którą określa przede wszystkim charakter wzajemnych stosunków między rodzicami, stopień zainteresowania rodziców sprawami dziecka, a także ich stosunek do niego wywierają wpływ bodaj największy na rozwój jego osobowości, jego postaw wobec różnych przyswajanych w szkole treści, stosunek do pracy i do samego siebie oraz do całego otaczającego świata. Mają też niewątpliwie duży wpływ na postępy dziecka w nauce (M. Tyszkowa, 1964, s. 97). Potrzeba miłości, życzliwości, ciepła jest jedną z najważniejszych potrzeb psychicznych dziecka. Świadomość, że jest się kochanym i akceptowanym przez rodziców, rozwija i umacnia u dziecka poczucie bezpieczeństwa, poczucie własnej wartości, odporność psychiczną, aktywność poznawczą i społeczną, a tym samym jest podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju osobowości (E. Jackowska, 1980, s. 86). Rodzice silnie uczuciowo związani z dziećmi poświęcają im więcej czasu, a także udzielają im wielu wskazówek, pouczeń i wyjaśnień. Częściej kontrolują zachowanie dziecka, stawiają mu wymagania, ale też zapewniają warunki ich realizacji (tamże). Harmonijne, zgodne stosunki między rodzicami nie tylko tworzą korzystny klimat uczuciowy, w którym zaspokajane są potrzeby psychiczne dziecka, wpływają one ponadto na organizację życia w rodzinie i na metody stosowane przez rodziców w wychowaniu dziecka. Dobre pożycie małżeńskie rodziców stwarza właściwy grunt dla rozwoju właściwości psychicznych charakteryzujących osobowość dziecka przystosowanego społecznie (tamże, s. 101). Ogólnie wiadomo, że wpływ wykształcenia rodziców na rozwój psychiczny dziecka uwidacznia się nie tylko pośrednio przez zapewnienie dziecku dobrych warunków materialnych, ale jest znacznie bardziej bezpośrednie. Wyższy poziom wykształcenia ogólnego ułatwia rodzicom zrozumienie złożonych problemów pedagogicznych, w których uwikłany jest proces wychowania dziecka;pozwala na stosowanie bardziej elastycznych metod wychowania, dostosowanych do konkretnych sytuacji wychowawczych. Rodzice wykształceni wykazują na ogół duże zainteresowanie problemami szkolnymi swoich dzieci i potrafią wyjaśnić im niezrozumiały materiał (E. Jackowska, 1980, s. 149-150). 4. ODDZIAŁYWANIA RODZINY NA KSZTAŁTOWANIE OSOBOWOŚCI DZIECKA Posiadana przez rodziców wiedza na temat organizacji i metod wychowania, a szczególnie wiedza o psychice dziecięcej w ogóle i warunkach jej rozwoju, pozwala na trafniejsze rozwiązywanie problemów wychowawczych, a co za tym idzie, na trafniejsze i skuteczniejsze oddziaływanie w kierunku prawidłowego kształtowania się osobowości danego dziecka (M. Ziemska, 1979, s. 301). W badaniach psychologicznych stwierdzono, że rodzice wykształceni, wykonujący cenione w społeczeństwie zawody, mają większe oczekiwania i aspiracje w stosunku do pszyszłości swoich dzieci i w większym stopniu stymulują dzieci do osiągnięć w zakresie wykonywania obowiązków szkolnych niż rodzice niewykształceni (E. Jackowska, 1980, s. 151). Rodzice często pragną skierować swoje dzieci na taką drogę życiową, jaką sami przeszli. Pragną oni także wpoić dzieciom wyznawane przez siebie ideały życiowe, przekazać swój sposób wartościowania, doceniania pewnych wartości w życiu, a negowania innych (S. Kawula, 1973, s. 36). Aspiracje rodziców dotyczące ukształtowania określonych cech osobowości dziecka znalazły w jakimś zakresie swe odzwierciedlenie w świadomościowym modelu roli dziecka. W środowiskach o niższym poziomie wyksztalcenia ceni się ideał dziecka grzecznego, posłusznego, a na wsi w szczególny sposób podkreślana jest niezbędność wpojenia dzieciom szacunku wobec rodziców. W środowisku inteligenckim zwraca się uwagę na potrzebę kształtowania wrażliwości oraz uczuciowości dzieci, a także kulturalnego sposobu bycia (M. Ziemska, 1979, s. 293). Ponieważ rodzina jest grupą wychowawczą to rodzice połączeni określonymi stosunkami wzajemnymi i relacjami z dziećmi, posiadający określone pozycje i role dla realizacji norm wartości, które uznają, posługują się określonymi metodami i technikami np. stosują perswazję, nagrody, kary, dają przykład itp. (Z. Zaborowski, 1969, s. 22-23). Psychologiczną podstawą skuteczności kar i nagród jako czynników pobudzających motywy działania jest ich związek z potrzebami, uczuciami i emocjami. Opimie psychologów skłaniają się ku temu, żeby większe znaczenie w procesie wychowania dziecka przypisywać nie karom, lecz nagrodom, jako metodom skuteczniejszym w kształtowaniu pożądanych właściwości psychicznych (E. Jackowska, 1980, s. 124). Nagrody i kary stosowane przez rodziców w wychowaniu dzieci stanowią jak gdyby system wspomagający funkcjonowanie wymagań i zakazów. Rodzice nagradzają i karcą swoje dziecko w zależności od tego, w jakim stopniu stosuje się ono do stawianych mu wymagań i zakazów. Nagrody mają zachęcić dziecko do postępowania wzmacnianego przez osobę nagradzającą, kary mają osłabić lub wyeliminować akty zachowania uważane przez osoby dorosłe za naganne. Manipulowanie nagrodami i karami ma zatem kształtować motywację dziecka, zachęcić lub zniechęcić je do podejmowania określonych czynności (tamże). 5. ZAKOŃCZENIE Ważne znaczenie ma konsekwentne postępowanie rodziców wobec dziecka, aby doprowadzić do wyrobienia pożądanych mechanizmów zachowania się dziecka. Wychowanie w rodzinie powinno wyrabiać samozdyscyplinowanie. Należy ukształtować u dziecka system ocen własnych zachowań i umiejętności klasyfikowania ich na niezgodne z przyjętymi normami. Wszystkie powyższe czynniki w ich łącznym oddziaływaniu wpływają na powstawanie określonych sytuacji społeczno-wychowawczych. Sytuacje te z kolei rzutują na treść i formy doświadczeń dzieci oraz proces uczenia się, co kształtuje ich osobowość, na którą składają się postawy, potrzeby i zainteresowania (Z. Zaborowski, 1969, s. 25). 6. BIBLIOGRAFIA 1. Jackowska E. - Środowisko rodzinne a przystosowanie społeczne dziecka w młodszym wieku szkolnym, Warszawa WSiP, 1980 2. Kawula S. - Rodzina wiejska a wychowanie, Toruń UMK, 1973. 3. Przetacznikowa M., Włodarski Z. - Psychologia wychowawcza, Warszawa PWN, 1981. 4. Tyszkowa M. - Czynniki determinujące pracę szkolną dziecka, Warszawa PWN, 1964. 5. Zaborowski Z. - O rodzinie. Rodzina jako grupa społeczno-wychowawcza, Warszawa Nasza Księgarnia, 1969. 6. Ziemska M. - Rodzina a dziecko, Warszawa PWN, 1979.

Zastanawiając się czy rodzina może mieć korzystny wpływ na rozwój dziecka, należałoby przed tym odpowiedzieć na pytanie: Co rozumiemy pod pojęciem „rodzina”? W naszym społeczeństwie i kulturze rodzina jest komórką samoistną, która sama się tworzy i sama się likwiduje. Jako podstawowa grupa społeczna wypełnia istotne funkcje w interesie społeczeństwa, zaspokajając zarazem potrzeby społeczne swoich członków(psychiczne, emocjonalne, społeczne). „Członkowie mają poczucie autonomii rodziny jej prywatności i intymności. Małżonkowie, a później i dzieci, tworzą mikrokulturę rodziny, budując świat wspólnych wartości, wprowadzając pewien im tylko właściwy sposób bycia na co dzień i obyczajowość odświętną oraz własny styl gospodarowania i konsumpcji”. Rodzina daje społeczeństwu nowych obywateli. Przekazuje im język, podstawowe wzory zachowania obowiązujące w danym społeczeństwie, zwyczaje obyczaje, wartości moralne. Mimo, że rodzina bywa zazwyczaj grupa pierwotną to społeczeństwo stawia jej pewne formalne wymagania np. zawarcie ślubu. „Rodzina jest dla człowieka tzw. Grupą podstawową tzn. taką, z którą osobowość jednostki jest ściśle związana, zwłaszcza w aspekcie pełnienia ważnych ról społecznych(rola męża, matki, ojca, żony, żywiciela rodziny itp.). grupa podstawowa wyznacza głównie obiektywne „ramy” zachowania człowieka w określonych, ustabilizowanych warunkach strukturalno – funkcjonalnych. Subiektywnym wyznacznikiem rodzinopochodnych zachowań człowieka jest rodzina jako grupa odniesienia jednostki”. Zbigniew Tyszka wyróżnił 11 funkcji rodziny („Podstawowe pojęcia i zagadnienia socjologii rodziny”) : -Funkcja materialno – ekonomiczna- polega na zaspokojeniu materialnych potrzeb rodziny, a pośrednio również niektórych materialnych potrzeb społeczeństwa. Składa się ona z 4 podfunkcji: produkcyjnej, gospodarczej zarobkowej i usługowo-konsumpcyjnej. -Funkcja opiekuńczo-zabezpieczająca- polega na zabezpieczeniu materialnym i fizycznym członków rodziny, którzy są całkowicie pozbawieni środków do życia lub niesprawni fizycznie, wymagający opieki. Są to przede wszystkim dzieci i osoby starsze(rodzice, dziadkowie). -Prokreacyjna funkcja rodziny- jest to zaspokojenie potrzeb emocjonalnych i rodzicielskich współmałżonków, a także potrzeb reprodukcyjnych społeczeństwa. -Funkcja seksualna- „Małżeństwo jako społecznie akceptowana forma współżycia płciowego. W społeczeństwach ludzkich istnieje system zakazów i nakazów regulujących zaspokajanie potrzeb seksualnych. Niektóre normy obyczajowe części społeczeństw zezwalają na oficjalne pozamałżeńskie stosunki seksualne.” -Funkcja lokalizacyjno – kontrolna- to wzajemna kontrola współmałżonków, rodziców w stosunku do dzieci oraz wzajemna kontrola w ramach rodziny. Rodzina legalizuje np. takie zachowania jak: współżycie płciowe czy posiadanie dzieci. -Funkcja stratyfikacyjna- pozycję społeczną członków rodziny wstępnie określa jej pochodzenie. Zwykle przynależność klasową żony i dzieci wyznacza przynależność klasowa męża. -Socjalizacyjna funkcja rodziny- jest to wprowadzenie dziecka w świat kultury danego społeczeństwa i przygotowanie do samodzielnego pełnienia ról społecznych. Oddziaływanie socjalizacyjne może być zamierzone, zaplanowane i wtedy jest to oddziaływanie wewnątrzrodzinne. -Kulturalna funkcja rodziny- to zapoznawanie młodego pokolenia z kulturą danego społeczeństwa, wpajanie norm i wartości, dbałość o przeżycia estetyczne rodziny, nauczenie korzystania z treści kulturowych i omawianie ich w gronie rodziny. -Rekreacyjno-towarzyska funkcja rodziny- chodzi tu o miejsce wypoczynku jakim jest dom rodzinny. Członkowie rodziny powinni dbać o dobrą atmosferę w rodzinie i o nawiązywanie kontaktów towarzyskich wchodzących w jej skład. -Emocjonalno-ekspresyjna funkcja rodziny- potrzeby emocjonalno-ekspresyjne jednostki związane ze współżyciem rodzinnym są czymś więcej niż potrzebą kontaktów towarzyskich. Chodzi o uzyskanie całkowitego intymnego oddźwięku psychicznego, który poza gronem najbliższych jest na ogół nieosiągalny. Rodzina jest więc nie tylko grupą społeczną żyjącą w obrębie swoich członków. Spełnia szereg funkcji społecznych, kulturowych, socjalizacyjnych itp.