Biblia cechy ....

,,Biblia” -źródło naszej kultury i literatury.
1.,,Biblia” jedno z dwóch głównych (obok antyku) źródeł naszej kultury i literatury, a jednocześnie przykład dzieła teandrycznego, a więc napisanego przez człowieka z natchnienia boga. 2. Spisywanie ksiąg ,,Pisma Świętego” (z jęz. gr. biblia oznacza księgi) na przestrzeni tysiąclecia (ostatnie z nich zostały spisane 2000 lat temu). 3. Podział ,,Pisma Świętego” na: a) Stary Testament napisany w jęz. hebrajskim, składający się z 45 ksiąg w tym ,,Księgi Psalmów”, której autorstwo przypisuje się królowi Dawidowi, b) Nowy Testament składający się z 27 ksiąg napisanych w jęz. greckim i aramejskim; w skład wchodzą min.4 Ewangelie: Łukasza, Jana, Marka, Mateusza.4. Najdawniejszy przekład ,,Starego Testamentu” tzw. Septuaginta pochodzący z III-II w. p.n.e. 5. Pierwszy pełny przekład ,,Biblii” na jęz. łac. tzw. Wulgata dokonany w IV w. n.e. przez św. Hieronima. 6. Popularność obrazów i wersetów biblijnych jako przyczyna powstania środków wyrazu, które za pośrednictwem literatury weszły do jęz. potocznego, np.: ,,zakazany owoc”, ,,trąby jerychońskie”, ,,Salomonowa mądrość”, ,,Sodoma i Gomora”, ,,oko za oko, ząb za ząb”.7. Podział ksiąg biblijnych na: a) historyczne (saga rodowa, kronika), b) mądrościowe (przypowieści, dialog filozoficzny), c) prorockie (apokalipsa, listy). 8. Poprzedzenie pełnego przekładu ,,Pisma Świętego” tłumaczeniem psalmów (,,Psałterz floriański” pochodzący z XIV w.). 9. Najpopularniejsze pełne przekłady ,,Biblii” na jęz. polski: a) ,,Biblia królowej Zofii” zwana też ,,Biblią szaroszpatacką” pochodząca z XV w., b) ,,Biblia Leopolity” oraz ,,Biblia księdza Jakuba Wujka” -obydwie pochodzą z XVI w., c) ,,Biblia Tysiąclecia” reprezentująca czasy nam współczesne. 10. Popularność ,,Biblii” jako przyczyna licznych trawestacji jej motywów w utworach literackich (trawestacja- przeróbka utworu literackiego z zachowaniem charakterystycznych treści, kompozycji i stylu). 11. Przykłady takich trawestacji w polskiej literaturze: a) ,,Tobiasz wyzwolony” H. Lubomirskiego, b) ,, Wspomnienie z Maripozy ” H. Sienkiewicza, c) ,,Księgi pielgrzymstwa” A. Mickiewicza, d) ,,Anhelli” J. Słowackiego, e) ,,Judasz z Kariotu” K.H. Roztworowskiego, f) psalmy tłumaczone przez J. Kochanowskiego, Cz. Miłosza, L. Staffa i R. Brandstaettera.

Ponadczasowy charakter przypowieści biblijnych. 1. Przypowieść (zwana inaczej parabolą)- utwór o charakterze dydaktycznym czyli nauczającym, przekazującym myśl moralną przez przykład, podobieństwo lub alegorię (alegoria -jest to opowiadanie mające charakter przenośni). 2. Przynależność przypowieści do biblijnych ksiąg mądrościowych z uwagi na ich treści dydaktyczne jak również ponadczasowy (aktualny w każdym czasie) i uniwersalny charakter. ,,O talentach”. 1. Treść przypowieści- historia pana, który przed wyruszeniem w podróż dał jednemu ze swoich sług pięć talentów, drugiemu dwa, a trzeciemu jeden; pierwsi dwaj podwoili otrzymane sumy, trzeci zaś oddał panu po jego powrocie z podroży ten sam jeden talent, który uprzednio zakopał w ziemi; pan pochwalił dwóch pierwszych sług, a trzeciego zganił i wypędził. 2. Ponadczasowe przesłanie zawarte w tej przypowieści: należy rozwijać i doskonalić otrzymane od Boga uzdolnienia i predyspozycje, aby przynosić korzyść i innym i sobie, zaś rezygnacja ze starań ku temu zmierzających jest podstawa nagany. ,,O miłosiernym Samarytaninie”. 1. Historia człowieka, który w czasie wędrówki z jednego do drogiego miasta został napadnięty, ograbiony i dotkliwie pobity przez zbójców, którzy zostawili go przy drodze; człowieka tego minął obojętnie kapłan i lewita, a pomocy udzielił mu Samarytanin: opatrzył jego rany, zawiózł go do najbliższej gospody i opłacił jej właścicielowi opiekę nad tym człowiekiem, gdyż sam musiał udać się w dalszą podróż. 2. Moralny ponadczasowy nakaz udzielania pomocy człowiekowi jej potrzebującemu podkreślony słowami Chrystusa: ,,Idź i ty czyń podobnie”.
,,O synu marnotrawnym”. 1. Podanie przykładu zachowania się jednego z synów zamożnego człowieka -po uzyskaniu pełnoletności zażądał on od ojca należnej mu części majątku, a następnie udał się do odległej krainy, gdzie ów majątek szybko roztrwonił i znalazł się w sytuacji, gdy musiał głodować (chciał się nawet żywić strawą pasanych przez siebie świń, ale mu na to nie pozwolono); podjął więc decyzję powrotu do ojca i zwrócenia się do niego z prośbą o przebaczenie i przyjęcie go w poczet jego sług; ojciec nie tylko mu przebaczył, ale powitał go z radością, kazał sługom dać mu kosztowne szaty i pierścień i wyprawił ucztę na jego cześć. 2. Wyeksponowanie w tej przypowieści bezmiaru miłosierdzia Boga wobec ludzi, którym przebacza ich winy jeśli tylko okażą skruchę.

Psalmy wyrazem hołdu dla Boga.
1. Psalm -biblijny utwór poetycki o charakterze modlitewno hymnicznym. 2. Szczególna popularność ,,Księgi psalmów” w średniowieczu i wiekach późniejszych jako przyczyna ich parafrazowania przez wielu poetów (parafraza -przeróbka i obszerne rozwinięcie myśli zawartych w utworze). 3. Poeci polscy, którzy parafrazowali psalmy: J. Kochanowski, L. Staff, Cz. Miłosz i R. Brandstaeter. 4. Szczególne zasługi J. Kochanowskiego jako tłumacza psalmów określone w wypowiedzi innego polskiego poety C. Norwida:
,,Kochanowski Jan , co nam kołyskę
Dawidowymi psalmy ośpiewywał”.
,,Psalm 8” 1. Przejawy hołdu dla Boga jako tego, który: a) ujarzmił swoją nadzwyczajną wielkość w dziele stworzenia, b) zmusił nawet nieprzyjaciół do uznania tej wielkości, c) jest stwórcą nieba i ziemi, d) stworzył także człowieka i wywyższył go ponad wszystkie istoty żywe, nad którymi dał mu władzę. 2. Psalmy wyrazem hołdu dla Boga a jednocześnie formą podziękowania za łaski jakimi obdarzył człowieka. ,,Psalm 129”. 1. Modlitewny charakter psalmu zawierającego prośby do Boga, aby: a) wybaczył ludziom ich przewinienia i występki, b) spełnił ich nadzieje na to, że zawsze mogą liczyć na boże miłosierdzie, c) dał im zbawienie wieczne po śmierci.
Dydaktyczny charakter ,,Księgi Hioba”.
1. ,,Księga Hioba” jako jedno z biblijnych pism mądrościowych o charakterze dydaktycznym. 2. Powstanie takich pism mądrościowych również w innych kulturach starożytnego wschodu jak i np.: egipskiej czy babilońskiej. 3. Bohater ,,Księgi Hioba” doświadczony wieloma cierpieniami -postać prawdopodobnie historyczna, która występuje w kulturze europejskiej jako symbol cierpienia i godności człowieka. 4. Osobisty charakter dramatu Hioba: walczy on sam o swoją godność odpierając racje przyjaciół nakazujących mu uznać własną winę i przyjąć cierpienie jako karę za popełnione grzechy. 5. Poszukiwanie przez Hioba sposobów wyjaśnienia tajemnicy cierpienia nie zawinionego (opowieść o jego dramatycznych zmaganiach jest najbardziej uniwersalną księgą biblii). 6. Niejednorodność gatunkowa ,,Księgi Hioba” -rozpoczyna się on i kończy narracją zawierającą wątki fabularne, zaś całość wypełniają monologi i dialogi: dyskusje Hioba z przyjaciółmi, wielkie mowy sądowe bohaterów oraz komentarze samego Hioba. 7. Uczucia i refleksje zawarte w poznanym fragmencie ,,Księgi Hioba”: a) ubolewanie nad losem człowieka, którego życie jest krótkie i bolesne (,,wyrasta i więdnieje jak kwiat, przemija jak cień chwilowy), b) określenie człowieka jako istoty skalanej słabością i dlatego skłonnej do występków, c) obraz Hioba pokutującego („przywdziałem wór na swe ciało, czołem w proch uderzyłem”) pomimo pewności, że niczym nie zasłużył na karę („rąk nie zmazałem występkiem i modlitwa moja jest czysta”), d) odwołanie się do Boga jako tego, który zna intencje człowieka i dlatego człowiek może liczyć na jego sprawiedliwy osąd swojego postępowania.
Rozważania nad sensem życia w „Księdze Eklezjasty” („Koheleta”). 1.„Księga Koheleta”(Eklezjasty) jako jednego z najpopularniejszych (obok „Księgi Hioba”) biblijnych pism mądrościowych (słowo kohlet nie jest imieniem własnym lecz oznacza mędrca przemawiającego na zgromadzeniu publicznym). 2. Podjęte w „Księdze Koheleta” rozważania nad sensem życia, w którym nie ma nic pewnego ani trwałego, bardzo problematyczna jest także możliwości zaznawania szczęścia, którego zapewnia ani bogactwo, ani rozkosz, ani mądrość gdyż człowiek poddany jest prawu przemijania .3. Wyeksponowanie nieuchronności owego przemijania w powtarzającym się wielokrotnie refrenie będącym mottem całej „Księgi” i „ marność nad marnościami i wszystko marność”(łac. „Vanitas vanitatum et omnia vanitas”).4 .Uwypuklenie tego rodzaju pesymistycznego przeświadczenia w poznanym fragmencie „ Księgi Koheleta” ,w którym autor:- podkreśla bezsens starań człowieka o różne rodzaje dóbr doczesnych nie zapewniających mu jednakże zadowolenia i poczucia bezpieczeństwa: a) zastanawia się nad sensem ludzkiej egzystencji utożsamionej z trudem i niepokojami i skazanej na nieuchronność przemijania, b)akcentuje powtarzanie się wielu zjawisk świecie i ludzkim życiu w bardzo popularnym stwierdzeniu „nic nowego pod Słońcem”.
Wizyjny charakter „Apokalipsy św. Jana”.
1. Wizja- obraz widziany oczyma duszy. 2. Apokalipsa (od gr. apoklypsis- odsłonięcie, objawienie)- szczególny rodzaj wypowiedzi biblijnej opisującej tajemnice czasów ostatecznych i wyjaśniającej sens dziejów).3. „Apokalipsa św. Jana” jako najważniejsza z wypowiedzi o charakterze apokaliptycznym wchodząca w skład Nowego Testamentu; jest to ostatnia księga „Biblii”, która zamyka całość historii świętej.4. Powstanie tej księgi w okresie prześladowania pierwszych chrześcijan za panowania Nerona. 5. Prorocki charakter „Apokalipsy św. Jana” zawierającej wizje sądu ostatecznego(św. Jan nie tylko przepowiada przyszłe losy ale też napomina, grozi i pociesza).6. Uniwersalny i ponadczasowy charakter tej księgi ukazującej zmagania dobra i zła, chaos i upadek ludzkości oraz przywracanie światu ładu i sensu w wymiarze eschatologicznym czyli ostatecznym(gr. eschatos- ostateczny). 7. „Apokalipsa św. Jana” jako najbardziej tajemnicza księga Nowego Testamentu obfitująca w symboliczne wizje, obrazy, znaki i liczby(np. „cztery zwierzęta”- lew, wół, orzeł i zwierze z ludzką twarzą, „siedem trąb i siedem pieczęci”, „smok walczący z niewiastą”).8. Powtarzanie się w literaturze polskiej wątku apokalipsy nie tylko w licznych wizjach sądu ostatecznego, ale także w świadomości ludzi współczesnych w wymiarze historycznym i katastroficznym (II wojnę światową nazwano apokalipsą spełnioną).


Dodaj swoją odpowiedź
Język polski

Starożytność i Biblia

Starożytność

Filozofia i sztuka starożytnej Grecji i Rzymu.
Wyraz filozofia pochodzi od dwóch słów phileo (lubię) i sophia (mądrość). W starożytności termin ten oznaczał całokształt wiedzy racjonalnej. Filozofia grecka ...

Język polski

Antyk i Biblia.

W SKRÓCIE:

Antyk - Podstawa późniejszych odwołań, wieki, podczas których powstawały i utrwalały się klasyczne wzorce oraz wartości. Myśli i dorobek artystyczny twórców antyku będzie odwiecznym autorytetem. Krystalizują się g...

Język polski

Cechy antyku.

Klasycyzm - czyli nie ma problemu...
W kulturze starożytnej istniał przede wszystkim jeden, wspólny wszystkim twórcom wzorzec sztuki - opartej na wspólnie pojmowanym pięknie, harmonii i zasadzie mimesis. Ta ostatnia głosiła, że artysta ...

Język polski

Czy Twoje doświadczenia czytelnicze potwierdzają tezę, że Biblia jest wiedzą o człowieku?

„Biblia leżała na biurku mojego dziadka. Biblia leżała na stołach moich praojców. Nigdy w bibliotece. Zawsze na podręczu. W naszym domu nikt nigdy Biblii nie szukał, nigdy również nie słyszałem, aby ktokolwiek pytał gdzie ona leży (....

Język polski

Biblia

BIBLIA jest to święta księga, jest podstawą dwóch religii chrześcijaństwa i judaizmu.
Jest podstawą kultury śródziemnomorskiej zaraz po antyku. Składa się ze Starego i Nowego testamentu. Pokazuje człowiekowi, co jest dobre a co złe...