PODSTAWOWE SKŁADNIKI ŻYWNOŚCI I ICH ROLA W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA !!! z góry dzięęks :***

*Budulcowe: białko, składniki mienralne, *Energetyczne: cukry, tłuszcze, *Regulujące: witaminy, składniki mineralne. Mam nadzieję, że pomogłam :P

- Białka - Tłuszcze - Węglowodany - składniki odżywcze - Witaminy - Składniki mineralne - Woda - Kwasy organiczne Substancje te powinny być zawarte w surowcach lub dodane w procesie technologicznym, w celu uzyskania pełnowartościowego wyrobu gotowego, będącego produktem gotowym. Człowiek jest organizmem zaliczanym do grupy cudzożywnych oznacza to, że aby spełnić swe funkcje życiowe musi otrzymywać pokarm z zewnątrz. Rola, jaką spełnia pokarm - Zaopatruje organizm w składniki potrzebne do budowy i odbudowy komórek i tkanek nowych oraz zastępowania i odbudowy komórek uszkodzonych. - Pożywienie dostarcza składników koniecznych do wytwarzania energii potrzebnej dla zachowania funkcji fizjologicznych człowieka oraz aktywności jednostki i innych czynników warunkujących zdrowie fizyczne i psychiczne. - Dostarcza składników potrzebnych do podtrzymywania procesów regulujących zachodzące w organizmie przemian biochemicznych. Produkty spożywcze dostarczające podstawowe składniki pokarmowe: Mięso Jaja BUDULCOWE Ryby (białka) Drób Mleko Nasiona roślin strączkowych Mąka Kasza Pieczywo ENERGETYCZNE Cukier buraczany (węglowodany) Ziemniaki Miód Ciastka Słodycze Świeże owoce REGULUJĄCE Świeże warzywa (witaminy) Prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka zależy w dużej mierze od ilościowego i jakościowego składu pożywienia. Zubożenia tego składu mogą powodować głód jakościowy lub ilościowy. Tłuszcze jadalne są trój-glicerydami z domieszką innych ciał, tłuszczowych. Z punktu widzenia żywienia istotny jest podział na tłuszcze roślinne i zwierzęce. W tłuszczach roślinnych występują głównie kwasy nienasycone, w zwierzęcych przeważają nasycone - cholesterol. Ustrój posiada zdolność gromadzenia łatwych do uruchomienia trój-glicerydów, co decyduje o ich szczególnej roli jako substratu energetycznego. Wszelkie nadmiary kaloryczne pochodzące z węglowodanów, tłuszczów, białek, a nawet alkoholu są deponowane w tkance tłuszczowej, która obok funkcji oporowo-mechanicznych stanowi rezerwę energetyczną ustroju. Ze względu na wysoką wartość kaloryczną tłuszcze najbardziej odpowiadają tej roli. Wszystkie tkanki ustrojowe, z wyjątkiem erytrocytów i komórek nerwowych, wykorzystują kwasy tłuszczowe jako źródło energii. Podobnie komórki mózgowe, po okresie adaptacji do głodu, spalają ciała ketonowe powstające z kwasów tłuszczowych i aminokwasów. Tłuszcz w pożywieniu pełni rolę przenośnika dla witamin rozpuszczalnych w tłuszczach tj. A. D, E, K, a także dostarcza niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Funkcje te mogą być spełnione, jeżeli w pożywieniu znajduje się dziennie co najmniej 12-25 g odpowiednich tłuszczów. W naszym stylu żywienia praktycznie spożywamy ich znacznie więcej. Fakt ten wynika z upodobań konsumentów oraz z potrzeby pokrycia zapotrzebowania energetycznego ustroju przy pomocy pożywienia o mniejszej objętości. Według zaleceń spożycie tłuszczów nie powinno przekraczać 30-35% dobowego zapotrzebowania energetycznego. Normy wysoko rozwiniętych krajów zalecają 30% jako górną granicę spożycia tłuszczów. Najważniejszym obecnie wskaźnikiem żywieniowym jest takie dobranie tłuszczów w pożywieniu, aby stosunek kwasów tłuszczowych nasyconych do jedno-nienasyconych i do wielo-nienasyconych wynosił 1:1:1. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, nie są syntetyzowane w ustroju. Ograniczenie podawania ustrojowi NNKT wywołuje stany zapalne skóry, osłabienie funkcji rozrodczych, zmniejszoną odporność na czynniki stresowe, zaburzenia transportu lipidów. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe odgrywają dużą rolę w wielu ustrojowych przemianach pośrednich, są prekursorami prostaglandyn - grupy hormonów tkankowych odpowiedzialnych za regulację różnorodnych procesów fizjologicznych. Między innymi przyczyniają się one do obniżenia ciśnienia krwi i hamowania agregacji płytek krwi, co zapobiega powstawaniu zakrzepów. Duże zainteresowanie NNKT w żywieniu człowieka wiąże się z ich wpływem na obniżenie poziomu cholesterolu i prawdopodobnie innych ciał tłuszczowych we krwi. Sądzi się, że NNKT zwiększają syntezę kwasów żółciowych z cholesterolu i przyczyniają się do jego wydalania z żółcią. Wiadomo, że jeżeli w pożywieniu dostarcza się ok. 2% całkowitego zapotrzebowania energetycznego w postaci NNKT, jawne niedobory tego składnika nie występują. Dzienna racja pokarmowa winna dostarczać około 28-30 g NNKT. Ilość tę może dostarczyć np. 56 g oleju sojowego lub 45 g oleju słonecznikowego, ok. 350 g ciemnego pieczywa. Węglowodany (energetyczne): Największą objętościowo część pożywienia człowieka stanowią węglowodany, czyli cukry, czyli sacharydy. Pokrywają one również połowę jego zapotrzebowania energetycznego (kalorycznego). Z chemicznego punktu widzenia węglowodany można podzielić na proste i złożone. Dla uproszczenia węglowodany proste będziemy nazywali mono-sacharydami. Największe znaczenie dla naszego organizmu z mono-sacharydów dostarczanych z pożywieniem mają: glukoza, fruktoza, galaktoza i mannoza. Występują one w żywności tylko niekiedy w większej ilości w czystej postaci np. w winogronach, miodzie. Węglowodany złożone, w skład których wchodzą 2 cząsteczki cukrów prostych, określamy jako dwu-sacharydy np: sacharoza, laktoza i maltoza. Najpowszechniej spożywanym dwu-sacharydem w okresie niemowlęcym jest sacharoza, w skład której wchodzi jedna cząsteczka glukozy i jedna cząsteczka fruktozy. Prawie czystą sacharozą jest cukier buraczany. Bardziej złożone, a interesujące z omawianego punktu widzenia, węglowodany zwane polisacharydami to głównie skrobia, glikogen i celuloza. Skrobia jest głównym polisacharydem w żywieniu człowieka. Występuje przede wszystkim w ziarnach zbóż, ziemniakach, warzywach okopowych. W skład jednej cząsteczki skrobi wchodzi ponad 1000 cząsteczek glukozy połączonych ze sobą wiązaniami glikozydowymi.