PARTENON - na Akropolu - ATENY: 1) 447 - 432 r. p.n.e. / V wiek pne. / STAROŻYTNA GRECJA / styl dorycki 2) IKTINOS I KALLIKRATES 3) plan prostokątny; plan peripterosu (otoczony pojedynczą kolumnadą) 4) ZEWNĄTRZ: bryła świątyni w stylu DORYCKIM, surowa, dostojna i poważna odznacza się wielką prostotą i oszczędnością środków wyrazu; budowla statyczna, monumentalna; otoczona rzędem kolumn - kolumnadą; 5) WNĘTRZE: złożone z pronaosu, hekatompedonu (naos), partenonu i opistodomosu. Za pronaosem (przedsionkiem) znajduje się naos, w której na podium umieszczony był wysoki na 11 m posąg Ateny Partenos, wykonany przez rzeźbiarza Fidiasza w technice chryzelefantyny, czyli połączeniu kości słoniowej, kruszców szlachetnych i złota. 6) FRONT: budowlę charakteryzuje fasada złożony z dwurzędowej kolumnady która znajduje się na delikatnie wygiętej krepidomie (podstawa schodkowa); kolumny w stylu doryckim, bez bazy, trzon żłobkowany, głowica kolumny składa się z poduszki i płytki; kolumny zewnętrzne są szersze niż wewnętrzne; kolumny z entazis (zgrubienie na 1/3 wysokości) w celu zniwelowania złudzenia optycznego; kolumny nie są pionowe, lecz nachylone do wewnątrz o 7 cm. Na kolumnadzie jest belkowanie ozdobione fryzem jońskim (panatenajski); na fryzie tryglify i rzeźbione metopy; na belkowaniu trójkątny tympanon, w którym były rzeźbione sceny: Narodzin Ateny i Walki Ateny z Posejdonem. 7) antyczna klasyka formy budowli; świątynia poświęcona bogini Atenie; klasyczne piękno, potęga, budowla otoczona kolumnami żłobkowanymi. PANTEON (budowla poświęcona wielu bogom) - na Polu Marsowym - RZYM: 1) ok. 118-128r. n.e. / II wiek n.e. / sztuka starożytnego Rzymu / STAROŻYTNOŚĆ 2) APOLLODOR Z DAMASZKU 3) plan koła ; założenie centralne 4) budowla statyczna, monumentalna; bryła masywna, zwarta; kryta kopułą odlaną z niezbrojonego betonu z OKULUSEM (centralnym otworem okiennym) o średnicy 9,0 m, który jest jedynym źródłem światła we wnętrzu Panteonu; nie przykryty, w deszczowe dni, woda wpada do środka świątyni; ażurowy, kolumnowy portyk od frontu budowli, dodaje potężnej masie Panteonu lekkości. 5) przestronne wnętrze; surowe, kopulaste sklepienie Panteonu ozdobiono od wewnątrz kasetonami [5 rzędów] (skrzyńcami - czyli płytkimi wgłębieniami w sklepieniu; są w kształcie kwadratu wypełnione często rozetą (kwiatek dekoracją)); w Panteonie kasetowy nie są wypełnione dekoracją kwiatową; budowla w środku udekorowana rzeźbami z brązu i marmuru z osobnymi baldachimami nad każdym posągiem; wewnątrz także małe kaplice znajdujące się w NISZACH i odgrodzone od głównej przestrzeni kolumnami (po 2 w każdej); ściany pokryte w większej części złotem. 6) FRONT BUDOWLI: budowlę od frontu charakteryzuje dobudowany, trzyrzędowy (czyli tak jakby z trzema rzędami kolumn) portyk z kolumnadą - złożoną z kolumn w porządku korynckim; kolumn od przodu jest 8, pozostałe 8 w dwóch kolejnych rzędach kolumn. Portyk wieńczy trójkątny tympanon, pusty, nie zapełniony rzeźbą bądź kamiennymi reliefami. Pod nim znajduje się belkowanie, na którym umieszczony jest napis: "M AGRIPPA L F COS TERTIVM FECIT", czyli "Wzniesiony przez Marka Agryppę, syna Lucjusza, konsula po raz trzeci", który był FUNDATOREM całej budowli. Fasada ma wysokość 25 m. 7) inspiracja porządkami sztuki starożytnej Grecji; budowla porównywana do greckiego Partenonu; budowla-rotunda; charakterystyczny przysadzisty portyk z kolumnadą (rząd kolumn) zaczerpnięty z greckiego Partenonu; W ZAŁĄCZNIKU BUDOWLE I ICH PLANU; tylko zdjęcia się pomieszały: prostokątny jest Partenon, a okrągły Panteon w Rzymie.
