Budowanie pozytywnych więzi w rodzinie Drukuj Poleć znajomemu Autor: Iwona Siudak - psycholog 28.04.2009. Mottem do tego tytułu niech będą słowa pewnej franciszkańskiej modlitwy: Spraw Panie, abyśmy mogli nie tyle szukać pociechy, co pociechę dawać; Nie tyle szukać zrozumienia, co rozumieć; Nie tyle szukać miłości, co kochać; Albowiem dając - otrzymujemy I tu w zasadzie zawiera się sekret udanych małżeństw i rodzin. Rodzina to wspólnota osób związanych bliskimi więzami, o dużej częstotliwości kontaktów. Wśród teorii funkcjonowania rodziny Duvall wymienia osiem faz cyklu życia rodziny: 1. małżeństwo (początkowo bez dzieci, do czasu pojawienia się ich). Faza ta zwykle trwa do dwóch lat 2. rodzina wychowująca małe dzieci od 0-3 roku życia (rodzice przejmują rolę opiekunów) 3. rodzina z dziećmi w wieku przedszkolnym (3-6 rok życia) 4. rodzina z dziećmi w wieku szkolnym (7- 13 rok życia), faza ta trwa zwykle 7 lat 5. rodzina z dorastającymi dziećmi (13-19 lat), faza trwa około 7 lat 6. Rodzina z dziećmi opuszczającymi dom - faza trwa do ośmiu lat 7.Stadium pustego gniazda - czas trwania tej fazy to +- 15 lat 8. Starzejący się rodzice (aż do śmierci obojga) faza trwa 10 +- 15 lat Budowanie pozytywnych więzi powinno się odbywać z zachowaniem zadań jakie ma do spełnienia rodzina przechodząc przez poszczególne fazy. Barnhill Longo (terapeuta rodzinny) wymienia następujące zadania ( punkty przejścia) w rozwoju rodziny: * wzajemne zaangażowanie pary (intymność, namiętność, zaangażowanie) * rozwój nowych ról rodzicielskich, przejęcie roli opiekunów swych dzieci: mąż staje się ojcem, żona matką * akceptacja osobowości rosnącego dziecka (jego indywidualności, własnych potrzeb, uczuć) * wprowadzenie dziecka do instytucji poza rodziną: przedszkole, szkoła, kościół, harcerstwo * akceptacja okresu dorastania wraz z koniecznymi zmianami ról społecznych synów i córek * eksperymenty z niezależnością przeprowadzane przez dziecko z przyzwoleniem rodziców * przygotowanie do samodzielności: akceptacja przez rodziców niezależności dziecka oraz przygotowanie dziecka do samodzielnego życia poza rodziną * odejście dzieci - powrót do ról męża i żony: wychowanie dzieci dobiegło końca, para zostaje sama * akceptacja starości i nowego stylu życia na emeryturze, przejęcie roli dziadka, babci Co ogólnie jest potrzebnie w każdej z tych faz (uwzględniając zadania i specyfikę każdej z nich) w budowaniu pozytywnych więzi Aby zbudować pozytywną więź z własnymi dziećmi najpierw trzeba dbać o to by stworzyć udane małżeństwo. Na satysfakcjonujące życie małżeńskie składa się: umiejętność porozumiewania się, negocjowania, zrównoważenie emocjonalne obojga małżonków (tak zwana dojrzałość emocjonalna, osobowościowa), odpowiedzialność, umiejętność rozwiązywania problemów dnia codziennego, zdolność do miłości a przede wszystkim przebaczania sobie każdego dnia. Ważne jest okazywanie sobie wzajemnego wsparcia i pomocy w codziennych obowiązkach - tak by jeden z partnerów nie czuł się nadmiernie przeciążony a przez to sfrustrowany, wykonywanie zadań zgodnie z powołaniem i rolami (męskimi, kobiecymi). Najważniejsza jest jednak Miłość dwojga dorosłych ludzi; gwarantuje ona, że ich dzieci będą potrafiły w przyszłości kochać siebie i innych, osiągną pełną dojrzałość i rozwój w ważnych dziedzinach (emocjonalnej, intelektualnej, duchowej). Brak miłości małżeńskiej, wzajemnego szacunku, przyjaźni, życzliwości jest zagrożeniem dla prawidłowego rozwoju dzieci . Dzieci, których rodzice się rozwiedli częściej przejawiają zaburzenia różnego rodzaju (problemy emocjonalne, osobowościowe, problemy z poczuciem własnej wartości, kłopoty z nauką, problemy z uzależnieniami - alkohol, narkotyki, zagrażające środowisko) niż dzieci pochodzące z pełnych rodzin o nieskonfliktowanej strukturze. Szkodliwe efekty wychowania obserwuje się także w pełnych, lecz skłóconych rodzinach. (Hetherington), w rodzinach z problemami przemocy, problemami alkoholowymi, w rodzinach gdzie występują choroby psychiczne, które nie posiadają wsparcia specjalistów w zależności od potrzeb(psychologów, psychoterapeutów, pedagogów, psychiatrów, terapeutów uzależnień). Budowanie małżeństwa wymaga czasu, trudu i wyrzeczeń. Tymczasem nadal towarzyszą nam mity dotyczące szczęścia małżeńskiego takie jak: małżeństwo i rodzina powinny być uosobieniem szczęścia; w szczęśliwych małżeństwach nie ma miejsca na kłótnie, różnicę zdań; dobre małżeństwa trafiają się spontanicznie i nie trzeba w tym kierunku nic robić (wg Gluck, Kessler). Warto zainwestować swój czas i energię w podtrzymywanie pozytywnej więzi z małżonkiem także dla dobra własnych pociech. Nawet małżeństwa w kryzysie mogą sobie pomóc przez korzystanie z terapii małżeńskiej, udziale w konferencjach dla małżeństw lub w spotkaniach małżeńskich lub przez uczestnictwo w innych formach warsztatowych z zakresu komunikacji, rozwiązywania problemów. By rodzina mogła prawidłowo funkcjonować warto pamiętać o: 1. Czasie poświęconym całej rodzinie, dzieciom, a także o wyłącznym czasie dla małżonka, o autentycznym byciu ze sobą, wspólnym wykonywaniu pewnych czynności (np. sprzątanie, uprawianie ogrodu, wycieczki rowerowe itp.), wspólnych posiłkach i rozmowach przy stole, pasjach lub też zwyczajnym pochyleniu się nad potrzebami, uczuciami. 2. Kolejną ważną rzeczą jest udzielanie sobie wsparcia, rozmowa o uczuciach, przeżyciach, dająca odczuć miłość i życzliwość do wszystkich. Istotne jest okazywanie zrozumienia dla przeżyć dziecka, małżonka nawet tych bardzo nieprzyjemnych (takich jak złość, smutek, żal, rozczarowanie) - wszystko co składa się na komunikatywność; wyrażanie swoich potrzeb, oczekiwań a także wsłuchiwanie się w potrzeby najbliższych, we wzajemnym szacunku, bez: wyzwisk, krytyki czy oskarżeń, wracania do minionych krzywd doznanych. 3. Pielęgnowanie uczuć (takich jak miłość, przyjaźń) - pamięć o wspólnych uroczystościach, ciepłe słowa, wyrażanie słów uznania i komplementów np. Lubię w Tobie, spodobało mi się to co zrobiłeś w minionym tygodniu (to przez dobre słowa a nie ciągłą krytykę mamy szansę na zbudowanie pozytywnej więzi) co wzmacnia wzajemną akceptację, mimo posiadanych słabości, wad. 4. Istotą dobrego rodzicielstwa są dobre relacje z babciami, dziadkami. Niejednokrotnie problemy własne w kontakcie z teściami i własnymi rodzicami powodują uprzedzenie, a często krytykę osoby dziadków w towarzystwie dzieci. Cenne jest powiedzenie - To rodzice są od wychowania, dziadkowie od rozpieszczania. Odmienność w wychowaniu i oczekiwania w przypadku dziadków, którzy codziennie zajmują się dziećmi warto uzgodnić, ale bez udziału dzieci w tych rozmowach. 5. Konieczne jest pamięć o uroczystościach, tradycjach (tj. urodziny, rocznice ślubu, Dzień matki, ojca) są to święta rodzinne które warto pielęgnować 6. Rytuały rodzinne - takie jak niedzielne obiady, wspólne kolacje i posiłki przy stole, wspólna wieczorna modlitwa, mówienie sobie każdego dnia wieczorem czegoś miłego, wyrażanie uznania dla swych umiejętności nawet bardzo skromnych. 7. Budowanie wzajemnego zaufania, przez powierzanie zadań i przywilejów stosownych do wieku dziecka; bezwzględne zaufanie do męża/ żony (mimo doznanych uraz, popełnianych błędów). Zaufanie realizuje się w codziennej pracy nad samym sobą i we wzajemnym przebaczaniu sobie, a w przypadku dzieci we wskazywaniu jak można naprawić
