W piszczałce językowej źródłem dźwięku jest drganie metalowej blaszki zwanej języczkiem.Ponieważ powietrze odgrywa tu rolą jedynie pomocniczą - z punktu widzenia akustyki - piszczałki te są idiofonami.Strumień powietrza, wchodzący do piszczałki z wiatrownicy poprzez pyfel, przeciskając się do języka pobudza do drgań języczek, który nastrojony jest na określony ton.Dźwięk języczka jest stosunkowo słaby, wzmacnia go, więc - poprzez rezonans – rezonator piszczałki (tzw. roztrąb), zmieniając przy tym często jego barwę.Zależy to głównie od materiału, z jakiego zbudowane są roztrąby (drewno lub metal), od przekroju (zwykle okrągły) oraz profilu(cylindryczny, stożkowy lub kombinowany). Szczególnie profil wpływa na barwę i siłę dźwięku piszczałki - im rezonator jest bardziej zwężony ku górze,tym dźwięk jest słabszy i ciemniejszy; im bardziej się rozszerza - dźwięk rośnie w siłę a bogatsze widmo sprawia, że barwa staje się jaśniejsza. Powstawanie dźwięku w piszczałkach wargowych odbywa się na podobnych zasadach co powstawanie dźwięku we flecie prostym. Główna różnica polega jednak na tym, że we flecie korpus instrumentu może być wydłużany lub skracany poprzez otwieranie bądź zakrywanie kolejnych otworów nawierconych w korpusie. W piszczałce organowej nie ma takiej możliwości, bowiem jest ona instrumentem ograniczonym w swych możliwościach do wydawania dźwięku o tylko jednej częstotliwości, ustalonej przez organmistrza w trakcie budowy piszczałki a później jej strojenia. wiry powstające na wardze piszczałki Elementem drgającym (wibratorem) w piszczałce wargowej jest słup powietrza zawarty w korpusie piszczałki. Generatorem czyli elementem pobudzającym do drgań jest również powietrze, które tym razem przedostając się wąskim strumieniem przez szczelinę między sercem piszczałki i wargą dolną natrafia na ostrą krawędź wargi górnej. W wyniku tarcia tego strumienia o krawędzie wargi górnej powstają wiry powietrza na zewnątrz i wewnątrz piszczałki (ilustracja obok), powodując wprawienie w drgania słupa powietrza w korpusie piszczałki. Wiedząc w jaki sposób powstaje dźwięk w piszczałce można sobie kolejny raz uświadomić jak wielkie znaczenie mają wszystkie, nawet najmniejsze, różnice w budowie i wymiarach poszczególnych elementów piszczałki uczestniczących w tym procesie. Nawet minimalne zmiany kształtu i rozmiarów wargi dolnej czy górnej, serca, szczeliny czy też wycięcia mogą mieć decydujące znaczenie w procesie formowania strumienia powietrza, który później uderzając w wargę górną powoduje powstawanie drgań słupa powietrza w korpusie. Przy okazji omawiania powstawania dźwięku trzeba kolejny raz przywołać czynność zwaną intonowaniem piszczałek.
Opisz krótko piszczalke jezyczkowa i wargowa...
dziekuje z gory... ;]
Odpowiedź
Dodaj swoją odpowiedź