przyczyny powstania Antarktydy

Antarktyda – kontynent o powierzchni około 13,3 mln km² znajdujący się na półkuli południowej Ziemi, prawie w całości w strefie podbiegunowej. Kontynent antarktyczny ma kształt zbliżony do koła o średnicy około 4500 km. Część świata Antarktyda składa się z kontynentu i okolicznych wysp leżących w obrębie Antarktyki. Kontynent ze wszystkich stron otacza Ocean Południowy. Umowną granicą Antarktyki jest konwergencja antarktyczna – wąski pas wody oddzielający zimne wody polarne od cieplejszych i bardziej zasolonych wód oceanów (47°–62°S). Sztucznie ustaloną granicą jest równoleżnik 60°S – tereny na południe od niego są objęte Traktatem Antarktycznym, będąc ziemią niczyją. Ta granica oddziela także ustanowiony przez Międzynarodowe Biuro Hydrograficzne w 2000 r. Ocean Południowy od Atlantyku, Pacyfiku i Oceanu IndyjskiegoWedług teorii tektoniki płyt, Antarktyda w ciągu milionów lat przemieściła się na obecny obszar z terenów równikowych i tu się zatrzymała. Jej budowa geologiczna wykazuje podobieństwa z sąsiednimi lądami, od których się oddzieliła. Od Morza Weddella do Morza Rossa, wzdłuż Gór Transantarktycznych, przebiega granica między dwiema częściami kontynentu. Fundament Antarktydy Wschodniej stanowi tarcza krystaliczna. Antarktydę Zachodnią tworzy strefa młodych gór, jak Antarktandy (Góry Arctowskiego) na Półwyspie Antarktycznym. Jedyny czynny wulkan, Erebus (3794 m n.p.m.) znajduje się nad Morzem Rossa w sąsiedztwie Antarktydy Wschodniej. Zjawisko nocy polarnej pogrąża cały kontynent w otchłani silnego mrozu. Mały kąt wysokości Słońca sprawia, że mróz panuje w ciągu całego roku. Średnia roczna temperatura wynosi –55,6 stopnia Celsjusza. 21 lipca 1983 zanotowano absolutne minimum temperatury: –89,2 stopnia Celsjusza na stacji Wostok (w temperaturze od –60 do –70 °C zamarza płyn w gałkach ocznych). Antarktyda jest najbardziej zachmurzonym kontynentem. Rocznie przypada tylko około 100 dni bezchmurnych. Paradoksalnie, kontynent ten można uważać za jedną z największych pustyń na naszej planecie, gdyż średnie opady roczne w jej środkowej części wynoszą zaledwie od 30 do 50 milimetrów. Charakterystyczne są również dla tego obszaru silne i długotrwałe wiatry, wiejące z mroźnego wnętrza kontynentu w kierunku nieco cieplejszych wód oceanicznych. W południowej strefie podbiegunowej utrzymuje się tzw. dziura ozonowa. Czyni ona niebezpiecznym długie przebywanie na otwartej przestrzeni.

Otóż przed dziesiątkami milionów lat, poszczególne kontynenty w dzisiejszym kształcie nie istniały na kuli ziemskiej. Na północy istniał superkontynent Laurazja a na południu superkontynent Gondwana. Około 160-140 mln lat temu, w okresie jurajskim, doszło do pęknięcia tego kontynentu. Znacznie później, na skutek dryfu trwającego dziesiątki milionów lat, kontynenty te odsunęły się od siebie. Dziś tarcza krystaliczna Antarktydy Wschodniej oraz przykrywające ją warstwy skał osadowych mają swoje odpowiedniki w Australii, Indiach, Afryce Południowej i Ameryce Południowej. Tarczę krystaliczną budują zdeformowane i zmetamorfizowane skały prekambryjskie. W późniejszych okresach, w warunkach lądowych, odkładały się osady klastyczne, pustynne i półpustynne, lecz występują tu również pokłady węgla z okresu permskiego ery paleozoicznnej. Antarktyda Zachodnia składa się z kilku pasm górskich, które kolejno przyrastały do tarczy Antarktydy Wschodniej podczas ery paleozoicznej oraz na przełomie er mezozoicznej i kenozoicznej.

Charakterystyka lodowców

Elementy morfologiczne lodowca:
- pola firnowe: miejsce gromadzenia się śniegu i jego stopniowego przeobrażania się w firn, lód firnowy, lód lodowcowy. Na skutek nacisku narastających mas śniegowo-firnowych, z pól firnowych są wyciskan...

Zagrożenia naturalne

Środowisko przyrodnicze – jest to ogół czynników przyrody ożywionej biotycznych – żywe organizmy rośliny, zwierzęta i przyrody nieożywionej (abiotycznych) – woda, gleba, klimat, gazy, tlen, azot

Zagrożenia zwyczajne – to ...

Dzieje Ziemi - ery

Tekst pochodzi z leksykonu PWN!
Wygląda czytelniej i przejrzyściej w pliku.


PREKAMBR,
najwcześniejszy etap dziejów Ziemi, trwający od jej powstania do 570 mln lat temu. Dzieli się na 2 ery: starszą — archaik i młodsz...

Dziura ozonowa

Czym jest dziura ozonowa?

W atmosferze ziemskiej na wysokości od 10 do 50 km występuje warstwa o podwyższonej koncentracji ozonu (O3) - ozonosfera. Maksymalne stężenie ozonu utrzymuje się na wysokości ok. 23 km. Od końca lat 70 - ty...

Ruch płyt tektonicznych, powstawanie kontynentów i dna oceanicznego - orogeneza.

Płyta tektoniczna (płyta/kra litosfery/litosferyczna) - największa jednostka podziału litosfery, zgodnie z teorią tektoniki płyt. Płyty litosfery graniczą ze sobą wzdłuż stref o wzmożonej sejsmiczności, jednakże same zachowują stosunk...