O przyczynach i historii ustanowienia święta Bożego Ciała, o sporach liturgicznych z nim związanych, o czterech ewangeliach i tyluż ołtarzach, o procesji i patriotycznym znaczeniu święta Bożego Ciała rozmawiamy z księdzem Pawłem Mazurkiewiczem z kościoła Najświętszej Maryi Panny Matki Pięknej Miłości przy ul. Myśliborskiej na Tarchominie. Z jakim wydarzeniem związane jest Boże Ciało, na jaką pamiątkę je obchodzimy i dlaczego to święto zostało ustanowione? Boże Ciało to święto ruchome. Obchodzimy je w pierwszy czwartek po niedzieli Trójcy Świętej, po oktawie Zesłania Ducha Świętego. Jest to uroczystość ku czci Najświętszego Sakramentu. Co prawda, pamiątkę ustanowienia Eucharystii Kościół obchodzi w Wielki Czwartek. Jednak w Wielkim Tygodniu jest to tylko jedno z wielu wydarzeń, jakie wspominamy i trudno nadać mu należną rangę. Poza tym, klimat tego okresu nie sprzyja radości. Panuje nastrój powagi, wyciszenia, smutku, towarzyszący rozważaniu Męki Pańskiej. Brakowało takiego święta, które w sposób szczególny poświęcone byłoby Eucharystii i które ukazywałoby pełen majestat Pana Jezusa, ukrytego w Najświętszym Sakramencie. Ten brak oddzielnego święta ku czci Eucharystii był niejako wskazany przez Pana Jezusa mniszce Juliannie z Cornillon. Pan Jezus sam upomniał się o uczczenie Najświętszego Sakramentu. Jak to się odbyło i jak dalej potoczyła się historia ustanowienia Święta Bożego Ciała, od jak dawna je obchodzimy? Błogosławiona Julianna z Cornillon (1193-1258), opatka klasztoru augustianek w Mont Cornillon koło Liége, ujrzała jasną tarczę z widoczną ciemną plamą. Pod wpływem tego widzenia miejscowy biskup Robert zarządził świętowanie uroczystości Ciała i Krwi Chrystusa dla diecezji Liége. Powiernik i spowiednik Julianny, archidiakon Liége, Jacques Pantaleon z Troyes, późniejszy papież Urban IV, bullą "Transiturus" w roku 1264 ustanowił to święto dla całego Kościoła. Na papieską decyzję wpłynął także cud związany z Eucharystią we włoskiej miejscowości Bolsena, gdzie w 1263 roku hostia w rękach wątpiącego księdza zaczęła krwawić. Korporał, na który wówczas spadły krople krwi, przechowywany jest do dziś w katedrze w pobliskim Orvieto. Bulla papieska wyznaczała czwartek po niedzieli Trójcy Świętej jako dzień nowego święta i, aby podkreślić jego rangę, dodawała mu jeszcze oktawę. Minęło jednak 50 lat zanim święto przyjęło się w całym Kościele. Papież Urban IV zmarł bowiem przed ogłoszeniem bulli. Dopiero jego następca, Jan XXII w 1317 roku potwierdził oficjalnie ustanowienie uroczystości Bożego Ciała. W Polsce po raz pierwszy wprowadził to święto biskup Nanker w 1320 r. w diecezji krakowskiej. W 1420 r. na synodzie gnieźnieńskim uznano święto za powszechne. Żeby zrozumieć genezę święta Bożego Ciała trzeba uświadomić sobie, że wyrasta ono ze średniowiecznej pobożności. W czasie, gdy to wszystko się działo, w XIII wieku, były zupełnie inne obyczaje religijne. Dla niektórych grzeszników jedynym praktycznie sposobem uczestniczenia w najświętszej ofierze było oglądanie hostii. W Średniowieczu bowiem panowała bardzo ostra dyscyplina pokutna. W czasie odbywania pokuty nie było mowy o przyjęciu Komunii Świętej. Dopiero po zakończeniu okresu pokuty, który nieraz trwał całe lata (to zależało od popełnionych grzechów), można było przyjąć Komunię Świętą. Próbowano jakoś temu zaradzić, wypełnić ten brak. Uroczystość Bożego Ciała miała być także przebłaganiem i zadośćuczynieniem za znieważanie Najświętszego Sakramentu w ostrych sporach liturgicznych. Chodziło o kwestionowanie rzeczywistej obecności Pana Jezusa w Eucharystii. Mówiono, że Pan Jezus jest obecny w Najświętszym Sakramencie w sposób duchowy, że Eucharystia to tylko znak i symbol, a nie prawdziwe ciało i krew Chrystusa. Przedstawicielem tych poglądów był żyjący w XI wieku Berengarius z Tours, który twierdził, że Eucharystia to tylko widzialny znak niewidzialnej łaski i że przyjmując Komunię przyjmujemy tylko pewien symbol. Dlatego ustanowienie święta Bożego Ciała było podkreśleniem czy wręcz obroną realnej obecności Pana Jezusa w Eucharystii. Głównym elementem obchodów Bożego Ciała jest procesja, w niektórych rejonach niezwykle uroczysta i "bogata". Skąd się wzięła ta tradycja i czy jest równoczesna z ustanowieniem święta? Tradycja organizowania w tym dniu procesji jest późniejsza niż samo święto. Spotykamy ją, co prawda, w niektórych ośrodkach, np. w Niemczech, w Kolonii już w XIII wieku. Jednak w oficjalnych księgach liturgicznych pojawia się ona na początku XVII wieku, stąd być może jej "barokowy" przepych. Procesja Bożego Ciała przejęła formę procesji związanej z modłami o urodzaje i o zachowanie zbiorów od zarazy, czyli miała wymiar typowo rolniczy. Zatrzymywała się w czterech statio, co odpowiadało czterem stronom świata. Przy każdej z nich odczytywano początki Ewangelii i udzielano błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem. Z czasem procesja Bożego Ciała zyskiwała nowe elementy uświetnienia, wspaniałości. Niesiono obrazy, chorągwie, feretrony. Pojawiły się też tzw. żywe obrazy, czyli widowiska religijne, przedstawiające sceny z życia Pana Jezusa. Dzisiaj procesja pokazuje, że jesteśmy ludźmi w drodze. Skoro tak, to żeby kroczyć dalej musimy przyjmować pokarm. Tym pokarmem jest dla nas Bóg obecny w Najświętszym Sakramencie. Idąc w procesji podkreślamy, że w naszej drodze nie jesteśmy sami, że jest z nami Pan Jezus, że to za nim idziemy. Każda procesja jest tak ustawiona, że najpierw idzie ksiądz z Najświętszym Sakramentem, a później ludzie, którzy go adorują. Procesja zatrzymuje się przy czterech ołtarzach. Dlaczego ołtarze są cztery i jakie fragmenty Pisma Świętego przy nich się odczytuje?
