a)zcharakteruzuj dowolną planetę układu słonecznego ? Mars – czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny – Marsa. Zawdzięcza ją swej barwie, która przy obserwacji wydaje się być rdzawo-czerwona i kojarzyła się starożytnym z pożogą wojenną. Postrzegany odcień wynika stąd, że powierzchnia planety jest pokryta tlenkami żelaza. Mars posiada dwa niewielkie księżyce o nieregularnych kształtach – Fobosa i Deimosa. Prawdopodobnie są to dwie planetoidy przechwycone przez pole grawitacyjne planety. Przypuszcza się, że mogło na niej kiedyś powstać życie, jednak obecnie nie ma na to solidnych dowodów. Mars jest jedną z pięciu planet widocznych gołym okiem. W opozycji osiąga jasność do -3,0 wielkości gwiazdowej i średnicę kątową do 25". Jest planetą o połowę mniejszą od Ziemi, zaś jego powierzchnia i masa stanowią odpowiednio tylko 1/5 i 1/10 ziemskiej. Doba na Marsie trwa niewiele więcej niż ziemska – liczy 24 godziny, 39 minut i 35,244 sekundy. Natomiast rok marsjański jest prawie dwa razy dłuższy od ziemskiego – ma 687 dni. Z racji swojej odległości od Słońca (w takiej samej jednostce czasu na powierzchnię Marsa pada tylko 40% energii słonecznej, która dociera do Ziemi), ale także braku dużych zbiorników wodnych i gęstej atmosfery temperatura powierzchni Marsa ulega dużym wahaniom – w dzień może sięgać niemal 20 °C, natomiast w nocy spadać do –90 °C (na biegunach nawet do –135 °C). Atmosfera Marsa jest bardzo cienka i rozrzedzona. Średnie ciśnienie atmosferyczne wynosi około 610 paskali (jest to około 0,76% ciśnienia atmosferycznego na Ziemi). b)wyjaśnij,co to jest droga mleczna Droga Mleczna to galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. Droga Mleczna inaczej nazywana jest Galaktyką. Na niebie widziana jest jako jasna smuga przecinająca niebo. Wynika to z faktu, że oglądamy dysk Galaktyki z jej wnętrza, jako że Układ Słoneczny znajduje się w pobliżu płaszczyzny tego dysku. Starożytni Grecy wierzyli, że Droga Mleczna powstała z kropli rozlanego mleka, którym Hera karmiła Heraklesa. Droga Mleczna widziana z boku przypomina dysk z soczewkowatym zgrubieniem w części środkowej. Centrum Drogi Mlecznej leży ok. 27 000 lat świetlnych od Słońca, a z Ziemi widoczne jest w gwiazdozbiorze Strzelca. c)omów krótko dokonania galilelusza -W latach 1595–1598 udoskonalił tzw. "kompas geometryczny i wojskowy" nadający się do wykorzystania przez mierniczych i wojskowych. Za jego pomocą można było dokładniej ustawiać działa do strzału oraz obliczyć odpowiednią ilość prochu dla wystrzelenia danej kuli armatniej. -W roku 1600 wykonał spektakularny eksperyment dowodzący, że czas trwania spadku swobodnego nie zależy od masy ciała. Galileusz dokonał tego puszczając różne przedmioty z Krzywej Wieży w Pizie. W istocie uczony wykazał tym doświadczeniem niezależność przyspieszenia ziemskiego od masy. -Około roku 1606–1607, Galileusz skonstruował termometr. Wykorzystał w nim zależność gęstości ciała od temperatury. -W 1609 r. Galileusz był jednym z pierwszych, którzy używali teleskopu do obserwacji gwiazd, planet i księżyca. -W 1610 r. wykorzystując części teleskopu skonstruował ulepszony mikroskop. -7 stycznia 1610 – odkrył księżyce Jowisza – Io, Europa, Kallisto; 11 stycznia 1610 – odkrył kolejny księżyc Jowisza – Ganimedesa. Odkrycie księżyców Jowisza stało się argumentem na rzecz teorii heliocentrycznej, dostarczając niezbitych dowodów, że Ziemia nie jest jedynym ciałem niebieskim, wokół którego krążą inne ciała niebieskie. -Jesienią 1610 r. odkrył fazy Wenus. -Jego bardzo ważnym odkryciem było odkrycie zjawiska bezwładności. Galileusz doszedł do wniosku, że ciało, któremu w wyniku działania innych ciał nadano pewną prędkość, powinno stale poruszać się ruchem jednostajnym prostoliniowym. Udowodnił on, że im mniejsze tarcie tym zmniejszanie się prędkości jest mniej zauważalne. Wniosek był taki: gdyby nie było tarcia, to ciało wprawione w ruch poruszałoby się dalej ze stałą prędkością. -Pozostawił po sobie także wiele projektów wynalazków, których nie zrealizował jak np. połączoną świecę z lustrem do odbijania światła wewnątrz budynku, urządzenie do zbioru owoców i przyrząd do pisania przypominający długopis oraz wiele innych. d)podaj nazwiska pierwszych kosmonautów -Pierwszym kosmonautą był Rosjanin Jurij Gagarin (lot 12 kwietnia 1961 statkiem kosmicznym Wostok). -Pierwszym amerykańskim astronautą był Alan Shepard (maj 1961). -Pierwszą kobietą w kosmosie była Walentina Tierieszkowa (czerwiec 1963). -Pierwszym człowiekiem, który wyszedł w otwartą przestrzeń kosmiczną był Aleksiej Leonow (marzec 1965). -Pierwszym człowiekiem na Księżycu i zarazem pierwszym człowiekiem na innym globie był Neil Armstrong (lipiec 1969). -Pierwszym (i jedynym) polskim kosmonautą jest Mirosław Hermaszewski (5 lipca 1978); Polska była przy tym czwartym państwem po ZSRR, USA i Czechosłowacji, którego obywatel odbył lot kosmiczny. -Pierwszym chińskim astronautą wystrzelonym w Chinach był Yang Liwei (jang li łej). - Pierwszym astronautą spoza organizacji rządowych była nauczycielka Christa McAuliffe (poniosła śmierć podczas startu "Challengera" 28 stycznia 1986). -Pierwszym kosmicznym turystą (człowiekiem, który zapłacił za lot w Kosmos) był biznesmen Dennis Tito (28 kwietnia 2001).
a) Pluton został odkryty w 1930 roku po 26 latach poszukiwań nowej planety. Dokonał tego Clyde Tombaugh. Ta niewielka planeta o średnicy ok. 2300 km krąży wokół Słońca po bardzo rozciągniętej eliptycznej orbicie. Średnia odległość planety od Słońca wynosi 39,5 j.a. Słońce oglądane z Plutona wygląda jak bardzo jasno święcąca gwiazda. Do planety dochodzi około 1300 razy mniej energii słonecznej niz do Ziemi. Dlatego temperatura na planecie jest bardzo niska i wynosi w przybliżeniu -225°C. b) W gwiazdozbiorze Byka najjaśniejsza gwiazda o nazwie arabskiej Aldebaran jest olbrzymem. Chociaz jej masa jest niewiele większa od masy Słońca, ma średnicę o 40 razy większą od niego. Z dala od miejskich świateł możemy dostrzac więcej gwiazd. Możemy też zobaczyć na niebie subtelny nieregularny jasny pas, rozciągający się od horyzontu do horyzontu. W starożytności nazywano go DROGĄ MLECZNĄ. c)Galileusz zbudował pierwszą lunetę astronomiczną, odkrył góry na Księżycu, największe księżyce Jowisza, sformuował prawo ruchu wahadła, zbudował wagę hydrostatyczną, odkrył eksperymentalnie prawo swobodnego spadania ciał, odkrył fazy Wenus i librację Księżyca. d) Jurij Gagarin
