Władca - król/królowa lub inaczej monarcha, sprawował swoją władzę na zasadach dziedziczności. Jego władza przekształciła się w czysto reprezentacyjną. Pierwotnie cała władza należała do króla, bądź do króla w parlamencie lub do króla w radzie. Wyroki sądowe wydawane w imieniu króla z czasem przeszły na parlament, gabinet i sądy. Obowiązywała przy tym maksyma, która oddawała charakter panujących w Wielkiej Brytanii XIX-wiecznych stosunków, mianowicie: Król nie może działać sam i Król panuje, ale nie rządzi. Monarcha ponadto był nietykalny i nieodpowiedzialny. Pełnił również funkcję głowy Kościoła anglikańskiego i zwierzchnika sił zbrojnych. Mógł decydować o wojnie i pokoju. W jego imieniu były wydawane także ustawy, które mógł sankcjonować oraz zwoływać i rozwiązywać parlament. Cała rzeczywista władza znajdowała się w rękach parlamentu, gabinetu oraz sądów. Współpraca króla z gabinetem odbywała się za pośrednictwem premiera. Tajna Rada (ang.) Privy Council liczy obecnie 300 osób. Należeli do niej ministrowie wchodzący w skład gabinetu oraz dostojnicy. Król w radzie wydawał rozporządzenia, a ministrowie brali za nie odpowiedzialność parlamentarną W rękach monarchy pozostały pewne uprawnienia tzw. prerogatywy królewskie, o całkowicie reprezentacyjnym i fasadowym znaczeniu Kolejną ogólną była zasada, która wymagała podpisu (kontrasygnaty) odpowiednich ministrów (1-4) przy decyzjach podejmowanych przez monarchę. Władca był dokładnie zorientowany w wydarzeniach politycznych, i biegu spraw parlamentarnych, gdyż regularnie uzyskiwał sprawozdania z prac tego organu oraz co tydzień udzielał audiencji szefowi rządu kolonie . Do 1849 Indie zostały objęte zwierzchnictwem brytyjskim, a w 1876 królową Wiktorię ogłoszono cesarzową Indii. 1875 Brytyjczycy odkupili 44% akcji Kanału Sueskiego, 1878 zajęli Cypr, 1882 Egipt i rozpoczęli podbój Sudanu (do 1898). 1899-1902 prowadzili wojny z republikami burskimi na południu Afryki. W 2. połowie XIX w. Wielka Brytania uzyskała nowe kolonie w Oceanii, zwierzchnictwo nad Birmą (1886) i szereg kolonii w Afryce (m.in. w Somalii, Nigerii, Kenii, Zanzibarze, Ugandzie), utrwaliła wpływy w Afganistanie i Persji. 1900 zdobyła wpływy w dolinie Jangcy w Chinach. W celu powstrzymania ekspansji rosyjskiej na Dalekim Wschodzie, w 1902 Wielka Brytania zawarła sojusz z Japonią.
