IV cz. Dziadów A. Mickiewicza rozgrywa się na plebani w noc Zaduszek.Niespodziewany gość -Pustelnik ( Gustaw dawny uczeń księdza) mówi o cierpieniu,które go złamało (ukochana poślubiła innego, bardziej majętnego ).Dochodzi do żywej wymiany zdań z księdzem, który nie może zrozumieć uniesień Gustawa i skłonny jest uznać go za szaleńca. Bohater w przypływie rozpaczy przebija się sztyletem, nie odnosząc przy tym rany.Wygłasza mowę obronną obrzędów dziadów, zwalczanego przez duchowieństwo jako zabobon, po czym znika ze sceny, na której rozbrzmiewa formula przestrogi. Bohater to pokutujący duch lub cierpiący człowiek, szukający zrozumienia w obrzędzie ludowym oraz u Księdza. Cz. IV jest poematem miłosnym, któremu siłę dramatyczną nadaje konflikt indywidualisty romantycznego ze światem i rozterka jego sumienia.
