Pozytywny wpływ wybranych organizmów żywych w przyrodzie i życiu człowieka

1.) Pierwotniaki:

a) wiciowce - (euglena, świdrowiec śpiączki, rzęsistek pochwowy) i sporowce (zarodziec malarii)
Poruszają się za pomocą wici, rozmnażają się przez podział symetrogeniczny, posiadają jedno jądro komórkowe i mogą być organizmami cudzożywnymi lub samożywnymi. Ich środowiskiem życia są inne organizmy zwierzęce lub roślinne (są więc pasożytami i symbiontami). Niektóre pochłaniają pokarm za pomocą nibynóżek inne mają otwór gębowy na podobieństwo niektórych orzęsków.

b) zarodziowce - (ameby, pełzak, otwornice, radiolarie)
Jedno lub wielojądrowe pierwotniaki, używające nibynóżek do poruszania się.

c) orzęski (pantofelek, trąbik, wirczyk)
Charakteryzują się obecnością rzęsek na powierzchni komórki, rozmnażaniem płciowym poprzedzonym koniugacją, występowaniem w jednej komórce dwóch typów jąder.


- żyją w symbiozie z innymi zwierzętami, np. w jelicie
termitów występują wiciowce
- biorą udział w trawieniu celulozy, umożliwiają zwierzętom (przeżuwaczom, nieparzystokopytnym) przyswajanie błonnika
- obumarłe ciała pierwotniaków zostają strawione i tym samym dostarczają żywicielowi białka zwierzęcego
- skorupki otwornic osadzające się na dnie morskim tworzą pokłady, które z biegiem czasu przekształcane są w skały osadowe. Skorupki te są ważnymi skamielinami przewodnimi.
- stanowią pokarm dla zwierząt wodnych
- oczyszczają wodę
- pantofelek np. ze względu na łatwość hodowli jest obiektem badań naukowych np. z zakresu genetyki, etologii i fizjologii


2.) Jamochłony:

Jamochłony to prymitywne tkankowce, dwuwarstwowe. Typ jamochłonów skupia ok. 9000 gatunków najprostszych zwierząt tkankowych o budowie promienistej. Ciało zbudowane z dwóch warstw komórek: zewnętrznej - ektodermy i wewnętrznej - entodermy.

Jamochłony mogą mieć postać osiadłego polipa bądź wolno żyjącej meduzy.

- poławiane i przerabiane na ozdoby
- tworzą rafy koralowe


3.) Płazińce:

Najprostsze trójwarstwowce, ciało wydłużone, spłaszczone grzbietobrzusznie, kształt liścia, płytki lub wstęgi. Do tej grupy należą: wirki oraz pasożyty takie jak: przywry i tasiemce.

Nie posiadają pozytywnych cech...


4.) Obleńce:

Robaki obłe - bezkręgowce z typu obejmującego zarówno gatunki wolno żyjące, jak i pasożytnicze. Ciało obleńców jest wydłużone, cylindryczne lub workowatego kształtu.
Obleńce zamieszkują środowiska wilgotne oraz wodne, liczne gatunki są pasożytami zwierząt i roślina także, człowieka. W większości rozdzielnopłciowe.
Należą do nich: glista ludzka, owsik, włosień kręty.


5.) Pierścienice:

Pierścienice występują w morzach, wodach słodkich oraz w glebie i ściółce. Prowadzą wolno żyjący tryb życia. Niektóre są pasożytami. Odżywiają się organizmami zwierzęcymi i roślinnymi, martwą energią organiczną. Są drapieżnikami, filtratorami, mułożercami i glebożercami.
Podział:
a.) wieloszczety (np. nereida, nalepian, afrodyta tęczowa, sabella)
b.) skąposzczety (np. dżdżownica ziemna, rurecznik mułowy, wazonkowiec)
c.) pijawki (np. pijawka rybia, pijawka końska, pijawka lekarska)


- kształtowanie struktury gleby i zwiększanie jej żyzności (dżdżownice, skąposzczety, wazonkowce)
- spulchniają ziemie i ułatwiają krążenie powietrza i wody
- przyczyniają się do mineralizacji gleby
- wazonkowce mają duży udział w rozkładzie żywych i obumarłych tkanek roślinnych, degradacji ścieków i procesie samooczyszczania się wody.
- wieloszczety są pokarmem dla ryb i wielu zwierząt morskich
- uczestniczą w procesach mineralizacyjnych dna
- nereida japońska może stanowić nawóz
- niektóre gatunki stanowią pożywienie dla ludzi
- niektóre pijawki wykorzystywane są do celów terapeutecznych



6.) Stawonogi:

Stawonogi tworzą najliczniejszy i najbardziej zróżnicowany typ w świecie zwierząt. Żyją we wszystkich warunkach środowiskowych, na całej kuli ziemskiej. Zachowując wspólny podstawowy plan budowy ciała wytworzyły ogromne bogactwo form. Liczba opisanych gatunków stawonogów przekracza milion, co stanowi trzy czwarte wszystkich gatunków zwierząt na Ziemi.

Wśród stawonogów wyróżniamy:
a.) skorupiaki:
- odgrywają ważną rolę w biocenozach wodnych, a pośrednio i w gospodarce ludzkiej. Wiele ryb i wszystkie wieloryby fiszbinowe żywią się przeważnie planktonowymi skorupiakami.
- wiele skorupiaków łowią rybacy, więc można powiedzieć, że na swój sposób dają im pracę.
b.) owady:
Ich wielkie znaczenie wynika z tego, iż występują w wielkiej liczbie i w wielu siedliskach oraz z tego, że reprezentują bardzo różnorodne typy odżywiania.
- owady zapylające kwiaty, dzięki którym możemy jeść owoce
- przyczyniają się do rozsiewania nasion (np. muchówki)
- biorą udział w procesach glebotwórczych - zwłaszcza termity, mrówki oraz larwy owadów żyjących w glebie. Spulchniają ją przez budowę korytarzy, przyczyniają się do lepszej jej wentylacji i nawilgocenia, wzbogacają ją w próchnicę.
- pomagają człowiekowi w walce z owadami szkodliwymi (biegacze, biedronki, gąsieniczniki)
- są pożywieniem dla zwierząt ( ptaków, płazów, ssaków ). Gdyby nie one wyginęłoby wiele gatunków zwierząt.
- przynoszą człowiekowi korzyści estetyczne. Są ładne i kolorowe, ozdabiają środowisko.
- najważniejszymi owadami pożytecznymi są
owady, które przynoszą człowiekowi korzyści bezpośrednie. Są to przede wszystkim: pszczoła miodna, która dostarcza miód oraz jedwabnik morwowy ( producent jedwabiu ).
- owady znajdują także zastosowanie w medycynie. Indianie w Ameryce Południowej ściągają brzegi ran pozwalając drapieżnym mrówkom wgryzać się w oba ich brzegi silnymi szczękami; następnie zabijają mrówki, których szczęki pozostają działając jak klamry.
- wykorzystywane są również dla celów kulinarnych przez człowieka
c.) pajęczaki:
- są głównymi wrogami wielu szkodliwych gatunków owadów, np. zaleszczotek pospolity żywi się larwami moli, roztoczami itp.
- ze względu na występowanie w dużych ilościach mają ogromne znaczenie zwłaszcza w ekosystemach zmienionych przez gospodarkę ludzką
- są regulatorami liczebności zwierząt (skorpiony, jadowite pająki)
d.) wije:
- rozdrabnianie cząstek organicznych (wije roślinożerne) - zamykają obieg materii w przyrodzie
- regulacja liczebności zwierząt - wije drapieżne


7.) Mięczaki:

Grupa ta stanowi około 130 tyś. gatunków. Są to organizmy wolnożyjące, występujące w środowisku wodnym (morza, wody słodkie), często prowadząc przydenny tryb życia, pełzając po dnie, pływając w wodzie lub jak ślimaki płucodyszne - żyją na lądzie.
Zaliczamy do nich:
a.) Ślimaki - np. Winniczek, Błotniarka, Żyworódka, Ślinik
b.) Mauże - np. Omólek, Racicznica, Sercówka, Groszówka
c.) Głowonogi - np. Mątwa, Kałamarnica, Łodzik, Żeglarek

Znaczenie w przyrodzie:
- przeorują muł (powoli w nim wędrując)
- pełnią rolę mułożerców
- wskaźniki czystości wód (skójka)
- pożywienie dla ryb i kaczek
- pokrywają rośliny, kamienie, drewno(racicznica)
- pojawiły się niemal we wszystkich dorzeczach Europy, zamieszkują wielkie obszary
- drążą głębokie korytarze w kamieniu lub w drewnie (skałotocz daktylowy), światło tych korytarzy wyścieła warstwą węglanu wapnia (świdrak okrętowy)
- małe rybki różanki składają ikrę do jamy płaszczowej szczeżui wielkiej, larwy rozwijają się
wewnątrz małża

Znaczenie w gospodarce człowieka:
- ostrygi stanowią przysmak ludzi, prowadzi się ich hodowle
- skójki łowi się na karmę dla świń
- wskaźniki czystości wód
- w 1985r.hodowle te dostarczały światu ok. 1030000ton ostryg. Uważa się że gdyby rozszerzyć działalność o wybrzeże Indii to poważnie złagodziłoby to chroniczny głód białka zwierzęcego, nękający ten kraj
- znaczenie w geologii i paleontologii
- używa się jako surowca do wypalania wapnia
- służą za przynęty rybakom
- hodowla perłopławów rozwija rynek i przemysł jubilerski związany z perłami
- hoduje się małże palowe, które używa się jako środek spożywczy, a częściowo jako przynętę rybacka ewentualnie paszę lub nawóz


8.) Ryby:

Ryby różnią się od siebie, ale mają wiele wspólnych cech, które pozwalają odróżnić je od innych zwierząt. Wszystkie ryby są kręgowcami, żyją w wodzie, mają płetwy umożliwiające pływanie, łuski chroniące ciało i oddychają za pomocą skrzeli.

Są bardzo ważną cząstką otaczającego nas środowiska naturalnego, świata. Ryby są wciąż poszukiwanym produktem pożywienia, gdyż mają one specyficzny smak a ich wartość odżywcza jest bardo duża, a mogą one swobodnie zastępować mięso pochodzenia zwierzęcego.

- poprzez rybołówstwo dają pracę rybakom
- pełnią rolę hobbistyczną i sportową poprzez hodowanie małych rybek akwariowych, urządzanie zawodów wędkarskich
- obserwacje ryb pomagają w śledzeniu niekorzystnych zmian środowiska przez gospodarke człowieka
- mięso ryb jest szczególnie cennym źródłem białka, ponieważ zawiera wszystkie najważniejsze dla człowieka aminokwasy. Zawiera również sole mineralne i witaminy, będąc ważnym źródłem jodu, fosforu, potasu, żelaza i miedzi oraz witamin A i D
- z tłuszczu ryb tworzy się tran oraz różne inne rzeczy a także wykorzystuje się je w medycynie


9.) Płazy:

Są zwierzętami wodno-lądowymi występującymi w strefie międzyzwrotnikowej. Są organizmami zmiennocieplnymi. Obejmują ok. 2100 gatunków. W Polsce występuje kilkanaście gatunków płazów. Wyróżniamy płazy bezogonowe(żaba), ogoniaste(traszka, salamandra) i beznogie(marszczelec).

- odżywiając się głównie owadami, stanowią jeden z ważniejszych czynników utrzymujących równowagę biologiczną w środowisku
- znaczenie płazów jest duże w różnego rodzaju badaniach medycznych i biologicznych. Xenopus jest wykorzystywany do precyzyjnych testów ciążowych. Natomiast jaja żab są obiektami licznych eksperymentów embriologicznych.
- wykorzystywane są również jako przysmaki kulinarne. Francuzi znani są ze swojego upodobania do żabich udek. Z kolei Chińczycy i Japończycy lubią mięso salamandry olbrzymiej.


10.) Gady:

Gady są zwierzętami typowo lądowymi. Zamieszkują różnorodne siedliska stref ciepłych oraz umiarkowanych. Są zwierzętami zmiennocieplnymi. Ciało gadów jest wydłużone, podzielone na odcinki: głowa, tułów, ogon, 2 pary kończyn (z wyjątkiem węży). Ciało pokryte jest łuskami lub tarczkami.

- znaczniejszą rolę odgrywają gady w okolicach półpustynnych i pustynnych - mogą stanowić istotne składniki biocenoz.


11.) Ptaki:

Ptaki są kręgowcami zdolnymi do latania. Należą do stałocieplnej gromady i są jajorodne. Ciało pokryte piórami, przednie kończyny przekształcone w skrzydła, tylne kończyny umożliwiają poruszanie się po gałęziach, pniach oraz chodzenie po ziemi.


- funkcjonują na wszystkich poziomach konsumentów
- są źródłem mięsa, jaj i piór
- owadożerne gatunki regulują ilość owadów-szkodników
- ptaki drapieżne ograniczają populacje szkodliwych gryzoni
- kolonijne ptaki morskie (np. kormorany i pelikany) są źródłem guana
- hodowane ze względów estetycznych


12.) Ssaki:

Zwierzęta tworzące najwyżej zorganizowaną gromadę podtypu kręgowców. Są stałocieplne, pokryte futrem lub owłosieniem, mają serce o całkowicie oddzielonych od siebie 2 komorach i 2 przedsionkach oraz odrębne krążenie płucne i przeponę oddzielającą jamę piersiową od brzusznej. Samice ssaków karmią młode mlekiem wydzielanym przez gruczoły mleczne będące wytworami skóry.


- funkcjonują na wszystkich poziomach konsumentów, są ważnymi składnikami biocenoz. Roślinożerne największą rolę odgrywają w ekosystemach trawiastych, na pustyniach a drapieżniki można spotkać wszędzie.
- zwierzęta udomowione np. bydło, trzoda chlewna, owce, kury, stanowią źródło mięsa, mleka, skór, wełny
- są towarzyszami człowieka: psy, koty
- konie, wielbłądy, woły wykorzystuje się do pracy
- niektóre służą jako rozrywka: ssaki łowne. Dodatkowo są źródłem mięsa i skór.
- wykorzystywane są również w celach medycznych
- niektóre ssaki owadożerne i nietoperze ograniczają populacje owadów szkodników
- w ogrodach zoologicznych np. pełnią rolę dydaktyczną