2.najważniejsze osiągnięcia Sumerów-system dwunastkowy-system irygacyjny-pismo-wynalezienie koła-koło garncarskie-wyroby z metalu-zapoczątkowanie badań astronomicznych
1. Warunki naturalne miały duży wpływ na rozwój cywilizacji na bliskim wschodzie. Na wiosnę rzeki Eufrat i Tygrys szybko przybierały i zalewały pola dzięki czemu gleba stawała się rzyzna co miało duży wpływ na plony. Mieszkańcy Mezopotamii nauczyli się budować kanały nawadniające, tamy i wały, chroniły one przed powodziami . Ale także umożliwiały nawadnianie pól położony z dala od rzek. Dzięki czemu plony można było zbierać nawet trzy razy do roku. Rzeki były rówxnież dobrym szlakiem komunikacyjnym ułatwiały one też podróżowanie oraz przewożenie towarów pomiędzy osadami. 2. Za najważniejsze uznajemy wynalezie pisma tzw. pismo klinowe i wynalezienie koła.
