Schemat przemówienia: 1. apostrofa (zwrot, np. Drodzy Rodacy, Drodzy Koledzy, Szanowni Słuchacze) 2. wprowadzenie do tematu 3. przedstawienie argumentów, faktów, obserwacji, wyników badań 4. podsumowanie wypowiedzi i równoczesne zmobilizowanie odbiorców przemówienia do myślenia, zastanowienia się nad tematem (np. w formie pytania retorycznego). Przemówienie jako typowa wypowiedź monologowa jest przeznaczone do wygłoszenia wobec większego grona słuchaczy. Jest wiele odmian przemówień (w zależności od tematyki i celów jakie mają spełniać): np. polityczne, okazyjne (wesele, pogrzeb), religijne (kazanie). Przemówienie powinno być skonstruowane zgodnie z zasadami retoryki czyli sztuki pięknego i skutecznego mówienia. W konstrukcji przemówienia należy stosować liczne zwroty do słuchaczy (apostrofy) oraz inne środki językowe np. pytania retoryczne. Jeśli celem przemówienia jest przekonanie słuchaczy do jakiegoś stanowiska - należy przeprowadzić argumentację, podobnie jak w przypadku rozprawki.
