Ok. 3500 r. p.n.e. - Powstanie miasta-państwa Sumerów w Mezopotamii : utworzenie pierwszych na świecie miast-państw zapoczątkowało rozwój cywilizacji miejskiej, opartej na uprawie ziemi, osiadłym trybie życia, specjalizacji produkcji rolnej i rzemieślniczej, kulturze pisma i monarchicznej teokratycznej władzy królów-kapłanów. VIII-V w. p.n.e. - Wielka Kolonizacja grecka: skolonizowanie przez Hellenów wybrzeży Morza Śródziemnego zaznajomiło ich z wynalazkami cywilizacji starożytnego Wschodu (egipska architektura, mezopotamska matematyka, fenickie pismo i okręty wiosłowe, cypryjska technika wytopu żelaza, lidyjski wynalazek pieniądza jako ekwiwalentu wymiany) doprowadzając do rozpowszechnienia tych zdobyczy na Europę. Ponadto, poznając nieznane dotąd ludy z ich systemami religijnymi i hierarchię wartości, niektórzy spośród Greków zaczęli wątpić w sens wyłącznie religijnego wyjaśniania świata, co stało się zaczątkiem greckiej filozofii i racjonalizmu- trwałych elementów cywilizacji europejskiej. 450/449 r. p.n.e. - Spisanie Prawa XII Tablic w Rzymie: dla republiki rzymskiej było to wydarzenie zaczątkiem rozwiązywania konfliktów społecznych za pomocą tworzenia pisanego prawa jako trwałego filaru systemu ustrojowego. Dla Europy, sukcesorki Rzymu, pierwsze na tym kontynencie spisanie prawa jest symbolicznym początkiem kultury europejskiej opartej na idei stanowionego prawa i instytucjach regulujących życie społeczne. 334-323 r. p.n.e. - Aleksander Wielki, król Macedonii, na czele Macedończyków i Greków zdobywa imperium perskie, czyli cały Bliski Wschód: rozszerzenie kultury greckiej na starożytny Wschód, aż po rzekę Indus, poszerzyło horyzonty geograficzne Europejczyków. Ogromny skarbiec królów perskich został zamieniony na bite monety, które, puszczone w obieg, ożywiły obieg handlowy między basenem Morza Śródziemnego a Dalekim Wschodem, powodując powstanie tzw. Jedwabnego Szlaku. Grecy przejęli zdobycze mezopotamskiej matematyki, astronomii i astrologii, a także utożsamili swe bóstwa z bogami Wschodu (tzw. synkretyzm kulturowy). Hellenizacji uległa czę?ć ludno?ci miejskiej w krajach Bliskiego Wschodu, w tym elity ludno?ci żydowskiej- to w kręgu tej zhellenizowanej warstwy Żydów narodzi się później chrześcijaństwo. W nowo zakładanych greckich miastach Wschodu narodził się wspólny dialekt wszystkich Greków- tzw. koine, który stanie się podstawą uczonego języka greckiego, typowego dla wykształconych elit Cesarstwa Rzymskiego i wczesnego średniowiecza. 380 r. - Cesarz Teodozjusz Wielki ogłasza chrześcijaństwo religią panującą w imperium rzymskim: wydarzenie to diametralnie zmieniło losy kościoła chrześcijańskiego w Europie, który z pozycji niegdyś prześladowanego wyznania awansował do pozycji ideowego monopolisty, prześladującego innowierców z pomocą władzy państwowej. Zwolniony z części podatków i służby wojskowej, kościół zaczął aktywnie popierać władzę, tworząc ideologię jej pochodzenia z woli Boga. Rozpoczął się okres współistnienia i rywalizacji kościoła i władzy świeckiej w Europie. 476 r. - Germański wódz w służbie rzymskiej, Odoaker, obala ostatniego cesarza zachodnio-rzymskiego: ten symboliczny moment ostatecznego upadku Cesarstwa Rzymskiego na zachodzie Europy odegrał istotna rolę w kształtowaniu się cywilizacji europejskiej. Kontynent europejski pozostał odtąd rozbity politycznie między rywalizujące ze sobą, mniej lub bardziej trwałe, państwa. Ta rywalizacja w ogromnym stopniu wpłynęła na rozwój ideologii władzy, techniki, rozwiązań ustrojowych, społecznych i gospodarczych w obrębie jednego małego kontynentu. Tworzyła więc otwarto?ć wobec wszelkich innowacji, co wpłynęło znacząco na późniejszą pozycję Europy na mapie świata. 622 r. - Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny, początek ery muzułmańskiej: symboliczna data początku rozpowszechniania islamu wśród beduińskich plemion Półwyspu Arabskiego. Rozpoczynając swe podboje, twórca tej religii wywołał jej wielowiekową, nie zawsze militarną, ekspansję na ogromne obszary świata. Dziś stanowi ona jedną z najważniejszych religii monoteistycznych. 711-714 r. - Arabowie podbijają państwo Wizygotów w Hiszpanii: sam w sobie podbój Hiszpanii był peryferyjnym wydarzeniem zarówno w historii ekspansji islamu jak w historii Europy. Ale arabska Hiszpania w X-XIII wieku stała się głównym miejscem spotkania (często za pośrednictwem tutejszych Żydów) kultury europejskiej z kulturą islamu- tą drogą Europa średniowieczna przyswoiła sobie od Arabów przejęte przez nich wcześniej zdobycze świata hellenistycznego (grecką filozofię, racjonalizm i medycynę). Stąd też pochodził żydowski kupiec Ibrahim ibn Jakub, który jako pierwszy wspomniał o istnieniu państwa Mieszka I. 755 r. - Pepin Mały tworzy w Italii Państwo Kościelne z ziem odebranych Longobardom: oddanie papieżowi świeckiego terytorium w pełne władanie ustanowiło podwaliny niezależności kościoła katolickiego od władzy świeckiej, w przeciwieństwie do kościoła wschodniego/prawosławnego, stale uwikłanego w zależność od tej władzy. Papieże rzymscy, rywalizując o władzę z monarchami świeckimi Europy, przyczynili się do obalenia w niej systemu monarchii patrymonialnych i ograniczenia władzy monarchów na rzecz przedstawicielstw społeczeństwa (monarchia stanowa). 800 r. - Koronacja cesarska Karola Wielkiego: przywrócenie w Europie idei uniwersalnego cesarstwa, jednoczącego chrześcijan zachodu, stało się początkiem idei pokojowego ustabilizowania sytuacji politycznej kontynentu podzielonego na wiele zwalczających się państw. 988 r. - Chrzest Rusi w obrządku prawosławnym: przyjęcie przez władców tego państwa chrztu z Bizancjum trwale zdecydowało o przynależności Europy Wschodniej do odrębnego kręgu kulturowego, w którym cechą charakterystyczną była większa zależność religii od władzy świeckiej, ale w którym, z racji używania własnego języka mówionego w piśmie (cyrylica), znajomość pisma rozpowszechniła się znacznie szybciej i szerzej niż w kulturze łacińskojęzycznej Europy Zachodniej, gdzie języki mówione, żywe, długo nie posiadały swych odpowiedników w piśmie. 1054 r. - Tzw. Schizma Wschodnia- rozłam kościoła wschodniego i zachodniego: spowodowany rywalizacją o zwierzchnictwo w ?wiecie chrześcijańskim między papieżem a patriarchą Konstantynopola konflikt zapoczątkował trwałe rozejście się kultur Europy katolickiej i prawosławnej. 1122 r. - Konkordat Wormacki cesarza Henryka V i papieża Kaliksta II: ten czysto polityczny kompromis zapoczątkował w dziejach Europy odgraniczenie od siebie, zarówno w życiu codziennym jak w systemach politycznych, świeckiej i religijnej sfery życia. W efekcie cywilizacja europejska najkonsekwentniej wyzwoliła się spod przemożnego wpływu religii, a władcy świeccy utracili mandat do rzšdzenia sumieniami poddanych. 1265 r. - Zwołanie pierwszego parlamentu w Anglii: to wydarzenie stanowi wstęp do budowy w Europie monarchii stanowych, w których społeczeństwo uzyskuje prawo do współrąšdzenia z monarchami. 1346-1349 r. - Czarna śmierć w Europie: przybyła ze Wschodu zaraza dżumy odegrała ogromną rolę w historii Europy późnego średniowiecza i wczesnej epoki nowożytnej. Wyludniając kontynent, znacznie obniżyła dochody szlachty, tj. warstwy utrzymującej się ze stałych czynszów chłopskich. Poszukując źródeł odzyskania strat, szlachta stała się w XV-XVI wieku motorem zmian gospodarczych i społecznych w krajach europejskich - szlachta portugalska i hiszpańska kierowała wielkimi odkryciami geograficznymi, szlachta angielska, polska czy węgierska- wprowadziła w swych krajach nowe sposoby gospodarowania ziemią. Kupcy, tracąc część rynku zbytu wśród zubożałych elit, przestawili się w znacznym stopniu na masową produkcję towarów tańszych, omijając ograniczające produkcję prawa cechowe za pomocą stworzenia tzw. systemu nakładczego, co zapoczątkowało kapitalizm w rzemiośle. Szok wywołany Czarną Śmiercią znacznie wzmógł w Europie zarówno krytyczny stosunek do kościoła katolickiego, jak i prześladowania Żydów oskarżanych o wywoływanie zarazy. W?ród ludno?ci wszędzie dopatrującej się działania szatana narodziła się też mania polowań na czarownice. ok. 1450 r. - Wynalezienie druku przez Johanna Gutenberga: tańszy niż wcze?niej dostęp do słowa pisanego nie tylko ostatecznie wyzwolił kulturę spod monopolu ludzi kościoła, ale też wpłynął na łatwiejszy i powszechniejszy obieg informacji- drukowane ulotki i pamflety stały się głównym narzędziem walki politycznej i religijnej w epoce nowożytnej. Ponadto druk wymusił posługiwanie się w piśmie językami narodowymi, jako żywymi (w przeciwieństwie do łaciny), bo zrozumiałymi dla ogółu, a to wpłynęło na kształtowanie się świadomości narodowej w?ród ludów Europy. 1453 r. - Zdobycie Konstantynopola przez Turków Osmańskich: wydarzenie to ostatecznie zamknęło historię pozostałości Cesarstwa Rzymskiego w Europie, jakim było Bizancjum. Rolę obrońcy prawosławia przejęła odtąd na siebie Rosja. Turcy na trwałe usadowili się w Europie, a bizantyjscy uczeni, nie chcąc żyć pod panowaniem islamu, wraz ze swymi księgozbiorami emigrowali do Włoch, przyczyniając się do rozpowszechnienia tam wiedzy antycznej, a tym samym do narodzin renesansu. 1492 r. - Krzysztof Kolumb odkrywa Nowy Świat : zdobycie dla Europejczyków bogactw Ameryki trwale zmieniło układ gospodarczy na naszym kontynencie (tzw. dualizm gospodarczy), określiło nowe szlaki i nowe centra handlu, rozpoczęło proces powstawania wymiany ogólnoświatowej czyli to, co dziś nazywamy globalizacją. Rozszerzyło zasięg cywilizacji europejskiej i religii chrześcijańskiej na Amerykę i dało Europie istotną przewagę w rywalizacji z np. cywilizacją islamską. 1517 r. - Wystąpienie Lutra w Wittenberdze: początek reformacji w Europie podkopał religijny monopol kościoła katolickiego, zmuszając go do odnowienia swej doktryny i praktyki (kontrreformacji). Ponadto protestancki etos pracy sprzyjał rozpowszechnianiu cech koniecznych w kapitalizmie- oszczędności, pracowitości, skromności, inwestycji i kalkulacji zysków. Wreszcie protestancki nakaz znajomości Pisma Świętego zmusił gminy religijne do utrzymywania szkół podstawowych, co skutkowało znacznie wyższym stopniem podstawowego wykształcenia ludno?ci państw protestanckich. 1689 r. - Ustawa o Prawach tworzy w Anglii podwaliny monarchii parlamentarnej: ten model ustrojowy, z faktycznym trójpodziałem władzy, ograniczoną rola monarchy i przewagą rządu i parlamentu, z określoną procedurą wyłaniania rządu i zadaniami opozycji, legł u podstaw współczesnych europejskich demokracji parlamentarnych
1.Wyjaśnij, co to jest źródło historyczne 2.Wyjaśnij, w jaki sposób ludzie dawniej mierzyli czas 3.Poszukaj w encyklopedii lub internecie trzech ważnych wydarzeń historycznych. Następnie uporządkuj je chronologicznie....
