1. Powstanie licznych odłamów chrześcijaństwa. 2. Reformy i zmiany w Kościele Katolickim 3. W wyniku prześladowań Kościoła (kontrreformacja) powstała przepaść, której już nie da się zasypać. 4. Powstanie zakonu jezuitów. 5. Wojna trzydziestoletnia, którą toczyła cała środkowo-zachodnia Europa. 6. Wiele państw uniezależniło się od papieża i Kościoła. 7. Podział religijny i polityczny Niemiec, który opóźnił ich zjednoczenie aż do II połowy XIX wieku. 8. Upadek średniowiecznego uniwersalizmu.
Reformacji: -rozwiązanie kwestii religijnych na terenie Rzeszy, przez pokój w Augsburgu -wydanie edyktu nantejskiego, gwarantującegoprotestantom wolność wyznania -Henryk VIII Tudor głową kościoła w Anglii - powstanie nowych wyznań Kontreformacja: - uporządkowanie regół - potwierdzenie znaczenia wszystkich sakramentów - przywrócenie duscypliny wsród duchownych - wewn. scalenie kościoła - zahamowanie postępów reformacji w krajach w ktorych chrześcijaństwo było silnie rozwinięte - -utrwalenie pozycji kościoła w krajach tradycyjnie katolickich
