Windows XP ma swoje zalety, bywa oceniany jako najlepszy, najbezpieczniejszy i najbardziej stabilny system operacyjny firmy Microsoft, lecz ma też swoje wady... NAJWIĘKSZE WADY SYSTEMU: Jeszcze przed rozpoczęciem pracy Windows XP pokazuje się od nie najlepszej strony. Aby skuteczniej przeciwstawić się piractwu, Microsoft wprowadził specjalną procedurę aktywacyjną. Bezpośrednio po instalacji otrzymujemy żądanie wprowadzenia kodu aktywacyjnego. Jeżeli dysponujemy dostępem do Internetu, wówczas aktywacji dokonamy dość szybko. Dłuższa jest droga telefoniczna – musimy odszukać w komputerze i podać operatorowi numer seryjny zainstalowanego produktu. W zamian otrzymujemy 50- znakowy kod. Jeżeli po instalacji systemu wymieniamy więcej niż trzy podzespoły, to pojawi się konieczność zdobycia i wprowadzenia nowego kodu aktywacyjnego. Podobnie się dzieje, gdy trzeba ponownie instalować system na nowo sformatowanym dysku twardym. Ceną za taki rodzaj zabezpieczenia jest uciążliwa procedura, z która musi pogodzić się użytkownik. Równie często jak aktywacja systemu, poruszany jest przez krytyków temat tzw. Smart Tags. Jest to nowa funkcja przeglądarki Internet Explorer zintegrowanej z XP. Na podstawie danych zawartej w jednej z bibliotek systemowych, przeglądarka rozpoznaje na dowolnych stronach WWW słowa kluczowe i w osobnym oknie wyświetla odnośniki do związanych z nimi informacjami. Smart Tags to nic innego, jak tylko ułatwienie nawigacji po Internecie. Microsoft za pomocą tego narzędzia zwabia użytkownika na własne strony WWW. Testy tej funkcji wykazały, że cztery na pięć odsyłaczy prowadziły do informacji pochodzących od Microsoftu. Następnym minusem Windowsa XP jest wbudowana w system funkcja Microsoft Passport, która zbiera, przechowuje i udostępnia dane osobowe użytkowników. Stało się to powodem zaskarżenia tej firmy przez 14 amerykańskich organizacji zajmujących się ochroną danych osobowych w Ministerstwie Handlu w USA. Funkcja ta też budzi zastrzeżenia natury monopolistycznej, ponieważ zmusza ona każdego użytkownika programu Messenger do założenia profilu Microsoft Passport. Zintegrowano też dołączoną do systemu miniprzeglądarkę stron WWW – MSN Explorer i darmowe konto poczty elektronicznej oferowane przez Microsoft. Warunkiem korzystania z tej miniprzeglądarki jest założenie osobistego konta pocztowego w systemie Hotmail lub msn.com. Nie są akceptowane konta e-mail posiadane w innych domenach. Brak procedur usuwania programów jest kolejnym niedociągnięciem systemu. Z wyjątkiem MSN Explorera żaden z komponentów nie daje się oddzielnie odinstalować. Do instalacji Windows XP potrzebujemy przeciętnie 1,5 GB miejsca na dysku. Ze względu na to, tym bardziej przydałaby się możliwość usunięcia niepotrzebnych komponentów i odzyskania przynajmniej niewielkiej części miejsca. ZALETY SYSTEMU: Podstawową innowacją odróżniającą Windows XP od jego poprzedników – w tym również od Windows ME – jest modularna architektura. Jego serce stanowi 32-bitowe jądro systemu, oparte na rozwiązaniach rodem z Windows 2000 – systemu stworzonego z myślą o zastosowaniach w profesjonalnych, firmowych sieciach. Aby połączyć stabilność nowego jądra ze zgodnością z możliwie wieloma aplikacjami multimedialnymi, twórcy systemu zaprojektowali specjalną „warstwę zdolności”. Jej zadaniem jest obsługa programów, które w trakcie instalacji i podczas działania żądają dostępu do komponentów poprzednich systemów operacyjnych. Warstwa ta ma jednocześnie niwelować konflikty pomiędzy 32-bitowym systemem operacyjnym a aplikacjami 16-bitowymi. To właśnie te konflikty odpowiadały za znaczną część awarii systemów w poprzednich wersjach Windows. Dla systemów Windows w wersjach 9x największą przeszkodę w prawidłowym działaniu stanowiły błędne lub niezgodne urządzenia i sterowniki. Gdy system nie mógł porozumieć się ze sterownikiem, komputer przestawał reagować na polecenia użytkownika. Aby zabezpieczyć się przed takimi sytuacjami, Microsoft wprowadził dodatkowy mechanizm ochronny, tzw. rollback. Rollback to funkcja automatycznego przywracania poprzednich wersji sterowników. Gdy po instalacji nowego sterownika komputer nie jest w stanie bezbłędnie funkcjonować, system automatycznie przywraca poprzedni stan. Prawdziwym postępem w porównaniu z poprzednimi systemami operacyjnymi Microsoftu, przeznaczonymi do użytku domowego, jest w Windows XP możliwość korzystania z jednego komputera PC przez wielu użytkowników. Można w systemie tworzyć osobne, rzeczywiście odseparowane od siebie profile użytkownika. Windows oferuje dwa typy kont: konto Administratora i konto o ograniczonych prawach dostępu. Zmiana pomiędzy dwoma różnymi profilami użytkownika odbywa się prosto i szybko. Zaskakuje użytkowników nowy obszar roboczy i nowe menu startowe. Tuż po instalacji Pulpit jest zupełnie wyczyszczony, na ekranie widzimy tylko ikonę kosza. Natomiast lista menu Start podwoiła swoją szerokość i zawiera dodatkowo te elementy, które zniknęły z pulpitu. Bardzo dobrym udoskonaleniem jest uzupełnienie menu startowego o miejsce na skróty do najczęściej używanych programów. System rejestruje wszystkie wywołania programów. Za każdym razem, gdy jakiś program jest uruchamiany, od nowa jest generowana lista sześciu aplikacji o najwyższej częstotliwości używania. Nastąpiło dużo zmian w działaniu Eksploratora Windows, jak i tworzonych podczas instalacji folderów przeznaczonych na pliki muzyczne i graficzne użytkownika. Można korzystać z eksploratora w trybie z klasycznym drzewem plików i folderów lub można włączyć specjalne menu kontekstowe, ułatwiające zarządzanie danymi. Nowością jest także możliwość przypisywania folderom atrybutów, zależnie od ich zawartości. Można obecnie wyróżnić, korzystając z tych atrybutów, foldery z plikami audio, wideo, z dokumentami oraz z plikami graficznymi.
