Pomiar walków

I. Cel ćwiczenia .
Zapoznanie się ze sposobami pomiaru średnic oraz ze sprawdzaniem błędów kształtu wałka
, a także przyswojeniu umiejętności posługiwania się stosowanymi narzędziami pomiarowymi .
II. Wyposażenie .
- przedmioty mierzone :
wałek toczony

- suwmiarka uniwersalna
z noniuszem 0,1
z noniuszem 0,05
z noniuszem 0,02
- mikrometry o zakresie pomiarowym 0 - 25 mm

II. Wiadomości uzupełniające .
Średnice wałków mierzy się najpierw za pomocą suwmiarki uniwersalnej z noniuszem 0,1
mm. Pomiaru dokonuje się przy obu końcach wałka oraz po środku . Następnie w tych
samych miejscach mierzy się średnice za pomocą suwmiarki z noniuszem 0,05 mm oraz
mikrometru . Jeśli mikrometr jest cięższy od wałka należy go zamocować w specjalnym
uchwycie .Wałek podtrzymuje się lewą ręką , a prawą wolno obraca pokrętło sprzęgła .Jeśli
wałek jest cięższy od mikrometru należy przedmiot położyć na stole , lewą ręka trzyma się
wówczas kabłąg mikrometru , a prawą obraca pokrętkę sprzęgła .
Podobnie przeprowadza się pomiar średnicy za pomocą
każdego dowolnego przyrządu czujnikowego np. za pomocą mikrokatora lub ortotestu tj.
czujnika mechanicznego o przekładni dźwigniowo - zębatej.

A . WYZNACZANIE BŁĘDÓW KSZTAŁTU WAŁKA
Najczęściej występujące błędy kształtu powierzchni walcowej to :
- w przekroju poprzecznym
a) odchyłka kołowości (to największa odległość między kołem rzeczywistym a kołem
przylegającym )


Odmiany odchyłek kołowości :
- owalność


- graniastość


- spłaszczenie


- w przekroju wzdłużnym - odchyłka walcowości
( to największa odległość między walcem rzeczywistym, a walcem przylegającym)


Odmiany odchyłek walcowości:
- baryłkowatość



- zwężkowatość (siodłowość)


rys. 1.6
- stożkowość



- wygięcie



Tabela wyników:
Przyrząd 1 2 3 4 5
suwmiarka z noniuszem 0,1 15,1 21,1 36,8 25 21,5
suwmiarka z noniuszem 0,05 15,03 21,03 36,06 25,06 21,05
suwmiarka z noniuszem 0,02 15,02 21,02 36,07 26,09 21
mikrometr 13,65 19,71 Nie mieści się 23,51 19,57
Tolerancja wymiaru Dla wałków:
tolerancje od a do g gdy oba wymiary graniczne są mniejsze od nominalnego
tolerancja h gdy wymiar graniczny dolny jest mniejszy od wymiaru nominalnego, a górny jemu równy
tolerancja g gdy wymiar nominalny leży pomiędzy wymiarami granicznymi dolnym i górnym
tolerancja k gdy wymiar graniczny górny jest większy od wymiaru nominalnego, a dolny jemu równy
tolerancje od l do z gdy oba wymiary graniczne są większe od nominalnego

Położenia pól tolerancji dla wałków i otworów.
Aczkolwiek wszystkie kombinacje położenia pól tolerancji i klas tolerancji są możliwe, w technicznej realizacji normy zalecają stosowanie tylko niektórych z nich.
Podobnie do tolerancji wałków i otworów cylindrycznych, definiowane są tolerancje stożkowe. Przy tolerancjach stożkowych za literą kodującą położenie pola tolerancji dodaje się małą literę s na przykład Js7 lub js7.
Oznaczenia na rysunku Tolerancji Kształtu :

tolerancja prostoliniowości - określa największą dopuszczalną odchyłkę rzeczywistej linii do linii przylegającej.

tolerancja płaskości - określa największą dopuszczalną odchyłkę rzeczywistej płaszczyzny od płaszczyzny przylegającej.

tolarancja okrągłości - określa największą dopuszczalną odchyłkę rzeczywistego okręgu od okręgu przylegającego.

tolerancja walcowości - określa największą dopuszczalną odchyłkę rzeczywistego walca od walca przylegającego

tolerancja zarysu przekroju wzdłużnego powierzchni walcowej - określa największą dopuszczalną odchyłkę rzeczywistego tworzącej walca od tworzącej walca przylegającego.

Wnioski :
Pomiar wałka wykonywany za pomocą suwmiarek i mikrometra pozwolił nam na stwierdzenie jakie mogą być zróżnicowane wymiary po kilku próbach mierzenia w tych samych miejscach. Dowodzi to o błędach kształtu i błędach przyrządów pomiarowych