Ten zróżnicowany geograficznie obszar zbudowany jest ze skał węglanowych różnego wieku. Przykrywają je osady czwartorzędowe o zróżnicowanej miąższości, z których największe rozprzestrzenienie mają lessy. To one sprawiają, że na dużych obszarach dominują wyraziste elementy erozyjnego krajobrazu lessowego. Less stal się też podłożem najlepszych gleb i dzięki temu dobre i bardzo dobre gleby stanowią tu największy w kraju odsetek. Okres wegetacyjny trwa zwykle od 208 do 218 dni, a jedynie w obszarze zachodnim i południowo-zachodnim utrzymuje się przez 220 dni. Pod względem termicznym Lubelszczyzna ma korzystniejsze warunki dla rolnictwa niż Polska północno-wschodnia, ale gorsze niż Polska południowo-zachodnia.
