Francja - Widomosci ogólne, szczegółowe, ciekawostki itd.
Historia
Na terenie obecnej Francji człowiek pojawił się w epoce środkowego paleolitu (ok. 90 – 40 tys. lat p.n.e.). Szkielety neandertalczyków znaleziono w Le Moustier i Le Bugue (obecny Perigord). Kultura mustierska pozostawiła najstarsze w zachodniej Europie ślady używania ognia i grzebania zmarłych. Neandertalczycy wyginęli prawdopodobnie podczas gwałtownej zmiany klimatu ok. 35000 lat temu. Zastąpiła ich rasa kromaniońska przewyższająca swoich poprzedników wzrostem i rozmiarem mózgu. W epoce mezolitu (ok. 13000 lat temu) człowiek zajmował się łowiectwem, rybołówstwem i zbieractwem. Ocieplenie klimatu spowodowało wielkie zmiany we florze i faunie, a to wpłynęło na pojawienie się rolnictwa i chowu bydła. Zaczęto uprawiać zboża, groch, fasolę i soczewicę. Praca na roli pociągnęła za sobą przejście z koczowniczego trybu życia na osiadły, a w konsekwencji budowanie domostw i tworzenie osad.
Między 1500 a 500 r. p.n.e. na tereny dzisiejszej Francji przybyli Celtyccy Galowie, którzy ok. 600 r. p.n.e. zaczęli utrzymywać stosunki handlowe z Grecją. W I w. p.n.e. zaistniał konflikt z Rzymianami, którego punkt kulminacyjny przypada na 52 r. p.n.e., kiedy to legiony Juliusza Cezara objęły legiony należące do Galów. Rzymscy Galowie zostali nawróceni na chrześcijaństwo w II w. n.e. Galia pozostała pod rządami Rzymian aż do V w., kiedy to Frankowie i inne ludy germańskie dokonały na nią najazdu od wschodu. W rezultacie doszło do scalenia kultury germańskiej, celtyckiej i rzymskiej.
Od V do X w. na terenia Francji panowali Merowingowie i Karolingowie.. W ty okresie Państwo nękane było wewnętrznymi konfliktami, co doprowadziło do rozpadu państwa na małe państewka feudalne. W 732 r. Karol Młot pokonał Maurów, uzyskując w ten sposób gwarancję, że Francja nie znajdzie się w zasięgu wpływów muzułmańskich, jak stało się t wcześniej z Hiszpanią. Wnuk Karola Młota, Karol Wielki znacznie umocnił władzę i poszerzył granice państwa, a w 800 r. został koronowany na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego. W IX w. Francję zaczęli nękać Wikingowie (Normanowie), osiedlając się ostatecznie w dolinie dolnej Sekwany i zakładając księstwo Normandii i stając się w późniejszym czasie rywalem dla Francji.
Francja odegrała kluczową rolę w wyprawach krzyżowych, które zainaugurował papież Urban II w Clermont w 1095 r. Natomiast w 1309 r. papież Klemens V – Francuz z pochodzenia, uciekł z nękanego zamieszkami Rzymu do Awinionu. Tam też przeniesiono Stolicę Apostolską. Rezydowanie papieży w tym mieście wiązało się z uzależnieniem polityki Kościoła od monarchii francuskiej.
Walka o tron francuski między Kapetyngami a królem angielskim Edwardem III doprowadziła do wojny stuletniej (1337 – 1453). Na początku XV w. Kapetyngowie znaleźli się w trudnej sytuacji. Wojska francuskie odnosiły klęski, a w 1420 r. książęta Burgundii wraz z Anglikami zajęli Paryż. W 1429 r. 17-letnia wieśniaczka, która przeszła do historii jako Joanna d’Arc przekonała Karola VII – pretendenta do tronu francuskiego, że Bóg obdarzył ją misją wygnania z kraju Anglików i doprowadzenia do koronacji Karola. Rzeczywiście wojska dowodzone przez nią odniosły zwycięstwo nad Anglią pod Orleanem, a Karol otrzymał koronę francuską w Reims. Nie powiodła się natomiast próba zdobycie Paryża. W 1430 r. Burgundczycy wydali Joannę d’Arc Anglikom. Sąd kościelny uznał ją za czarownicę i skazał za herezję, 2 lata później spłonęła na stosie w Rouen. Karol VII powrócił do Paryża w 1437 r., ale Anglicy opuścili Francję dopiero w 1453 r.
W latach 30 XVI w. reformacja, która stopniowo ogarniała całą Europę umocniła się także we Francji. Edykt Styczniowy, na mocy którego protestanci otrzymali pewne przywileje spotkał się z gwałtownym sprzeciwem ze strony konserwatywnych katolików. W wojnach religijnych (1562-1598) brały udział 3 grupy: hugenoci – francuscy protestanci wspierani przez Anglików, Liga Katolicka kierowana przez Gwizjuszów oraz monarchia katolicka. Pozycja króla została znacznie osłabiona. W nocy 23/24 VIII 1572 r. zamordowano 3000 hugenotów. W 1588 r. Liga Katolicka powstała przeciw Henrykowi III i zmusiła go do ucieczki. Rok później króla zamordowano.
Po okresie względnej odwilży za panowania Henryka IV, tron objął Ludwik XIII (1610 r.). Faktycznie jednak państwem rządził pierwszy minister – kardynał Richelieu, który utorował drogę absolutyzmowi Ludwika XIV. Władca ten wplątał Francje w długotrwałe i bardzo kosztowne wojny, które doszczętnie opróżniły skarbiec państwa. Bezlitośnie szykanował mniejszość protestancką. Uważał, że stanowi ona niebezpieczeństwo dla jedności państwa i stabilności jego rządów. W 1685 r. unieważnił edykt nantejski gwarantujący hugenotom wolność sumienia. To za jego panowania wybudowano pałac w Wersalu. Ludwik XIV przeniósł się tam chcąc uniknąć bezustannych intryg w liczącej 600 000 mieszkańców stolicy. Następca Ludwika XIV – Ludwik XV zainteresowany był głównie uciechami życia. Za jego rządów przeniesiono siedzibę dworu z powrotem do Paryża, czyniąc to miasto centrum kulturalnym Europy.
Kolejnym władcą był Ludwik XVI, który okazał się nieudolnym władcą. Do osłabienia ustroju przyczynili się również przeciwnicy establishmentu oraz antyklerykalne idee oświecenia, których głosicielami byli Wolter, Rousseau i Monteskiusz. Pod koniec lat 80-tych XVIII w. niemal wszystkie warstwy społeczne były wrogo nastawione do Ludwika XVI i rządzącej z nim Marii Antoniny. 14 VII 1789 r. po zdobyciu broni w Pałacu Inwalidów lud paryski wziął szturmem Bastylię – symbol despotyzmu.
Francja stała się monarchią konstytucyjną, dokonano wielu reform, m.in. zatwierdzono Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Jednak gdy ludność zaczęła się zbroić przeciw zagrażającym Austrii, Prusom i wygnanym arystokratom francuskim patriotyzm i nacjonalizm zradykalizowały rewolucję. W 1792 r. zniesiono monarchię i ustanowiono Pierwszą Republikę. W 1793 r. Ludwika XVI zgilotynowano na obecnym placu de la Concorde.
W roku 1799 r. do Paryża przybywa Napoleon Bonaparte, przejmując rządy. W 1802 r. na mocy referendum uznano go „dożywotnim konsulem”. W 1804 r. papież Pius VII w katedrze Notre-Dame koronował go na cesarza Francuzów. Napoleon prowadził politykę podbojów i aneksji, za sprawą których Francja znalazła się na drodze do zapewnienia sobie hegemonii w Europie. W 1812 r. wojska napoleońskie zaatakowały Rosję, próbując pozbyć się ostatniego wielkiego rywala na kontynencie. Armia wkroczyła co prawda do Moskwy, nie dała jednak rady sprostać ciężkiej rosyjskiej zimie. Prusy i inne państwa wrogie Napoleonowi sprzymierzyły się i 2 lata po klęsce kampanii rosyjskiej zajęły Paryż. Napoleon Abdykował, poczym został wygnany i osadzony na wyspie Elbie.
Na Kongresie Wiedeńskim (1814-1815) przywrócono tron francuski dynastii Burbonów, osadzając na nim Ludwika XVIII. W 1815 r. Napoleon uciekł z wyspy by rozpocząć marsz na Paryż. Słynne 100 dni Napoleona zakończyła klęska w bitwie z wojskami angielskimi pod Waterloo w Belgii. Jednym z powodów, dla których Napoleon uważany jest za wielkiego bohatera jest Kodeks Napoleoński, który stworzył, stanowiący podstawę obecnie obowiązującego systemu prawnego.
W 1848 r. w trakcie rewolucji lutowej dochodzi do obalenia rządów Ludwika Filipa, w wyniku której ustanowiono Drugą Republikę. W tym samym roku przeprowadzono wybory prezydenckie, w których wygrał Ludwik Napoleon Bonaparte. W 1851 r. przeprowadza zamach stanu ogłaszając się cesarzem Napoleonem III. Czasy Drugiego Cesarstwa (1852-1870) przyniosły wielki rozwój gospodarczy i wzbogacenie się kraju. Do upadku Drugiego Cesarstwa w głównej mierze przyczynili się Prusacy, prowokując Napoleona III do wypowiedzenia im wojny. Kompletnie nieprzygotowana armia francuska została zwyciężona.
W tej sytuacji społeczeństwo domagało się ustanowienia Trzeciej Republiki. Tak też się stało. Jednak w wyniku oblężenia stolicy Zgromadzenie Narodowe ratyfikowało Pokój Francuski (1871 r.). Warunki były jednak bardzo niekorzystne, m. in. utrata Alzacji i Lotaryngii. Zbuntowane społeczeństwo tworzy tzw. Komunę Paryską i obejmuje władzę, rząd przenosi się do Wersalu. Bunt ten zostaje jednak krwawo stłumiony. Pomimo trudnych początków Trzecia Republika była epoką sztuki i wielkiego postępu technicznego.
Francuzi nie mogli jednak przeboleć utraty Alzacji i Lotaryngii, czego następstwem było przystąpienie do I wojny światowej. Utracone tereny zostały odzyskane, ale bardzo wielkim kosztem. Spośród 8 mln Francuzów, których powołano do wojska zginęło 1,3 mln, a prawie milion odniosło rany. W bitwie po Verdun (1916 r.) wojska obydwu walczących stron straciły łącznie ok. 400 000 żołnierzy. Armią francuską dowodził generał Philippe Petain. Północno-wschodnia część kraju została doszczętnie zniszczona, a kraj dotknął głęboki kryzys gospodarczy. Na mocy traktatu wersalskiego Niemcy zobowiązane zostały do wypłacenia Francji reparacji wojennych w wysokości 33 mln $. Po zajęciu przez Francuzów zagłębia Ruhry (1923 r.) nastąpił okres względnego spokoju i kompromisów w kwestii granic. Nagłą zmianę spowodowało przyznanie tytułu kanclerza Niemiec Adolfowi Hitlerowi. Dwa dni po napaści faszystów na Polskę Francja i Anglia wypowiedziały Niemcom wojnę. Francja skapitulowała jednak w czerwcu 1940 r., a wojska angielskie wysłane na pomoc zdołały uniknąć niewoli dzięki wycofaniu się pod Dunkierkę i ewakuacji przez kanał La Manche. Niemcy podzieliły kraj na własną strefę okupacyjną oraz marionetkowe państwo z rządem w Vichy, na którego czele stanął Petain. Po kapitulacji generał Charles de Gaulle utworzył w Londynie „Rząd na wygnaniu”. Do wyzwolenia Francji przyczyniły się wojska amerykańskie, kanadyjskie i angielski, które 6.VI.1944 r. wylądowały w Normandii. 25.VIII.1944 r. Paryż został wyzwolony.
Obecnie Francja nosi status Piątej Republiki, proklamowanej w 1958 r. Prezydentem kraju jest Jacques Chirac.
Położenie i cechy geograficzne Francji
Francja jest największym i najbardziej zróżnicowanym krajem Europy Zachodniej. Ciągnie się od pofałdowanych równin północy po nieregularne grzbiety Pirenejów, od poszarpanego wybrzeża Bretanii ku czystym, lazurowym jeziorom i lodowcom Alp. Jest tym samym jedynym krajem Europy należącym geograficznie zarówno do północy, jak i do południa – posiadając jednocześnie wybrzeże atlantyckie i śródziemnomorskie. Istnieje tu znaczna różnorodność ziem oraz krajobrazu, klimatu i roślinności.
Francja zajmuje obszar 551 000 km2 i jest trzecim co do wielkości krajem Europy po Rosji i Ukrainie. Przypomina sześciokąt niemal z każdej strony otoczony morzem, bądź łańcuchami górskimi. Wyjątek stanowi granica północno-wschodnia, która jest prawie równinnym pasem na styku z Niemcami, Luksemburgiem i Belgią. Linia brzegowa Francji liczy ok. 3200 km i jest bardzo zróżnicowana, począwszy od kredowych, białych klifów Normandii i charakterystycznych dla Bretanii przylądków, a skończywszy na łagodnych, piaszczystych plażach Atlantyku. Plaże śródziemnomorskie są przeważnie kamieniste, a nawet skaliste, z wyjątkiem Langwedocji i niektórych plaż Roussillon. Główne rzeki Francji to Sekwana, Loara, Rodan i Ren.
Znaczną część kraju zajmują obszary górzyste, zaliczane do najpiękniejszych w Europie. Alpy Francuskie, na terenie których wznosi się najwyższy szczyt Europy, Mont Blanc (4807m), ciągną się wzdłuż wsch odniej granicy Francji , od Jeziora Genewskiego w kierunku Lazurowego Wybrzeża. Powyżej 2800 m zaczyna się strefa wiecznych śniegów. Jura – łagodny łańcuch gór wapiennych na północ od Alp, którego szczyty osiągają wysokość ponad 1700 m, biegnie wzdłuż granicy szwajcarskiej na północ od Jeziora Genewskiego. Pireneje ciągną się wzdłuż całej 450-kilometrowej granicy z Hiszpanią. Pomimo, że najwyższy szczyt Pirenejów ma zaledwie 3404 m ich stoki są często równie niedostępne jak w Alpach. Alpy, Pireneje i Jura to dosyć młode góry w porównaniu z bardzo starymi masywami, które ukształtowały się ok. 225 – 345 mln lat temu. Największy z nich to Masyw Centralny – rozległy region środkowej Francji, znany z licznych wygasłych wulkanów. Do innych starych masywów francuskich należą Wogezy, Ardeny oraz Masyw Armorykański. Pokryte lasem iglastym Ardeny ciągną się w północno-wschodniej części kraju, między Alzacją a Lotaryngią. Ardeny leżą głównie na terenie Belgii i Niemiec, a część francuska na północnych obrzeżach Szampanii. Masyw Amorykański wznosi się na zachód od Normandii i oddziela ją od Bretanii.
Klimat
Ogólnie rzecz biorąc we Francji panuje klimat umiarkowany z łagodnymi zimami (za wyjątkiem terenów górzystych i Alzacji).
Atlantyk wywiera ogromny wpływ na północno-zachodnią część kraju, zwłaszcza na Bretanię, której klimat charakteryzuje się dużą wilgotnością powietrz i znaczną ilością opadów (200 dni deszczowych). Na tym obszarze występują też długotrwałe, niekiedy porywiste wiatry zachodnie.
W północno-wschodniej Francji, zwłaszcza w Alzacji, panuje klimat kontynentalny z ciepłym latem, a zimą na tyle chłodną, że śnieg zalega tutaj czasem całymi tygodniami. Najbardziej wilgotny okres z częstymi burzami przypada w Alzacji na czerwiec i lipiec.
Między Bretanią a Alzacją rozciąga się równinny Basen Paryski, na który wpływ wywierają klimaty obydwu tych regionów. Chociaż charakteryzuje się najniższą roczną sumą opadów (ok. 575 mm), pory deszczowe są tutaj zmienne, tak więc zmoknąć można zarówno zimą jak i latem. Średnia roczna temperatura dla Paryża wynosi 12oC, ale w styczniu słupek rtęci może spadać poniżej zera, zaś w lipcu i sierpniu wskazywać ponad 30oC.
Południowe, nadbrzeżne tereny wystawione są na działanie klimatu śródziemnomorskiego, który swym zasięgiem obejmuje również południowe Alpy, Masyw Centralny i wschodnie Pireneje. Na południu przymrozki należą do rzadkości. Występują tu za to wiosenne i jesienne ulewy – gwałtowne i krótkie, latem zazwyczaj nie pada. Natomiast w dolinie Rodanu przez 100 dni w roku wieją chłodne mistrale, które najbardziej dokuczliwe stają się wiosną.
Administracja lokalna
Francja od wielu lat jest państwem scentralizowanym. Przed rewolucją kraj składał się z 24 głównych i wielu mniejszych regionów. Ich stare nazwy nadal są w użyciu, choć ze względów administracyjnych w 1790 r. kraj podzielono na departamenty (obszary o wielkości ok. 6100 km2). We Francji kontynentalnej i na Korsyce jest ich 96, a w byłych koloniach zamorskich 5. Większość z nich nosi nazwy związane z cechami geograficznymi danej części kraju.
Departamenty dzielą się na arrondissements, a główne miasto każdego z nich zwane jest podprefektórą. Z kolei arrondissements dzielą się na kantony, a te na gminy (podstawowe jednostki władz miejskich). Każda z 36400 gmin we Francji zarządzana jest przez mera, który rezyduje w merostwie.
Departamenty są jednak bardzo małe, dlatego w 1972 r. wydzielono większe jednostki administracyjne. Utworzono wtedy 22 regiony zgodnie z ich dawnymi granicami.
Ponadto Francja posiada 3 terytoria zamorskie na Pacyfiku: Polinezję Francuską, Nową Kaledonię oraz wyspy Wallis i Futuna.
Ludność
Francja liczy 58,3 mln (1998 r.) mieszkańców, z czego ponad 20% zamieszkuje region paryski. Począwszy od lat 50-tych regularnie zmniejsza się liczba osób żyjących na terenach górskich i wiejskich. Przez ostatnie 2 stulecia Francja odnotowała znacznie niższy przyrost naturalny niż jej sąsiedzi. Jednocześnie kraj ten przyjął więcej imigrantów jakiekolwiek niż inne państwo w Europie.
Gospodarka
Gospodarka francuska osiąga mniej więcej średni poziom Unii Europejskiej. Problemem ostatnich lat jest duże, nawet 12% bezrobocie.
Francja to jeden z najbardziej uprzemysłowionych krajów świata. 40% siły roboczej zatrudnia sektor przemysłowy, z którego pochodzi ok. 50% dochodu narodowego. W przeciwieństwie do innych krajów wysoko uprzemysłowionych Francji brakuje wielkich korporacji – źródła prywatnego kapitału, chętnego do sponsorowania badań naukowych.
Francja jest krajem w dużym stopniu samowystarczalnym. Jest także największym producentem rolnym i eksporterem w strukturach Unii Europejskiej. Szczególne znaczenie mają uprawy zboża, kukurydzy i produkcja sera.
Informacje praktyczne
Francja jest interesującym miejscem przez cały rok. Jednak najwięcej turystów zjeżdża się tu latem. W nadmorskich miejscowościach wypoczynkowych tłoczno zaczyna się już w maju. Jesień jest łagodna, ale popołudnia są zbyt chłodne na opalanie, nawet na Lazurowym Wybrzeżu. Zimą wielu amatorów nart przyjeżdża w Alpy, Pireneje i na inne tereny górskie. W okresie świąt Bożego Narodzenia, Sylwestra i ferii zimowych kwitnie turystyka zimowa, przez co mogą się pojawić pewne problemy ze znalezieniem noclegu. W Paryżu przez całą zimę odbywają się imprezy kulturalne. W lipcu i sierpniu dni są zazwyczaj ciepłe, a na południu upalne, więc tłumy turystów tłoczą się na plażach, w nadmorskich uzdrowiskach i na kempingach. W małych miasteczkach w niedziele i święta państwowe prawie wszystkie sklepy i niektóre restauracje są zamknięte. Ograniczony lub wstrzymany jest transport publiczny. Nieczynne mogą być również sklepy spożywcze, z wyjątkiem otwartej rano piekarni.
Informacja turystyczna
W każdym mieście, miejscowości, czy wiosce mieści się biuro informacji turystycznej prowadzone przez jednostkę władz lokalnych, bądź przez zrzeszenie miejscowych handlowców. Obydwa oferują usługi na wysokim poziomie i prawie zawsze dysponują co najmniej mapą okolicy. Niektóre z biur dokonują wymiany waluty, ale kurs bywa niekorzystny. Z reguły za niewielką opłatą można tam również zarezerwować nocleg.
W Polsce informacje o Francji możemy uzyskać w rządowym biurze informacji turystycznej zwanym Maison de la France. Oddział ten został powołany z końcem 1998 r. przy Ambasadzie Francji.
Dokumenty
1. Paszport – jest niewątpliwie najważniejszym dokumentem w podróży. Powinien zachowywać ważność jeszcze parę miesięcy po planowanym zakończeniu podróży. Większość państw określa ten okres na 180 dni. Osoby poniżej 16-ego roku życia mogą figurować w paszporcie rodziców, jednak często bywa to kłopotliwe. Utratę paszporty poza granicami kraju należy bezzwłocznie zgłosić na policji i w polskim konsulacie, bądź ambasadzie. W świetle obowiązujących przepisów wszyscy ludzie przebywający na terenie Francji muszą mieć przy sobie jakiś dokument tożsamości. W przypadku turystów zagranicznych jest to paszport, a turystów z Unii Europejskiej dokument tożsamości danego kraju.
2. Wizy – obywatele Polski nie muszą starać się o wizę, jeżeli ich pobyt we Francji będzie krótszy niż 3 miesiące. Zasadniczo nie można przedłużać pobytu turystycznego za wyjątkiem nagłych przypadków np. kłopotów zdrowotnych. Osoby, które zamierzają podjąć pracę, albo pozostać w tym kraju na okres dłuższy niż 3 miesiące muszą złożyć w najbliższym Konsulacie lub Ambasadzie wniosek o przyznanie wizy długoterminowej. Osoby, które otrzymają taką wizę będą musiały postarać się o wizę pobytową w ciągu max. 8 dni od daty przyjazdu do Francji.
3. Prawo jazdy – we Francji honorowane są zagraniczne prawa jazdy, niemniej jednak zawsze warto mieć przy sobie również międzynarodowe praw jazdy, gdyż jego posiadanie może ułatwić wiele spraw, zwłaszcza jeśli chodzi o wypożyczanie samochodów.
4. Ubezpieczenie
Ubezpieczenie kosztów leczenia – gwarantuje ono zwrot kosztów: bezpośredniej pomocy lekarskiej, łącznie kosztami transportu do ambulatorium lub szpitala, dalszego leczenia (tylko do momentu, kiedy stan chorego pozwoli na przewiezienie go do kraju), podróży powrotnej poszkodowanego.
Ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków – za nieszczęśliwy wypadek uważane jest nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w następstwie którego osoba ubezpieczona, niezależnie od swojej woli doznała trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarła. Wysokość świadczenia uzależniona jest od stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu, zwyczajowo ustalonego przez lekarzy powołanych przez dane towarzystwo ubezpieczeniowe. W przypadku śmierci osoby ubezpieczonej świadczenie przechodzi na osobę upoważnioną lub na członków rodziny.
Ubezpieczenie Assistance – w przypadku tego ubezpieczenia towarzystwo ubezpieczeniowe za dodatkową opłatą rozszerza zakres ochrony ubezpieczeniowej, która może obejmować np. pomoc prawną i finansową, koszty transportu towarzyszących członków rodziny, opiekę na nieletnimi dziećmi, wcześniejszy powrót do kraju.
Zielona Karta – jest to obowiązkowe międzynarodowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej za szkody spowodowane przez kierowcę poza granicami kraju. Wyjazd samochodem bez tego dokumentu jest nielegalny i w praktyce prawie niemożliwy, gdyż służby graniczne kontrolują jego posiadanie na równi z paszportem.
Autocasco – ubezpieczenie to chroni właściciela samochodu przed poniesieniem wydatków związanych z uszkodzeniem lub kradzieżą samochodu. W przypadku powstania szkody za granicą towarzystwa ubezpieczeniowe wymagają, aby główna naprawa była przeprowadzona po powrocie do kraju. AC zapewnia pokrycie kosztów naprawy za granicą tylko w zakresie niezbędnym do kontynuowania bezpiecznej jazdy i tylko do określonej kwoty.
Assistance (samochodowe) – poszerza zakres ubezpieczenia samochodowego, które może obejmować np. organizację i pokrycie kosztów holowania do najbliższego parkingu czy warsztatu, powrotu do Polski kierowcy i pasażerów w razie niemożliwości naprawy samochodu za granicą.
Podróż
Jeżeli wybieramy się do Francji samochodem należy pamiętać, że przy wjeździe na prawie wszystkie autostrady (z wyjątkiem okolic większych miast) pobierane są opłaty. Autostrada daje możliwość szybszej i bezpieczniejszej podróży, jednak równie dobrze rozwinięta jest sieć dróg szybkiego ruchu.
Langwedocja
Langwedocja i Roussillon, dawniej dwie odrębne prowincje, zajmują obszar od Pirenejów na granicy z Hiszpanią, aż do ujścia Rodanu. Płaskie plaże i przybrzeżne laguny stanowią naturalną oprawę dla nadmorskich ośrodków wypoczynkowych, które co roku przyciągają miliony wczasowiczów. W głębi lądu leżą spalone słońcem ziemie, z których pochodzi połowa win stołowych produkowanych we Francji oraz pierwsze w sezonie brzoskwinie i czereśnie.
Ta piękna ziemia ma bardzo bogatą historię. Langwedocja, gdzie mówiono po prowansalsku, niegdyś niezależna, nadal szczyci się kulturową odrębnością. Roussillon należało do Hiszpanii aż do zawarcia pokoju pirenejskiego w 1659 r. Katalońskie dziedzictwo tej krainy widoczne jest wszędzie – jego świadectwem są zarówno znaki drogowe, jak i miejscowe tradycje. Hiszpański duch daje tu znać o sobie w walkach byków, czy też w obyczaju wielobarwnego malowania domów.
Pierwsze ślady osadnictwa na obszarze Langwedocji pochodzą sprzed 450 000 lat p.n.e. Zanim zapanowały tu rządy Franków ok. VII w. ziemie Langwedocji zamieszkiwali kolejno: Fenicjanie, Grecy, Rzymianie, Wizygoci i Maurowie. Frankowie najczęściej pozostawiali gospodarowanie regionem w rękach lokalnych władców, co przyczyniło się do rozkwitu tego regionu, zwłaszcza w XII w. „Krucjata Albigensów” przedsięwzięta w 1208 r. przeciwko katarom doprowadziła do całkowitego zagarnięcia Langwedocji przez Królestwo Francji. Był to początek wychodzenia z użytku lokalnego dialektu occitan, dziś odrodzonego i nazywanego dialektem prowansalskim..
Montpellier – nie tak dawno temu największe miasto Langwedocji istniało leniwie pogrążone w popołudniowym słońcu. Zmiany rozpoczęły się w1960 r., gdy wielu Francuzów urodzonych w Algierii opuściło Afrykę i przeniosło się tutaj, zwiększając populację. Następnie doszedł do władzy dynamiczny rząd lewicowy, który doprowadził do wyłączenia Starego Miasta z ruchu kołowego, przedstawił oryginalny projekt mieszkaniowy i ściągnął do miasta wielki przemysł. W efekcie tych działań Montpellier należy dziś do najszybciej rozwijających się miast we Francji. W centrum budowana jest nowoczesna sieć tramwajowa, która ma zapobiec zanieczyszczaniu środowiska przez nadmierny ruch samochodowy.
Prawie 25% ludności miasta stanowią studenci, a wydział nauk ścisłych, prawa, literatury, a w szczególności wydział medyczny tutejszego uniwersytetu cieszą się renomą w całym kraju. To właśnie tutaj na początku XII w. założono pierwszą w Europie szkołę medyczną. Pomimo tego, że w Montpellier nie ma wielu zabytków, to stare miasto, malownicze pałacyki czy wspaniała plaża są warte zainteresowania.
W sercu Montpellier znajduje się stare miasto otoczone szerokimi bulwarami. Jego punktem centralnym jest przeznaczony wyłącznie dla ruchu pieszego Place de la Comedie. W okolicy najstarszej części starego miasta znajduje się wydział medyczny uniwersytetu i usytuowana w jego sąsiedztwie, ozdobiona bliźniaczymi wieżyczkami, katedra Saint-Pierre.
Miejscowe muzea posiadają bardzo ciekawe kolekcje np. w muzeum Fabre można oglądać jedną z najbogatszych we Francji kolekcję obrazów malarzy francuskich, włoskich, flamandzkich i holenderskich z okresu od XVI w. do czasów współczesnych. Z kolei Muzeum Langwedockie posiada ekspozycje prezentujące głównie znaleziska archeologiczne z tego regionu oraz kolekcję przedmiotów sztuki i mebli z XVII – XIX w.
Około 20 km na południowy wschód od Montpellier położona jest miejscowość wypoczynkowa La Grande Motte, słynna ze swej oryginalnej, futurystycznej architektury.
Sete – leżące 26 km na południowy zachód od Montpellier miasto jest największym śródziemnomorskim portem rybackim Francji i drugim co do wielkości portem handlowym po Marsylii. Założony w XVII w. przez Ludwika VIX port nosił nazwę Cete. Do jego rozwoju przyczyniło się odcięcie przez muły i piaski od morza sąsiednich portów w Aigues Mortes i Narbonne. Sete leżące na wschód od Mont-Saint-Clair, skąd roztacza się piękny widok na miasto i port, przyciąga turystów szlakami wodnymi, kanałami, kawiarenkami w ogródkach i restauracjami , gdzie skosztować można zawsze świeżych owoców morza.
Beziers – pierwsi osiedli się tutaj Fenicjanie. W czasach rzymskich Beziers było ważną placówką wojskową. Miasteczko zostało dotkliwie zniszczone w 1209 r. podczas krucjaty Albigensów. Zginęło wtedy ok. 20 000 mieszkańców miasta. Wielu znalazło wtedy schronienie w katedrze. Poborca podatkowy Paul Riquet (1604-1680) spełnił marzenie swojego życia i wybudował Canal du Midi*.
Dziś pełne wdzięku Beziers jest winiarską stolicą Langwedocji, a degustacja wina, szczególnie podczas festiwalu towarzyszącego październikowym zbiorom, jest głównym punktem programu odwiedzających miasto turystów.
Położona na wzgórzu katedra Saint-Nazaire została prawie całkowicie zburzona w 1209 r., wkrótce potem odbudowano ją. Dzisiaj przypomina warowny kościół, typowy dla tego regionu, z masywnymi wieżami, interesującą fasadą i ogromną XIV-wieczną rozetą.
*Canal du Midi (Kanał Południowy) – ten piękny kanał, ze wspaniałymi widokami na spaloną słońcem nizinę Langwedocji, ciągnie się od Bassin de Thau pomiędzy Agde i Sete nad Morzem Śródziemnym po Tuluzę, gdzie łączy się z innym kanałem, prowadzącym na zachód, aż do Atlantyku przy Bordeau. Wybudowana pod koniec XVII w. przez 15000 robotników pod kierownictwem Paula Riqueta droga wodna została zaprojektowana tak, aby umożliwić statkom towarowym przepłynięcie od Atlantyku do Morza Śródziemnego bez konieczności opływania Hiszpanii. Kanał Południowy biegnie przez wiele miast i wsi, pokonując Montagne Noire przez akwedukty i ponad 100 śluz, czasami nawet 9 kolejnych, jak jest to w okolicy Beziers. Wzdłuż całej trasy kanał obsadzony jest drzewami, które dostarczają cienia i ograniczają parowanie wody. Pomimo, że jego znaczenie handlowe znacznie zmalało, barki ciągle kursują wzdłuż kanału i jego odgałęzień. Latem dołączają do nich łodzie wynajmowane przez turystów, w związku z tym przed śluzami często tworzą się kolejki.
Narbonne – kiedyś było to miasto portowe, a obecnie w wyniku zamulenia znajduje się 13 km od wybrzeża w głębi lądu. Współczesne Narbonne jest cichym prowincjonalnym miastem z długą historią. Dawna stolica Galli Narbonensis była jednym z głównych ośrodków władzy Rzymian. Wraz z upadkiem Rzymu, Narbonne zostało zajęte przez Wizygotów, stając się stolicą ich królestwa. Później zostało zdobyte przez Maurów, a następnie przez Franków. W 1507 r. Narbonne włączono do Francji.
Nad miastem góruje masywna bryła katedry Saint-Just, której budowę wstrzymano w XIV w., lecz mimo to jej niedokończony gotycki chór należy do najwyższych we Francji. W skarbcu można obejrzeć piękny flamandzki arras lub wspiąć się na wierzę po 105-ciu stopniach.
Carcassonne – z daleka wygląda niczym średniowieczne miasto, w które tchnięto życie, przyciąga tłumy turystów; tylko w lipcu i sierpniu przewija się tu ok. 200 000 zwiedzających.
Mury obronne otaczające Stare Miasto powstawały na przestrzeni wieków, kiedy to mieszkający tu kolejno Gallowie, Rzymianie, Wizygoci, Maurowie i Frankowie budowali w tym miejscu fortyfikacje. Wiele powstałych w ten sposób zamków i ufortyfikowanych miasteczek służyło katarom za warownie.
Ok. XVII w. miasto to nie odgrywało żadnego znaczenia, a w XIX w. cudem uniknęło zniszczenia i wyburzenia. Prace restauracyjne nad średniowiecznymi murami obronnymi, barbakanami, wieżami i basztami trwały do 1910 r.
Oświetlone w nocy Stare Miasto jest wizualną wizytówką Carcassonne. Otoczone jest podwójnym murem. Wewnętrzny ma 1,3, a zewnętrzny 1,7 km długości. Łącznie stanowią jedną z największych fortyfikacji miejskich w Europie. W ciągu murów rozmieszczone są 52 kamienne baszty. Jedynie dolne fragmenty murów są oryginalne.
Centralnym punktem Starego Miasta jest Place du Chateau. Interesującym miejscem jest Chateau Comtal czy też XIII-wieczna wieża, która została zamieniona w piwnicę z winem. Można w niej skosztować i zakupić langwedockie wina. Nie można również pominąć bazyliki Saint-Nazaire. Jej nawa główna wraz z okrągłymi łukami zbudowana została w stylu romańskim, natomiast transept i chór ze wspaniałymi witrażami w stylu gotyckim. Obok bazyliki znajduje się teatr ze sceną na wolnym powietrzu, gdzie latem odbywają się spektakle.
Carcassonne posiada również bardzo interesujące, a nawet wstrząsające ekspozycje muzealne; np. w Muzeum Inkwizycji wystawione są różne narzędzia tortur i inne budzące grozę przedmioty pochodzące z XIII-XVIII w. Szczególnie dobrze unaocznione jest prześladowanie katarów. Naprzeciwko, przy tej samej ulicy mieści się Muzeum Filmów Animowanych.
Carcassonne to nie tylko Stare Miasto. Obok położone jest zwyczajne miasto zwane Ville Basse. Powstało ono w połowie XIII w., kiedy mieszkańcy próbowali odzyskać właściwą część miasta zajętego przez Szymona de Montfort podczas krucjaty przeciw albigensom. Po poniesionej klęsce zostali wypędzeni z Carcassonne, ale ostatecznie pozwolono im powrócić pod warunkiem, że wybudują poniżej starego nowe miasto, na nizinie rozciągającej się na lewym brzegu rzeki Aude.
Miasto proponuje również wiele atrakcji kulturalnych. Od czerwca do września w niedziele w bazylice Saint-Nazaire odbywają się koncerty muzyki klasycznej, poprzedzane 30-minutowym biciem dzwonów. Przez cały lipiec odbywa się festiwal wypełniający miasto muzyką, tańcem, przedstawieniami teatralnymi i operowymi. W pierwszych trzech tygodniach sierpnia odbywają się liczne koncerty muzyki średniowiecznej, turnieje rycerskie i spektakle teatralne. W październiku obchodzone jest święto picia wina, mające miejsce w Caveau de Vins (piwnicy z winem) w celu uczczenia lokalnego winobrania.
Równie interesująco prezentują się okolice Carcassonne, gdzie znajduje się wiele niedostępnych twierdz, w których katarzy znajdowali schronienie. Dwie najsłynniejsze fortece to Peyrepertuse i Queribus, położone mniej więcej w połowie drogi z Carcassonne do Perpignan.
Nimes – w mieście tym widać wyraźne wpływy sąsiedniej Prowansji. Dusza tego miasta jest jednak wybitnie langwedocka. W mieście można obejrzeć najlepiej zachowane w Europie budynki użyteczności publicznej z czasów rzymskich. Założona przez Augusta rzymska kolonia Nemausensis osiągnęła szczyt swojego rozwoju w II w., kiedy to wodę do miasta doprowadzał system akweduktów biegnących m.in. przez Pont du Gard – imponujący, wygięty na kształt łuku most, położony 23 km na północny wschód od miasta. Ograbienie miasta przez Wandali przyczyniło się do stopniowego upadku miasta. Krajobraz wokół Nimes zdominowany jest przez rozległe winnice i langwedockie wrzosowiska. To właśnie tu przez 300 dni w roku świeci słońce. Stąd też najwygodniej wyruszyć na wycieczki na pobliskie wapienne wzgórza oraz do licznych malowniczo położonych wiosek.
Do najbardziej interesujących obiektów w mieście należą:
Arenas – ten wspaniały rzymski amfiteatr zbudowany został ok. 100 r. i mieścił 24 000 widzów. Jest to najlepiej zachowana budowla tego typu we Francji, w przeciwieństwie do teatru w Arles przetrwała nawet górna kondygnacja. Wewnątrz amfiteatru znajdują się 4 poziomy siedzeń z systemem wyjść i przejść zaprojektowanych tak, aby patrycjusze przybywający na walki zwierząt i gladiatorów.
W mieście znajdują się również liczne muzea. W Muzeum Archeologicznym można obejrzeć kolumny, mozaiki, rzeźby i przedmioty osobistego użytku z okresu rzymskiego i przedrzymskiego, które wykopano w okolicach Nimes. W tym samym budynku znajduje się inne muzeum, z kolekcją wypchanych zwierząt i byczych rogów.
W marcu w Nimes odbywa się trwający cały tydzień festiwal jazzu. W lipcu i sierpniu miasto wypełnia się tańcem, przedstawieniami teatralnymi, rockiem, muzyką pop i jazzem. Ważniejszym świętom towarzyszą walki byków, a w weekendy przedświąteczne i w sezonie odbywają się bezkrwawe „walki byków”, polegające na wyszarpnięciu spomiędzy rogów byka umocowanych tam ozdób lub żołędzi.
Najciekawszym obiektem w okolicy miasta jest niewątpliwie Pont du Gard. Dobrze zachowany rzymski akwedukt należał kiedyś do 50-kilometrowego systemu kanałów, zbudowanego w ok. 19 r. p.n.e. przez Agryppę – wpływowego namiestnika i zięcia cesarza Augusta. Systemem tym doprowadzana była woda z Uzes do Nimes. 20 000 m3 wody dziennie przepływało korytem o wymiarach 1,2 – 1,7 m, leżącym 49 m ponad rzeką Gard. Do obecnych czasów zachował się 275-metrowy odcinek wyższego poziomu a 35 małymi łukami. Rzymianie wybudowali ten akwedukt z kamieni pochodzących z pobliskiego kamieniołomu w Vers. Największe głazy ważą ponad 5 ton.
Najlepszy widok na Pont du Gard roztacza się ze wzgórza popółnocnej stronie, na lewym brzegu, ok. 200 m od akweduktu. W gorące dni można popływać w rzece. Obiekt ten odwiedza rocznie ok. 2 mln turystów.
Warte zainteresowania jest również Uzes – małe miasteczko położone pośród wzgórz, 25 km na północ od Nimes. Najciekawszym obiektem jest tutaj pałac książęcy Duche. Miejsce to znane jest również pod nazwą Zamek Ducal. Budowa średniowiecznej fortecy trwała nieprzerwanie od XI do XVIII w. Obecnie mieści się w niej coś w rodzaju „pałacu śmiechu” z muzeum figur woskowych i pokojem duchów, gdzie pokazują się laserowo generowane widziadła. W pałacu znajdują się ponadto dawne meble, tkaniny i obrazy.
W mieście odbywa się wiele festiwali i targów, jeden z najbarwniejszych to czosnkowy jarmark, odbywający się co roku 24 czerwca. Od listopada do marca handluje się tutaj truflami. W drugiej połowie lipca w całym mieście rozbrzmiewa Międzynarodowy Festiwal Muzyki Dawnej.
Park Narodowy Sewennów – jest schronieniem dla wielu przedstawicieli fauny; wiele gatunków, takich jak bóbr, sęp, czy jeleń czerwony udało się tu odtworzyć w przeciągu dwóch ostatnich dziesięcioleci.
Zajmujący obszar 910 km2 park powstał w 1970 r. w celu przywrócenia ekologicznej równowagi regionowi, który przez długi czas był poddawany niszczącej działalności człowieka. Wzrost liczby mieszkańców w tym rejonie doprowadził do wyniszczenia lasów, często zamienianych na pastwiska. Wkrótce jednak ludzie zaczęli opuszczać te tereny zniechęceni surowym klimatem i nieprzyjazną przyrodą. Ta masowa emigracja spowodowała, że już od połowy XIX w. przybywało opuszczonych gospodarstw i osad. W latach 60-tych wykupili je bogaci Paryżanie i obcokrajowcy. Nowi mieszkańcy oprócz pieniędzy wnieśli także nowoczesne podejście do środowiska naturalnego, co w rezultacie doprowadziło do wprowadzenia pełnej kontroli nad ruchem turystycznym. Obecnie nie wolno już budować nowych domów w centralnej części parku. Znajduje się tu także niewiele hoteli, z wyjątkiem położonych na peryferiach miasteczek. Z roku na rok rośnie natomiast liczba wiejskich farm oferujących nocleg i wyżywienie.
W północnej części parku znajduje się Mont Lozere – 1699-metrowej wysokości granitowe wypiętrzenie. Zimą jego oblodzony wierzchołek chowa się w chmurach. Latem zaś pokryty jest wrzosami, jagodami, torfowiskami, a po jego zboczach spływają strumienie.
Centralną część parku stanowią Doliny Seweńskie porośnięte hiszpańskimi, słodkimi kasztanami. Teren ten pełny jest niedostępnych jarów i poszarpanych grzbietów.
W odległości zaledwie 70 km od wybrzeża znajduje się Mont Aigoual. Jednak zarówno ten szczyt o wysokości 1567 m, jak i sąsiadujące z nim wzgórz znane są raczej z suchych wiatrów i obfitych opadów śniegu, niż ze śródziemnomorskiego klimatu.
Park Narodowy Sewennów oferuje wiele możliwości wypoczynku; świetnym terenem do uprawiania narciarstwa przełajowego jest Mont Aigoual . Latem zaś ogromną popularnością cieszą się wędrówki na osiołkach. Znajduje się tu aż 600 km szlaków do wędrówek na osiołkach i jazdy konnej. Równie dobrze przygotowana sieć szlaków turystycznych przyciąga przez cały rok miłośników wspinaczki i pieszych wędrówek. Pomiędzy czerwcem i październikiem odbywa się tu coroczny Festiwal Natury z całą gamą imprez na wolnym powietrzu.
Parc Naturel Regional des Grands Causses – rozciąga się a terenie leżącego na zachodzie Sewennów dzikiego, wapiennego płaskowyżu, otaczającego od południa Masyw Centralny. Wypalone słońcem w okresie lata, a zimą wystawione na działanie silnych wiatrów, skalne powierzchnie Grand Causses nie zatrzymują wiele wilgoci, woda przesącza się przez wapień, tworząc podziemny świat jaskiń – raj dla speleologów i poszukiwaczy przygód.
Przez tysiąclecia rzeki: Tarn, Jonte i Dourbie pocięły głębokimi wąwozami liczący 5000 km2 płaskowyż na 4 odrębne części: Sauveterre, Mejean, Noir i Larzac, każda o różnej budowie geologicznej. Jedna z nich przypomina ciemną powierzchnię księżyca, inna wygląda jak szkockie torfowisko, pokryte cienką warstewką darni. Pozostałe części, nie tak surowe w formie, porasta bujniejsza roślinność. Grands Causses pozostały dzikie i nienaruszone, z rzadka można tu spotkać jedynie pasterzy ze swoimi stadami.
Doskonałą bazą wypadową do wypraw w dzikie okolice jest leżące w centrum parku miasteczko Millau. Znajduje się ono już właściwie poza granicą Langwedocji, ale jego związki kulturowe i historyczne z Langwedocją są wciąż żywe. Znajduje się tu kilka ciekawych obiektów np. dzwonnica z XII w., zbudowana na planie kwadratu, która wraz z XVII-wieczną ośmiokątną wieżą stanowi najcenniejszy zabytek miasta. Z wieży roztacza się piękny widok na okolicę. W mieście znajduje się również muzeum z bogatą kolekcją skamieniałości.
Popularną formą rozrywki jest tutaj lotniarstwo i paralotniarstwo oraz wspinaczka i wycieczki piesze.
W lipcu odbywa się w Millau 4-dniowy festiwal jazzu.
Około 25 km na południowy zachód od Millau znajduje się wioska Roquefor-sur-Soulzone, gdzie z owczego mleka produkuje się najsłynniejszy francuski ser pleśniowy. Strome i wąskie uliczki wioski zatłoczone są przyczepami pełnymi serów oraz turystami, którzy udają się do naturalnie powstałych zimnych grot, gdzie kilkunastu producentów przetrzymuje swoje sery, dojrzewające w ilości ok. 22 000
ton rocznie. Możliwe jest także zwiedzanie farm mlecznych w tym regionie.
Roussilon
Region ten, nazywany czasem francuską Katalonią, leży u podnóża wschodniego skraju Pirenejów u wrót Hiszpanii. Roussillon zamieszkałe było już w czasach prehistorycznych. W jaskiniach niedaleko Perpignan znaleziono jedną z najstarszych ludzkich czaszek w Europie. Przetrwawszy wiele inwazji najeźdźców, którzy przeszli przez Langwedocję, w 1172 r. Roussillon zostało włączone do prowincji Catalonia-Aragon. W XIII i XIV w. Perpigana było stolicą Królestwa Majorki. Oprócz krótkiego okresu w XV w. pod rządami francuskimi, Roussillon przez większość czasu pozostawało pod władaniem Aragończyków. W 1640 r. Katalończycy zbuntowali się przeciwko kastylijskim królom w Madrycie, którzy uprzednio zawładnęli Aragonią. Po dwuletniej wojnie Perpignan zostało zajęte przez wojska Ludwika XIII i jego bezwzględnego pierwszego ministra – kardynała Richelieu. W 1659 r. zawarty został traktat pirenejski, który na zawsze określił granice pomiędzy Hiszpanią i Francją. Północna część Katalonii – Roussillon – oddana została, ku oburzeniu jej mieszkańców Francji.
Południowy kraniec równin Dolnej Langwedocji to głównie Perpignan, od którego ku zachodowi wznosi się Mont-Canigou (2768 m) – święta góra Katalończyków. Całą okolicę pokrywa mozaika winnic, gajów oliwnych i pól figowych. Wybrzeże początkowo płaskie przechodzi gwałtownie w skaliste przedgórze Pirenejów.
Wpływy hiszpańskie i katalońskie widoczne są również w miejscowej kuchni. Tapas – składające się z grilowanych pieczarek i owoców morza podawane jest często w tawernach czy winiarniach. Roussillon posiada także swoje własne specjały np.: bouillabisse przyrządzane ze świeżego mięsa tuńczyka duszonego w rybnym wywarze, z oliwkami lub anchois, civet – potrawka z homara gotowanego w winie. Dwie najznakomitsze marki słodkiego czerwonego wina z tego regionu to Banylus i Muscat de Rivesaltes, natomiast wytrawne to np. Cotes du Roussillon czy Collioure.
Perpignan – leży na południe od rzeki Tet. Jest miastem bardziej katalońskim niż francuskim. Od 1278 do 1344 r. było stolicą Królestwa Majorki, które sięgało stąd do Montpellier i obejmowało Baleary. Przez następne wieki Perpignan stało się ważnym centrum handlowym i wciąż jest drugim co do wielkości, po Barcelonie, miastem katalońskim. O jego atrakcyjności decyduje w dużym stopniu położenie u podnóża Pirenejów oraz bliskość wybrzeża.
Wartym zainteresowania miejscem jest Place de la Loge, przy którym znajduje się kilka starych kamiennych budowli, w tym XIV-wieczny budynek przebudowany w okresie renesansu, który swego czasu mieścił trybunał handlu morskiego, a obecnie znajduje się w nim bar.
Niewątpliwym zabytkiem jest Pałac Królów Majorki, położony w południowej części starego miasta, zbudowany w 1276 r. dla władcy nowopowstałego królestwa, czy też katedra Saint-Jean zwieńczona dzwonnicą z kutego żelaza, jakie często widuje się w Prowansji. Jej budowę rozpoczęto w 1324 r. , a ukończono w 1509 r. Posiada fasadę wykonaną z czerwonej cegły i ułożonych w zygzakowaty wzór krągłych kamieni.
W mieście znajduje się też Muzeum Folkloru Katalońskiego i Roussillon. Mieści się ono w XIV-wiecznej bramie miejskiej Le Castillet, pełniącej niegdyś funkcję więzienia. Ekspozycja muzealna obejmuje obiekty liturgiczne i rozmaite przedmioty użytkowe, malowane meble i kompletną XVII-wieczną kuchnię. Z tarasu na dachu można podziwiać wspaniały widok na stare miasto i wznoszącą się na południu Cytadelę.
W Perpignan, odbywa się m.in. dwutygodniowy festiwal jazzowy, a w trzeci wtorek października Święto Wina, w czasie którego beczułka nowego wina niesiona jest ulicami miasta aż do katedry, gdzie zostaje poświęcona.
Najbliższe plaże znajdują się ok. 15 km od miasta. W niedalekiej okolicy znajduje się również miejscowość Vernet-les-Bains, będąca od dawna ulubionym miejscem starszych turystów, którzy przyjeżdżają tutaj dla miejscowych cieplic. Jest to też doskonały punkt startowy do wejścia na Mont Canigou – najdalej na wschód położony szczyt Pirenejów.
Prowansja
Prowansja rozciąga się po obu stronach Rodanu, od Orange na północy do wybrzeża śródziemnomorskiego i wzdłuż południowego wybrzeża Francji – od słonych bagien Camargue na zachodzie po księstwo Monako na wschodzie.
Prowansję zamieszkiwali niegdyś Liguryjczycy, Grecy i Celtowie. Powolny, lecz znaczący rozkwit regionu nastąpił dopiero po rzymskim podboju i przyłączeniu jako Provincia Romana do imperium. W doskonałym stanie zachowały się ówczesne amfiteatry, akwedukty, łaźnie i inne budowle rozsiane w wielu miejscowościach, m.in. w Arles, czy Orange. Po upadku imperium Prowansja stała się widownią najazdu barbarzyńców: Wizygotów, Burgundów i Ostrogotów. Arabowie, którzy panowali na Półwyspie Iberyjskim i w części Francji, zostali ostatecznie pokonani w VIII w. W XIV w. rozdarty wewnętrznymi sporami Kościół katolicki przeniósł siedzibę z Rzymu do Awinionu. Pod rządami papieży miasto przeżyło największy rozkwit. W 1481 r. Prowansja stała się częścią Francji, ale Awinion i Comtat Venaissin ze stolicą w Carpentras pozostały pod kontrolą Stolicy Apostolskiej do 1791 r.
Marsylia – drugie pod względem liczby mieszkańców miasto i trzecia aglomeracja we Francji. Ruchliwe i niespokojne miasto zamieszkuje międzynarodowa społeczność, którą tworzą imigranci lub ich potomkowie, wywodzący się z Grecji, Włoch, Hiszpanii, Indochin, Afryki Północnej i Zachodniej. miasto zyskało ponurą sławę siedliska licznych organizacji przestępczych. Marsylia nie jest jednak pozbawiona szczególnej, niepowtarzalnej atmosfery, którą stwarza wielkie tętniące życiem i tak niejednolite miasto.
Około roku 600 p.n.e. koloniści greccy z Fokai założyli w miejscu, gdzie obecnie znajduje się stary port w Marsylii osadę handlową pod nazwą Masilia. W I w. p.n.e., w czasie wojny domowej, miasto niefortunnie opowiedziało się za Pompejuszem Wielkim. Zwycięski Juliusz Cezar zajął Marsylię w 49 r. p.n.e. i w odwecie za poparcie rywala doprowadził do konfiskaty floty. Miasto utraciło w ten sposób inicjatywę handlową na rzecz sąsiednich Arles i Narbonne. Marsylia odzyskała później status tzw. wolnego miasta, sprzymierzonego z Rzymianami, zachowując jednak charakter ośrodka kultury greckiej. U schyłku świata starożytnego i we wczesnym średniowieczu miasto podupadło. Ożywiło się nieco w X w. za sprawą książąt Prowansji. W 1423 r. Marsylia została splądrowana przez Aragończyków, jednak największą tragedią w dziejach miasta była zaraza przywleczona na statku przybyłym z Syrii w 1720 r., która uśmierciła 50 000 z 90 000 mieszkańców. W 1481 r. Marsylia wraz z pozostałą częścią Prowansji została przyłączona do Francji, lecz bardzo szybko wyrobiła sobie reputację miasta będącego w opozycji do rządu centralnego. Mieszkańcy miasta entuzjastycznie przyjęli wieść o wybuchu rewolucji. Ochotnicy wysłani do obrony Paryża w 1792 r. śpiewali podczas marszu skoczną pieśń, która wkrótce (14.07.1795 r.) pod nazwą Marsylianka awansowała do rangi hymnu narodowego. W ubiegłym stuleciu, szczególnie pomyślnym dla Marsylii, zyski ciągnięto z kolonii zamorskich; wzrosły one gwałtownie po zajęciu Algierii w 1830 r. i otwarciu Kanału Sueskiego w 1869 r. W okresie II wojny światowej miasto było wielokrotnie bombardowane. Obecnie Marsylia to najważniejszy port Francji i drugi, po Rotterdamie, w Europie.
Miasto poszczycić się może wieloma zabytkami. Są to m.in.:
Bazylika Notre-Dame-de-la-Garde – położona jest w najwyższym punkcie miasta (162 m), dzięki czemu można z niej podziwiać piękną panoramę miasta. Bazylika, w stylu bizantyjskim, zdobiona warstwami kolorowych marmurów, ściennymi malowidłami i złoceniami została wzniesiona w latach 1853 – 1864. Dzwonnicę wieńczy dziewięciometrowa złocona statua Matki Boskiej. Olbrzymi dzwon umieszczony wewnątrz ma 2,5 m wysokości i waży ponad 8 ton. Od strony północnej na fasadzie są widoczne ślady po pociskach z czasów bitwy o wyzwolenie Marsylii (15-25 sierpień 1944 r.)
Nouvelle Cathedrale – gigantycznych rozmiarów, zwieńczona kopułami, basztami i wieżami katedra w stylu pseudobizantyjskim. Budowla ma 140 m długości i 60 m wysokości. Zbudowana została w latach 1852 – 1893.
Zamek If – znajduje się na skalistej wysepce If, w odległości 3,5 km od wejścia do portu. Zbudowany w XVI w., otoczony jest XVII-wiecznymi umocnieniami. Pełniąca funkcję więzienia budowla zyskała ponurą sławę dzięki powieści Dumasa „Hrabia Monte Christo”. Umieszczano tu więźniów politycznych i setki protestantów, z których wielu zginęło w tutejszych lochach
Wyspy Frioul – położone są kilkaset metrów na zachód od If. Obie mają po 2,5 km długości i jeszcze w 1820 r. Połączone były groblą. W okresie od XVII do XIX w. Służyły jako miejsce kwarantanny dla osób podejrzanych o zakażenie cholerą, dżumą lub inną chorobą zakaźną. Obecnie spalone w słońcu wyspy są siedliskiem mew i rzadkiej roślinności. Na wybrzeżu znajdują się ruiny umocnień z czasów II wojny światowej oraz pozostałości starego szpitala i fortu. Przybijają tutaj statki płynące na wyspę If.
W Marsylii znajdują się również bardzo liczne, warte zainteresowania muzea.
Muzeum Historii Marsylii – wśród eksponatów znajdują się pozostałości statku handlowego z początku III w., odkrytego w porcie w 1974 r.
Muzeum Cantini – prezentuje stałą i bogatą kolekcję XVII i XVIII-wiecznej ceramiki prowansalskiej i dzieła sztuki współczesnej oraz najnowszej
Muzeum Mody – przedstawia trendy we francuskiej modzie w ostatnich latach i pokazuje ponad 2000 różnych ubrań i dodatków. W holu można obejrzeć wystawy współczesnej fotografii i sztuki.
Najstarsze to Muzeum Sztuk Pięknych, które prezentuje malarstwo z okresu od XV do XIX w., a mieści się ono w jednym ze skrzydeł Pałacu Longchamp.
Marsylia posiada dobrze rozwiniętą bazę noclegową i gastronomiczną. Znakiem szczególnym marsylskiej gastronomii jest imponująca liczba lokali proponujących wytwory rozmaitych tradycji kulinarnych.
Aix-en-Provence – należy do najliczniej odwiedzanych i najbardziej urokliwych miast Francji. Niepowtarzalna atmosferę zawdzięcza m.in. fontannom i wodotryskom z epoki Ludwika XV, subtelnie wkomponowanym w inne elementy urbanistyczne: ocienione aleje i majestatyczne place. Ponad 200 pałaców miejskich zdradzających wpływ włoskiego baroku i pomalowanych na typowy dla Prowansji żółty kolor wzniesiono w XVII i XVIII w. Do ożywienia atmosfery miasta przyczynia się duża liczba studentów (ok.30 000) miejscowego uniwersytetu . Stary uniwersytet, poprzednik uniwersytetu Aix-Marseille założony został w 1409 r.
Dzieje miasta sięgają roku 123 p.n.e., kiedy Rzymianie rozbili tutaj obóz wojskowy pod nazwą Źródła Sekstiusza. Kolonię założył prokonsul Gejusz Sekstjusz po zburzeniu oddalonej o 3 km na północ celtyckiej warowni Entremont i po uwięzieniu jej mieszkańców. Miasto powstało w miejscu gdzie do dzisiaj tryskają gorące źródła. W XII w. Władcy Prowansji uczynili z miasta stolicę, przyczyniając się tym do jego rozwoju. Okres świetności Aix-en-Provence przypada na lata panowania oświeconego króla – poligloty Rene (XV w.), protektora muzyków, poetów i malarzy. Władca ten przeprowadził również wiele reform administracyjnych na korzyść swoich poddanych, dlatego zyskał przydomek „Dobry”.
Niewątpliwym zabytkiem jest Katedra Świętego Zbawiciela – łącząca rozmaite style architektoniczne od V do XVIII w. Gotycka budowla wznoszona w latach 1285 – 1350 zawiera w południowym skrzydle romańską nawę XII-wiecznego kościoła. Kaplice dobudowane zostały w XIV i XV w. Znajduje się tam również sarkofag pochodzący z V w., jednak niewątpliwie najcenniejszym skarbem średniowiecznej sztuki jest umieszczony w nawie Ołtarz krzewu gorejącego Nicolasa Fromenta z 1476 r.
Aix-en –Provence jest rodzinnym miastem słynnego malarza Paula Cezanne’a, który większość prac namalował w mieście lub okolicy. Szlak Cezanne’a prowadzi do miejsc związanych niegdyś z życiem codziennym artysty. Trasa rozpoczyna się przy Biurze informacji turystycznej, dalej oznaczona jest ona 12-oma brązowymi tablicami umieszczonymi na chodnikach. Przy ave Paul Cezanne 9 znajduje się ostatnie atelier artysty. W tym też mieście, w XVII-wiecznym klasztorze kawalerów maltańskich znajduje się jedno z najpiękniejszych francuskich muzeów – Muzeum Granet. Placówka wystawia zabytki kultury materialnej Saliów – liguryjskiego szczepu zamieszkującego Prowansję przed penetracją Rzymian i pochodzące z czasów rzymskich przedmioty codziennego użytku. Ekspozycja obejmuje także prace malarskie włoskich, holenderskich i francuskich mistrzów z okresu od XVI do XIX w.
Życie miejskie w Aix skupia się przy cienistej alei cours Mirabeau, wytoczonej w II połowie XVII w., otoczonej kafejkami, księgarniami i renesansowymi rezydencjami. Tu znajduje się też Fontanna Ciepłych Źródeł, wyrzucająca wodę o stałej temperaturze 34oC.
Corocznie w lipcu odbywa się tu Fesival d’Aix. W okresie tym w katedrze lub Teatrze Miejskim urządzane są koncerty muzyki klasycznej, przedstawienia operowe i baletowe. Inne imprezy to Festival du Tambourin, czy też Aix Jazz Festival
VAUCLUSE – część Prowansji zajmująca obszar 3540 km. Na zachodzie graniczy z Rodanem, na południu z rzeką Durance, a z przedgórzem Alp na wschodzie. W regionie tym skupia się cała niepowtarzalna uroda Prowansji. Historia wielu tutejszych miejscowości sięga czasów rzymskich; szczycą się one łukami, amfiteatrami i innymi dobrze zachowanymi obiektami sprzed prawie 2000 lat. Krajobraz usiany wielobarwnymi kępami dziko rosnących ziół. Poprzecinany winnicami i uprawami lawendy, które otaczają senne, ożywające jedynie w dni targowe wioski, wywołuje niezapomniane wrażenie. Nad okolicą góruje Mont Ventoux (1909 m) – najwyższy szczyt Prowansji.
Awinion – swoją pozycję ośrodka kultury i sztuki miasto zawdzięcza papieżowi Klemensowi V, który w XIV w. uszedł wraz z dworem przed niepokojami politycznymi wywołanymi przez rywalizację wielkich rodów rzymskich i schronił się w Awinionie. W latach 1309 – 1377 miasto stało się siedzibą Stolicy Apostolskiej, gdzie władzę sprawowali papieże wywodzący się z Francji. Wzniesiono wówczas potężny pałac papieski i liczne obiekty sakralne. Pod rządami tolerancyjnych papieży miasto stanowiło azyl dla Żydów i innych uchodźców politycznych. W okresie tym między Polską a Stolicą Apostolską panowały ożywione, a nawet serdeczne stosunki dyplomatyczne. Kuria papieska zgodziła się na koronację Władysława Łokietka w 1320 r., a w procesie przeciw Krzyżakom o zabór Pomorza sąd kościelny wydał wyrok korzystny dla Polaków. Do Awinionu słano liczne poselstwa, a pobyt w centrum ówczesnej kultury zaowocował sprowadzeniem do Polski nowych wzorów. Grzegorz XI ostatecznie opuścił Awinion w 1376 r., a dwa lata później doszło do wielkiego rozłamu w Kościele (schizma zachodnia), który w okresie od 1378 do 1417 r. Bulwersował cały chrześcijański świat. Po soborze w Konstancji i zażegnaniu sporów, kiedy papieżem wybrano Marcina V, Awinion pozostał pod kontrolą Stolicy Apostolskiej. Do roku 1791 władzę w Awinionie i obecnym departamencie Vaucluse sprawowali legaci papiescy.
Współczesny Awinion jest kontynuatorem bogatej tradycji artystycznej. Miasto, które chlubi się niezliczoną ilością zabytków jest organizatorem festiwali i innych imprez kulturalnych.
Most Awinioński – łączy Awinion z Villeneuve-les-Avignon. Powstał w latach 1177 – 1185. Pierwotną konstrukcję z XII w wzniesiono z drewna. Most o długości 900 m posiadał 22 przęsła i był wielokrotnie przebudowywany. W połowie XVII w runął zmyty przez rzekę; od tamtej pory pozostały tylko 4 przęsła. Natomiast legenda głosi, że jego budowę rozpoczął piękny i pobożny młodzieniec z Sabaudii, któremu Bóg we śnie nakazał za wszelką cenę połączyć oba brzegi Rodanu.
Najcenniejsze zabytki znajdują się wewnątrz wału obronnego wokół miasta, zbudowanego w latach 1359 – 1370. Mury odrestaurowano w XIX w., jednak dawna fosa nie została odkopana.
Pałac papieski – ogromna gotycka budowla, wzniesiona w XIV w., służyła zarazem jako warownia i siedziba dworu papieskiego. Mimo, że zachowało się tutaj niewiele pierwotnej dekoracji, warto zwiedzić tę budowlą, choćby ze względu na burzliwą historię, której była świadkiem
Muzeum Petit Palais – pałac wzniesiony w XIV i XV w. dla biskupów i arcybiskupów awiniońskich. Obecnie mieści się tu imponująca kolekcja malarstwa religijnego mistrzów włoskich z okresu od XIII do XVI w.
Katedra Notre-Dame-des-Doms – romańska katedra z XII w. Poddawana była licznym remontom i przebudowom, np. barokowe galerie dodano w XVII w. Podobnie jak inne awiniońskie świątynie została splądrowana w czasie rewolucji francuskiej.
Konserwatorium – placówka zajmuje pomieszczenia dawnej mennicy, naprzeciw pałacu papieży. Budynek wzniesiono w 1619 r. Jako siedzibę nuncjusza papieskiego, kardynała Scipione Borghese. Barokową fasadę zdobi olbrzymich rozmiarów herb dostojnika.
Synagoga – wzniesiona została w 1221 r. Zachowały się tutaj fragmenty XIII-wiecznego pieca służącego do wypieku chleba na Paschę , jednak pozostała część nakrytej kopułą neoklasycystycznej budowli pochodzi z 1846 r.
Miasto posiada również bogata ofertę muzealną.
Warte zainteresowania jest też miasteczko Villeneuve-les-Avignon, leżące na drugim brzegu Rodanu. Zostało ono założone w XIII w. i nazywane było „miastem kardynałów”, ponieważ wielu dostojników ze świty papieskiej zbudowało tu świetne rezydencje jak np. pałace kardynałów Griffon i de Thury.
Od końca lat 40-tych, co roku od pierwszych dni lipca do końca sierpnia, w Awinionie organizowany jest sławny Festival d’Avignon. W tym czasie zjeżdżają do mista setki artystów. Przedstawienia nie omijają żadnego zakątka miasta.
Orange – położone nieco powyżej Awinionu w czasach rzymskich było dobrze prosperującym miastem. W XVI w wyniku dynastycznych aliansów, księstwo Orange stało się domeną holenderskiej linii domu Nassau. W czasie wojen religijnych miasto pełniło rolę bastionu protestantów. Na mocy traktatu w Nijmegen (1678 r.) prawa do Orange zapisane zostały Francji.
Zachowały się tu dwa z najwspanialszych rzymskich zabytków w Europie:
Teatr rzymski – mieszczący 10 000 widzów, zbudowany został najprawdopodobniej za czasów Augusta (27 r.p.n.e. – 14 r.n.e.). Gmach zachował się w doskonałym stanie, brakuje tylko pewnych elementów dekoracji, a także masztów podtrzymujących zasłonę nad publicznością. Monumentalna skene (mur stanowiący ścianę tylną) o szerokości 103 m i wysokości prawie 37 m jest jedynym tego typu obiektem na terytorium dawnego świata antycznego, który przetrwał w całości do czasów obecnych.
Łuk Triumfalny – w odległości ok. 450 m od centrum miasta znajduje się trójarkadowy łuk triumfalny, wzniesiony między 26 a 21 r.p.n.e. Budowla jest szeroka i wysoka na 18 m, a grubość jej murów sięga 8 m. Piękne reliefy upamiętniają zwycięstwo Juliusz Cezara na Galami w 49 r.p.n.e. i sławią morską potęgę Rzymu.
W lipcu i sierpniu w teatrze odbywają się całonocne koncerty, pokazy filmowe i spektakle muzyczne. Przez ostatnie dwa tygodnie lipca w teatrze wystawiane są opery.
Arles – miasto położone nad Rodanem, na północnym krańcu równiny Camargue, 36 km od Awinion. Historia miasta rozpoczyna się w VI w.p.n.e., kiedy to niewielka mieścina celtoliguryjska została skolonizowana przez Greków z Marsylii. Arles zyskało na znaczeniu w wyniku wojny domowej (49 r.p.n.e.), gdy zwycięski Juliusz Cezar splądrował Marsylię, która poparła Pompejusza Wielkiego. Upadek sąsiedniego ośrodka sprawił, że wkrótce miasto przejęło po Marsylii funkcję ważnego portu morskiego i rzecznego w tym rejonie. Arles, którego prestiż znacznie się podniósł potrzebowało reprezentacyjnych budowli – teatru i amfiteatru. Monumentalne konstrukcje wzniesiono w następnym stuleciu. Amfiteatr mieścił 12 000 widzów, a teatr przeznaczono dla 20 000. Obecnie w obu budowlach odbywają się przedstawienia i walki byków. W latach 1888 – 1890 w mieście przebywał Vincent van Gogh, powstało tutaj wiele jego prac, w tym kilka arcydzieł.
Rzymski amfiteatr – rzymski amfiteatr, o długości 136 m i szerokości 107 m, zbudowany został za rządów Wespazjana w 75 r.n.e. Wygląda on bardziej okazale niż jego odpowiednik w Nimes. Podobnie jak w innych tego typu budowlach świata antycznego odbywały się tutaj wyścigi rydwanów, krwawe pojedynki gladiatorów i walki z udziałem dzikich zwierząt. Swój obecny dobry stan amfiteatr zawdzięcza faktowi, że u schyłku starożytności, w okresie najazdów barbarzyńców, pełnił funkcję fortecy.
Rzymski teatr – zbudowany pod koniec I w.p.n.e. przez setki lat „dostarczał” materiałów budowlanych. Z potężnej niegdyś budowli ostały się więc jedynie dwie imponujące kolumny. Latem w teatrze pod gołym niebem odbywają się spektakle, koncerty i projekcje filmowe.
Kościół Saint-Trophime – niegdyś pełnił funkcję katedry, zbudowany został w prowansalskiej odmianie stylu romańskiego. Obecny kościół wzniesiony na przełomie XI i XII w. stoi na miejscu kilku mniejszych świątyń. Do jego konstrukcji użyto najprawdopodobniej budulca z rzymskiego teatru.
Les Alyscamps – usytuowana kilometr od teatru rzymskiego nekropolia została w IV w. przejęta przez chrześcijan. Pochowani tu chrześcijańscy męczennicy nadali temu miejscu szczególne znaczenie, dzięki czemu cmentarz stał się popularnym miejscem ostatniego spoczynku. W czasach nowożytnych był bardzo zaniedbany, a obecnie jest zaledwie cieniem minionej świetności.
W mieście znajdują się również inne rzymskie zabytki, jak np. podziemne składy czy pozostałości rzymskich łaźni oraz muzea, np.:
Muzeum Archeologiczne Arles – posiadające bogate zbiory pochodzące z dawnego Muzeum Sztuki Pogańskiej oraz Muzeum Sztuki Chrześcijańskiej. Wystawia się w nim m.in. rzymskie posągi, które niegdyś zdobiły teatr, czy też chrześcijańskie sarkofagi z IV