opisz działalnosc przynajmniej 5 filozofow greckich

a) Sokrates (ok. 470/469 - 399 r. p.n.e.) Filozof grecki. Nie pozostawił po sobie żadnych pism, jego poglądy znane są jedynie z dziełPlatona i Ksenofonta. Według Sokratesa najważniejsze są: cnota i mądrość, do których można dojść poprzez wyzbycie się głupoty i zakłamania. Uznawał istnienie absolutnego dobra i absolutnej prawdy. Podkreślał świadomość własnej niewiedzy ("Wiem, że nic nie wiem"). Za swoją misję życiową uznawał prowadzenie ludzi do badania prawdy i dochodzenia do niej. Środkiem poznania - według Sokratesa - była metoda żywego dialogu, zbijanie fałszywych argumentów rozmówcy albo pomoc w dochodzeniu do dostępnej człowiekowi prawdy. Metoda, którą stosował w celu unaocznienia ludziom ich głupoty, nazywana jest metodą położniczą, gdyż prowadziła ona do narodzin mądrości. Ideałem była dla Sokratesa doskonałość osobista, racjonalizm i intelektualizm etyczny, czyli utożsamianie szczęścia, dobra i cnoty z wiedzą o tym, co dobre i złe. Ten typ postępowania przysporzył Sokratesowi wielu wrogów, zwłaszcza wśród szanowanych obywateli ateńskich, którzy czuli się znieważeni i skompromitowani. Trzech spośród nich oskarżyło filozofa o bezbożność i psucie młodzieży, którą nauczał, w wyniku czego został postawiony przed sądem i pomimo świetnej obrony skazany na śmierć. Do ostatniej chwili Sokrates nie odstąpił od swoich poglądów, dlatego po dziś dzień uważany jest za wzór filozofa, który gotów jest zginąć w imię swoich idei. Sokratesowi przypisuje się stwierdzenie: "Wiem, że nic nie wiem". Najważniejsze utwory Platona, w których występuje Sokrates: "Uczta", "Obrona Sokratesa", "Fedon" i in. Sokrates jest w nich postacią, która ma zawsze rację.     b) Platon (ok. 427 - 347 r. p.n.e.) Filozof grecki, uczeń Sokratesa (znanego jedynie z utworów Platona i Ksenofonta, gdyż nie pozostawił własnych pism), twórca filozofii zwanej platonizmem. Autor 26 znanych nam dialogów, jednego monologu i 11 listów, w tym m.in. dzieł: "Uczta", "Państwo", "Obrona Sokratesa", "Fedon" i in. Założyciel Akademii Platońskiej, do której uczęszczał m.in. Arystoteles. Filozofia Platona została nazwana idealizmem, gdyż zakłada istnienie świata idei i świata rzeczy, przy jednoczesnym stwierdzeniu, że świat rzeczy jest jedynie odwzorowaniem świata idei. W swoim systemie filozoficznym głosił realizm pojęciowy, tj. rzeczywiste istnienie pojęć ogólnych (np. dobro, sprawiedliwość). Według Platona tylko pojęcia ogólne zawierają pewną i powszechną wiedzę o bycie. Podstawą jego systemu była teoria idei jako doskonałych, wiecznych i niezmiennych prototypów rzeczy. Przedmioty materialne są tylko niedoskonałym odzwierciedleniem pierwotnej idei. Platon uznawał dualizm świata: świat idei (idealny) - niedostępny zmysłom i świat materialny. Najwyższą funkcję poznawczą miała dusza, obdarzona wrodzoną wiedzą o ideach. Dzieła Platona to w większości dialogi, w których jednym z rozmówców jest Sokrates. W "Uczcie" rozmowa toczy się na temat miłości, "Fedon" to ostatnia rozmowa Sokratesa z uczniami przed wykonaniem na nim wyroku śmierci, wywód o nieśmiertelności duszy, zaś "Obrona Sokratesa" jest monologiem filozofa na temat procesu i skazania na śmierć. W "Państwie" Platon przedstawia ustrój idealny, w którym krajem rządzą filozofowie. Forma dialogu zyskała dużą popularność, zwłaszcza w Średniowieczu i w Renesansie. W renesansie filozofia Platona zyskała swoją wersję schrystianizowaną (połączoną z chrześcijaństwem) - neoplatonizm.   c) Arystoteles (384 - 322 r. p.n.e.) Słynny filozof grecki, najwszechstronniejszy myśliciel i uczony starożytności, uczeń Platona. Zajmował się wieloma dziedzinami nauki, m.in. etyką, polityką, biologią, psychologią, logiką oraz poetyką i retoryką. Dwa jego dzieła: "Poetyka" i "Retoryka" odegrały znaczącą rolę w rozwoju sztuki pisania i mówienia: - "Poetyka" - nauka zasad poezji (głównie epiki i dramatu). - "Retoryka" - zbiór zasad wymowy. Wywarły one duży wpływ na późniejszych twórców, a zwłaszcza na autorów klasycystycznych. Arystoteles jest twórcą metafizyki (z grec. "meta fisika" - "po fizyce", ponieważ wykład tej nauki następował po fizyce), czyli nauki filozoficznej o bycie. Stworzył system filozoficzny zwany arystotelizmem, w którym przyjął rozumowy sposób dowodzenia swoich tez. Stworzył koncepcję ontologiczną (dotyczącą bytu), według której każda rzecz jest bytem, stworzonym z biernej materii (tworzywa) i formy, kształtującej materię. Arystoteles sformułował klasyczną definicję prawdy, związaną z materialistyczną tezą o obiektowości świata. Pojmował on świat dialektycznie - postawił tezę o zmienności bytu i wielości form ruchu. Zapoczątkował empiryczne (doświadczalne) metody badań przyrodoznawczych. Stworzył podstawy rozwoju wielu nauk szczegółowych (np. biologii i logiki). Był rzecznikiem demokracji, stworzył naukę o państwie. Zajmował się także zagadnieniami etycznymi. W oparciu o jego naukę oraz filozofię św. Tomasza z Akwinu w Średniowieczu została stworzona specjalna metoda naukowa zwana scholastyką.     d)Heraklit z Efezu (ok. 540-480 p.n.e.) filozof grecki, ojciec dialektyki. Przedstawiciel tzw. jońskiej filozofii przyrody. Dzieło jego (z którego zachowało się 130 fragmentów) składało się z trzech traktatów: kosmologicznego, politycznego i teologicznego. Za podstawę i zasadę istnienia wszechświata uważał ogień i jego przemiany. Był przekonany o zmienności i zjawiskowości w świecie. Twierdził: "panta rhei" ("wszystko jest płynne"), "nie można dwa razy wstąpić do tej samej rzeki, jej wody bowiem się zmieniają, ciągle płyną". Teorię zmienności Heraklita z Efezu nazwano wariabilizmem lub heraklityzmem.   e)Zenon z Kition (ok. 336 - 264 r. p.n.e.) Twórca systemu filozoficznego zwanego stoicyzmem, założyciel szkoły stoickiej w Atenach. Stoicyzm głosił uznanie cnoty za najwyższe i jedyne dobro, służące opanowaniu namiętności. Celem stoika było osiągnięcie stanu obojętności wobec świata zewnętrznego i wzgardzenie dobrami przemijającymi. Zachowanie równowagi wewnętrznej zarówno wobec niepowodzeń, jak i radości życia, było warunkiem postawy stoickiej, której najwyższym etapem była postawa apatycznego mędrca. Stoicyzm preferował życie zgodne z naturą i rozumem.