Dlaczego emigracja popowstańcza nosi przydomek ”Wielka”?

Po upadku powstania wydano amnestię, która nie obowiązywała. Wyroki, które zapadły na 240 uczestników powstania zostały wykonane w zawieszeniu, bo większość ludzi była na emigracji. Ruszali na nią Ci co obawiali się cara i nie dowierzali amnestii. Emigrowano, ponieważ ludzie się bali, a na emigracji widzieli nadzieję na odzyskane poparcia w powrocie do niepodległości. Pomoc otrzymywali z zach. Ruch, który ujawnił się po powstaniu nazwano Wielką Emigracją, ponieważ wielu ludzi emigrowało, jak na rozkaz z miasta wyjechało ok. 30-50.000 ludzi jednocześnie, ziemie polskie opuścili także politycy, rząd, wojsko, droga wielkiej Emigracji prowadziła na zach., Francję i Paryż, który był kolebka rewolucji. Emigranci przechodzili przez tereny Austrii i Prus, gdzie nie witano ich owacyjnie, wręcz przeciwnie chcieli, by Polacy poparli carską amnestię. Polacy odmawiali, dlatego atakowano emigrantów kawaleriami lub łapano i mieszczono w twierdzach w Grudziądzu, Gdańsku i Elblągu.

Do roku 1847 przez emigrację przeszło 11 tysięcy Polaków. Niestety, pomimo otrzymywanego zasiłku od państw, do których emigrowali, z powodu wielkiej ilości emigrantów wychodźcy znaleźli się w bardzo trudnych warunkach materialnych. Najgorzej przebiegało życie emigrantów na prowincji. Panował tam niedostatek. Emigranci przeżywali wtedy bardzo trudny okres i byli rozbici wewnętrznie. Jedni liczyli na nowe powstanie na ziemiach polskich, drudzy na rewolucję i wojnę europejską, a jeszcze inni chcieli czekać na upadek caratu. Wielu traciło nadzieje i podejmowało prace na obczyźnie. Powstawały jednak ośrodki i obozy polityczne na emigracji a główne to:
1. Komitet Narodowy Polski. K N P powstał w 1831 roku z inicjatywy Krępowieckiego, Czyńskiego, Pułaskiego. Obóz ten miał stać się naczelną władzą emigracji z Joachimem Lelewelem na czele. Większość Komitetu tworzyli szlacheccy rewolucjoniści. Komitet głosił program narodowy i republikański. Jako cel przyjął walkę o niepodległość, która miała być prowadzona w oparciu o patriotyczną część szlachty. Duży nacisk położono na kontakty z ruchami demokratycznymi w Europie. Spory o pryncypia doprowadziły do rozłamu w Komitecie. W marcu 1832 roku Grupa Krępowieckiego wystąpiła z niego i założyła Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Lelewel, który głosił związek sprawy polskiej z ideą wyzwolenia innych ludów Europy, dążył do zacieśnienia związku z Najwyższym Namiotem Powszechnym karbonariuszy. Komitet chciał wziąć udział w planowanej na 1833 roku powszechnej rewolucji karbonarskiej w Europie. W odpowiedzi na to rząd francuski rozwiązał Komitet Narodowy Polski i nakazał Lelewelowi opuszczenie Francji.

2. Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Stopniowo, w miarę stabilizowania się TDP, krystalizowała się jego ideologia. Ostatecznie program Towarzystwa został sprecyzowany w 1836 roku kiedy przywódcą został Wiktor Heltman. Towarzystwo dzieliło się na sekcje grupujące członków zamieszkałych w tej samej miejscowości. Sekcja paryska rządziła całym Towarzystwem. W 1836 roku został wydany dokument programowy. W odróżnieniu od aktu założenia TDP nazywa się go Manifestem Wielkim. Kład on nacisk na własne siły narodu polskiego w walce o niepodległość, doceniał rolę międzynarodowych sił postępu. Zakładał on, że przyszła Polska będzie republikańska i demokratyczna, rząd narodowy przyszłego państwa, w pierwszym dniu jego powstania zniesie wszystkie przywileje stanowe, poddaństwo i pańszczyznę bez żadnego wynagrodzenia szlachty. Chłopów zaś ogłosi właścicielami ziemi, którą dotychczas uprawiali.

3. Gromady Ludu Polskiego. Najbardziej radykalny, lewicowy nurt emigracji polskiej stanowiła grupa szeregowych żołnierzy, przeważnie chłopów, którzy odmówili przyjęcia carskiej amnestii i przybyli do Anglii. Tu przyłączyli się do nich przebywający w Londynie działacze TDP (Krępowiecki, Czyński, Worcell). W 1835 roku założyli oni Gromadę Ludu Polskiego Grudziąż. GLP stały się wyodrębnionymi organizacjami o charakterze rewolucyjno - demokratycznym. Ich manifest odrzucał hasło uwłaszczenia chłopów wysuwane przez TDP. Gromady żądały likwidacji całej własności ziemskiej na drodze ludowego powstania przeciw rodzimym feudałom i zaborcom oraz budowy społeczeństwa bezklasowego. W programie zawarto hasła powszechnej oświaty oraz opieki nad niezdolnymi do pracy. Manifest ostro krytykował szlachtę i jej rolę w powstaniu listopadowym oraz ustrój kapitalistyczny i demokrację burżuazyjną.

4. Hotel Lambert. Mianem Obozu Lambert określa się drugie wielkie ugrupowanie emigracyjne obok obozu demokratycznego. Skupione wokół prezesa Rządu Narodowego Adama Czartoryskiego, nazwane też było obozem konserwatywnym. Tworzyła go arystokracja, szlachta wkraczająca na drogę rozwoju kapitalistycznego, Kaliszanie. Obóz ten dążył do odbudowy niepodległej Polski, lecz z uwzględnieniem realiów, w których szlachta odgrywać będzie dalej decydującą rolę. Sprawę chłopską traktowano marginalnie uważając wszakże, że wymaga ona zmian. Początkowo godzono się na stopniowe oczynszowanie, później na uwłaszczenie. Obóz ten łączył swe nadzieje na niepodległość z zabiegami dyplomatycznymi u rządów zachodniej Europy. Zwolennicy Hotelu Lambert głosili hasła monarchii konstytucyjnej i wiedzieli w osobie Czartoryskiego przyszłego króla Adama I. Obóz ten roztaczał opiekę nad szkolnictwem polskim, działalnością kulturalna i naukową środowisk polskich.

Stolicą niezależnej Polski stal się Paryż. To tam poeci, pisarze, muzycy i inni twórcy znaleźli spokój pozwalający im tworzyć dzieła, które w rozbitym kraju i na emigracji pełniły bardzo ważna role: zagrzewały do walki, uczyły walczyć z zaborca, koiły ból po klęskach powstańczych. Powstanie listopadowe i jego upadek zainspirowało Adama Mickiewicza, naszego wieszcza narodowego, do napisania utworów, np. poemat Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta (1832, pierwodruk w Poezjach Paryż 1833). W 1832 w Dreźnie powstała część III Dziadów (pierwodruk w tom 4 Poezji, Paryż 1832). Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego (1832) kreśliły wizję posłannictwa Polski w dziejach ( mesjanizm polski)oraz zadania emigracji. Twórczość poetycką Mickiewicza kończy w zasadzie wielki poemat epicki (epopeja narodowa) Pan Tadeusz, czyli Ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z 1811 we dwunastu księgach wierszem (pisany z przerwami 1833-1834, wydany tom 1-12 w Paryżu 1834). Późniejsze wiersze, wśród nich tzw. liryki lozańskie, powstałe 1839-1840, nie zostały opublikowane za życia pisarza. Mickiewicz oprócz pisania, także działał. W 1848 przebywał w Rzymie i podczas audiencji wezwał papieża Piusa IX do poparcia walki ludów o wolność i sprawy polskiej. Utworzył wtedy legion polski (istniał do 1849), który miał stanowić zalążek oddziału powołanego do walki o niepodległość. W Składzie zasad wyłożył ideologię tego ruchu: radykalne reformy demokratyczne obywatelskich. Po przystąpieniu Francji do wojny krymskiej (1854) udał się w 1855 do Stambułu, aby wesprzeć powstanie legionu polskiego do walki z Rosją w Polsce, np. nadanie chłopom ziemi i powszechność praw.
Wiele dzieł Juliusza Słowackiego powstało na emigracji. 1832-1836 przebywał w Genewie, co miało wpływ na jego twórczość, np. poemat miłosny W Szwajcarii (wydany 1839). 1836 odbył podróż do Włoch, skąd wyruszył do Grecji, Egiptu i Palestyny (Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, 1836-1839, wydanie pośmiertne w całości 1866). W 1838 powrócił do Paryża.

Trzeci przedstawiciel romantyzmu, a zarazem najmniej doceniony za życia- Cyprian Kamil Norwid, także emigrował. W 1842 wyjechał z Warszawy i udał się do Włoch, gdzie rozpoczął studia rzeźbiarskie. Aresztowany w 1846 w Berlinie, został oskarżony o współdziałanie w wydarzeniach rewolucyjnych na ziemiach polskich. W więzieniu nabawił się częściowej głuchoty. Później przebywał w Brukseli, gdzie zdecydował się ostatecznie pozostać na emigracji. W 1848 przebywał w Rzymie, w następnym roku w Paryżu. Brał czynny udział w życiu emigracji, związany ze stronnictwem księcia A.J. Czartoryskiego. Kłopoty osobiste, m.in. niespełniona miłość do M. Kalergis oraz problemy finansowe, spowodowały wyjazd do Ameryki w 1852, gdzie również mu się nie powiodło. W 1854 powrócił przez Londyn do Paryża. W okresie powstania styczniowego próbował włączyć się w bieg wydarzeń, m.in. za pomocą politycznych memoriałów. W cyklu artykułów Listy o emigracji (Dziennik Polski, 1849) nakreślił program artystyczny postulujący antyromantyczną "literaturę czynu".

Jednego z największych polski kompozytorów- Fryderyka Chopina, sytuacja polityczna w kraju zmusiła do nagłej emigracji. Tuż przed wybuchem powstania listopadowego 11.X.1830 r. dał swój ostatni koncert przed warszawską publicznością. 2.XI.1830 r. już na zawszę opuścił Ojczyznę. Przez drugą połowę swojego życia przebywał na emigracji, gdzie powstały jego największe dzieła. Mimo rozgłosu europejskiego ciągle tęsknił za swoim krajem, do którego miał nadzieję jeszcze wrócić. Zmarł 17.X.1849 r. w mieszkaniu przy Place Vendme 12. Zwłoki zostały pochowane na cmentarzu Pre Lachaise.

Przedstawiła tu zarówno wielki znanych Polaków, którzy w obcych krajach sławili imię Polski, ale byli także ci szarzy, którzy swoja wytrwałością, nadzieją i wiarą dawali ostoje Polskości, która próbowano zgładzić. „wielki duch” tych wszystkich zwyczajnych i wyjątkowych ludzi zasłużył na miano Wielkiej Emigracji.