Po co jest arkusz kalkulacyjny? Arkusz kalkulacyjny powstał z myślą o zastosowaniach w bankach oraz księgowości, gdzie wykonywana jest olbrzymia ilość żmudnych, powtarzających się według określonego schematu obliczeń. Pomysł jest prosty. W pamięci komputera tworzona jest tabela podzielona na pola, do których można wpisywać liczby, teksty oraz obliczenia według rozmaitych wzorów. Zazwyczaj, oprócz spełniania podstawowych funkcji, czyli umożliwienia wprowadzania danych i wykonywania prostych działań arytmetycznych, programy tego typu są wyposażone w narzędzia graficzne, funkcje matematyczne, statystyczne, finansowe inne dodatki pozwalające na tworzenie wykresów, złożonych analiz i zestawień. Arkusz kalkulacyjny - to program, którego podstawowym zadaniem jest umożliwienie analizy danych liczbowych i wykonywania obliczeń. Ma także zastosowanie do sporządzania tabel, wykresów i wydruków albo przechowywania danych w postaci pliku. Po uruchomieniu arkusza Excel (przycisk Start / menu Programy) na ekranie widoczne jest okno złożone z siatki komórek, których adresy odczytujemy z nagłówków kolumn, oznaczonych literami, i wierszy, oznaczonych numerami. W naszym przykładzie zaznaczona jest komórka o adresie A1. Taki adres widoczny jest w polu adresu. W oknie roboczym Excela widzimy dokument zwany zeszytem, który składa się z ogromnych kartek pokratkowanych zwanych arkuszami. Arkusz podzielony jest na kratki zwane komórkami. Każda komórka ma swój adres złożony z litery kolumny i numeru wiersza, np. B4. Adres komórki aktywnej (pogrubionej) jest widoczny w polu nazwy. Wartości przypisywane komórce są widoczne na pasku formuły, który znajduje się tuż nad nagłówkami kolumn. Nad paskiem formuły znajdują się paski narzędziowe – standardowy i formatowania zawierające zgrupowane tematycznie opcje programu przedstawione przy pomocy ikon. Obok znanych elementów obszaru roboczego okna jak paski nazwy, menu, zadań, przewijania czy stanu, okno zawiera charakterystyczne dla arkusza kalkulacyjnego składniki, opisane na (Rys.1). Komórka - miejsce w arkuszu, do którego można wprowadzać dane. Charakteryzuje się unikalnym adresem. Zakres komórek - blok komórek, wyznaczony adresami komórek z lewego górnego rogu i prawego dolnego. Np. jak na (Rys.2) zakres od D3 do H12. Formuła - wzór, w oparciu o który wykonywane są obliczenia w arkuszu, a ich wynik wyświetlany w komórce zawierającej formułę. Np. jak na (Rys. 3) komórka B3 zawiera wzór na sumę zakresu komórek od B1 do B2. Pasek formuły - miejsce do wpisania wzoru. Funkcja - wzór standardowej formuły gotowy do wykorzystania podczas redagowania formuły np. SUMA albo ŚREDNIA. Do arkusza wprowadzić można liczby, tekst, formuły. Specyficznym przypadkiem danych liczbowych bywają w arkuszu daty i czas. Za chwilę rozpoczniesz pracę z programem, nadeszła zatem pora, aby zapoznać się ze sposobami poruszania w arkuszu. Najwygodniej czynić to klikając myszką lub klawiszami kursora (ze strzałkami). Można też użyć klawiszy zatwierdzających: Enter i tabulatora (lub kombinacji Tab + Shift). Więcej informacji udzieli Ci Pomoc programu. W programie Microsoft Excel mamy do czynienia z trzema sposobami adresowania komórek: względnym, bezwzględnym i mieszanym. Sposób adresowania komórek związany jest bezpośrednio z kopiowaniem formuł z jednej komórki do innych. Przy kopiowaniu formuł zawierających zmienne w postaci adresów, brana jest pod uwagę zmiana położenia komórek źródłowych w stosunku do ich kopii. Jeżeli kopia w stosunku do źródła zmieniła swoje położenie o dwie kolumny i dwa wiersze, to adresy w komórkach skopiowanych zmieniły się według takiego samego klucza. Podczas kopiowania komórek, w których znajdują się odwołania (adresy) do innych komórek, domyślnie odwołania te zmieniają się. Jeżeli kopiujemy komórkę A1, w której znajduje się adres komórki B10 do komórki A2, to w komórce A2 będzie już adres B11. Rozróżnia się trzy podstawowe rodzaje adresowań: adresowanie względne np. E6, adresowanie bezwzględne np. $B$3, mieszane: ü z blokowaniem wiersza np.: B$7 ü z blokowaniem kolumny np.: $B7 Na razie zajmiemy się tym pierwszym. Adresowanie względne (z ang. relative addressing) - najczęściej występujący sposób adresowania komórek w arkuszu kalkulacyjnym. Adres względny komórki zależy od jej położenia w arkuszu, np. komórka znajdująca się na przecięciu kolumny D i dziesiątego wiersza posiada adres D10. Adresowanie względne umożliwia automatyczną zamianę adresów w formule przy jej kopiowaniu, dzięki możliwości zmiany wskaźników wierszy lub kolumn. W dwóch kolumnach np. A i B są dwie serie danych, w kolumnie C chcemy otrzymać iloczyny poszczególnych par obu serii. Aby tego dokonać do komórki C1 należy wpisać =A1+B1 (Rys.4), tak wpisaną formułę można skopiować na pozostałe komórki w kolumnie C. Jest to możliwe właśnie dzięki temu ze program przy takim adresowaniu sprawdza tylko relatywne położenie komórek z formuły względem siebie, dlatego po skopiowaniu formuły w dół w kolejnej komórce zastosuje zmodyfikowaną wersje formuły w postaci =A2+B2 itd. Następnym adresowaniem komórek w arkuszu kalkulacyjnym jest: Adresowanie bezwzględne (z ang. absolute addressing) - ten sposób adresowania komórek jest stosowany w celu odwoływania się w formule do tego samego miejsca w arkuszu, bez względu na aktualne położenie kopii formuły. Adresowanie bezwzględne blokuje automatyczną zmianę adresów w formule przy jej kopiowaniu. Wskaźnik kolumny i wiersza komórki jest niezmienny. Przykładem adresowania bezwzględnego jest adres $D$10. O tym, że adres lub jego część nie zmieni się podczas kopiowania ustalamy wprowadzeniem znaku dolara przed oznaczeniem kolumny lub wiersza. W dwóch np. A i B są dwie serie danych (np. ceny netto) chcemy otrzymać ich wartości brutto mnożąc przez wartość podatku znajdującego się komórce B8. Aby wszystkie wartości z kolumn A i B pomnożyć przez tę jedną konkretną komórkę należy zaadresować ją w postaci adresu bezwzględnego: formuła przyjmie postać: =A1*$B$8 (Rys.5). Taką postać bez żadnych zmian można kopiować zarówno w dół aby policzyć pozostałe wartości dla kolumny A jak i w prawo dla policzenia wartości dla kolumny B. Kolejnym sposobem adresowanie komórek w arkuszu kalkulacyjnym jest: Adresowanie mieszane - adresowanie tego typu stosujemy wówczas, gdy chcemy, aby przy kopiowaniu formuły zmieniał się jedynie numer wiersza komórki, np. $Dl5 lub tylko wskaźnik kolumny, np. D$15. W kolumnie A są dane przez które należy pomnożyć wartości z pozostałych trzech kolumn. Aby dokonać takiej operacji raz wpisując formułę a następnie skopiować ją bez modyfikacji na pozostałe komórki należy zastosować adresowanie pośrednie w postaci: = $A1*B1(Rys.6). Sposób adresowania komórek można łatwo zmieniać za pomocą klawisza
