Powstanie Imperium rzymskiego, Cesarstwo rzymskie, społeczeństwo starożytnego Rzymu

Notatki - historia Rzym
POWSTANIE IMPERIUM RZYMSKIEGO
Rzym a świat śródziemnomorski
? 264 r. p.n.e. - koniec ekspansji, wojny z Kartaginą
o Założenie: Fenicjan z Tyru 814 r.
o Położenie: między Sycylią a Afryką
o Kontrolowali szlak wschód-zachód
o Dominacja na Słupach Herkulesa
o Handel z Brytanią- cyna, metale
o Wpływ po Kamerun
? Arystokracja, 2 sufetów na czele państwa (sędziów)
o Rada trzystu (wojna, pokój)? wybierali świętą radę co roku(rząd, ograniczenie sufetów)
o Rada stu czterech - sąd, zwierzenia wojenne dowódców
o Handel morski, rolnictwo
Wojny punickie
? Częste porozumienia do III w., za króla Pyrrusa
? Uczynienie mocarstwem światowym
? I wojna punicka (264-241)
o o Sycylię i panowanie na morzu
o osiągnięcie obydwu celów
o pierwsza prowincja - tak jak Sardynia i Korsyka
o rozwinięcie floty morskiej
? II wojna punicka (218-201)
o Na terenie Italii,
o Zdobynie pd-wsch części płw. Iberyjskiego przez Punijczyków,
o Zapłacenie kontrybucji, wyszkolenie armii
o Wyprawa Hannibala: (218 r.)
? Klęska Rzymian pod Kannami w Apulii (2 sierpnia 216), dzięki sprzymierzeńcom Rzym nie został całkowicie pokonany
? Zmiana w wojnę podjazdową
? 202 r. Zama Regia klęska Hannibala, Publiusz Korneliusz Scypion pogromcą
? Kartagina skazana na łaskę i niełaskę zwycięzcy (likwidacja floty, kontrybucje, zależność zagraniczna)
? Hiszpania kartagińska prowincją rzymską, rządził król Numibii, Masyniss
o III (149-146) barbarzyństwo, zrównanie Kartaginy z ziemią
Rzym a państwa hellenistyczne
? Macedonia przeciwnikiem po wojnach punickich
? Śmiertelny wróg, pomimo niezaangażowania w wojny punickie
? ?niesienie wolności? - wyzwolenie Greków spod Macedonii,
? 197 pokonanie,
? Warunki pokojowe: wycofanie sił swoich z Grecji
? 190r. pokonanie Seleukidów
? Pydna 168r. ostateczne zwycięstwo Rzymian, koniec Macedonii
? 146 r. - tragiczna data: Kartagina, Korynt
Rzym imperium światowym
? Ojkumene - obszar zamieszkany, Imperium Romanum
? Zagrożenie dopiero Iw - państwo Partów
Przesłanki jedności świata antycznego
? Integracja, bezwzględne narzucanie woli oprawcy
? Nadawanie obywatelstwa rzymskiego
? Na mocy prawa latyńskiego obywatelstwo częściowe dla osób poza państwem
? Autonomia, akceptacja, tolerancja
? Utożsamianie bogów: Zeus-Jowisz, Atena-Minerwa, Artemida-Diana, Hefajstos-Wulkan
? Popularność łaciny
CESARSTWO RZYMSKIE
Przemiany Polit. I społ. U schyłku republiki
? II w. Kryzys społeczno-polityczny, duży obszar, potrzeba reformy
? Przyspieszenia ekonomiczne; rozwój handlu i rzemiosła
? Dewastacja rolnictwa, przenoszenie do miast, Proletariat - mają tylko potomstwo
? Przez ten upadek możliwość osłabienia armii rzymskiej
? 133r. Tyberiusz Grakch reforma agrarna,
o Przyznanie ziemi bezrolnym,
o Sprzeciw arystokracji (ich ziemia)
o Nienowoczesność
o 122 zabóstwo twórcy reform i brata Gajusza
o Armia zawodowa
? Rewolucja rzymska - republika?monarchia, polis?państwo przestrzenne
o Do 17 przed Chrystusem
o Wojna ze sprzymierzeńcami (90-88), obywatelstwo mieszkańców Italii
o Upadek znaczenia senatu (wodzowie rządzą)
? 82 r. Lucjusz Korneliusz Sulla - zwolennik, senatu, 600 miejsc, ograniczenie kompetencji zgromadzeń? i trybunów ludowych, 78r. śmierć, cofnięcie
? Gajusz Juliusz Cezar (przeciwnik), ogłosił się dyktatorem, zwycięzca z wojny domowej, ograniczenie senatu, mieszkańcy prowincji powinni mieć należyte miejsce
spisek 165 marca 44r. (idy marcowe)
? Po śmierci wojna domowa do 30 r. przejęcie spadku po dyktatorze,
Gajusz Oktawiusz zwycięzcą?August
Podział cesarstwa:
? Okres trwania: 27pne-476ne
? Pryncypat - do schyłku IIIw
? Dominat - VI-V w.
Ustrój cesarstwa Augusta
? Odrodzenie republiki
? Pryncypat - na pierwszym miejscu listy senatorów imię Augusta
? Dbanie o pozory - konsultacje z senatem, szacunek
? Z woli senatu i i ludu konsul, trybun ludowy, prokonsul,
? Całkowicie oddana armia
? Jedynowładztwo ukryte pod pozorem republiki - ?komedia republiki?
? Trzy wieki rozwoju, pokoju, dobrobytu
Organizacja państwa rzymskiego w I - III w.
? Okres pryncypatu
? Największy zasięg terytorialny
o Nabytki wschodnie
o Galia
o Granica na Dunaju
o Podbite Hiszpania i Egipt
o Następcy Augusta: Wyspy Brytyjskie, Szkocja, Nadrenia,
o Królestwo Daków (Dunaj, Rumunia)
o Granice: Brytania-Sahara, Atlantyk-Eufrat, Ren, Dunaj, Morze Czarne
? Prowincje: 50, miały namiestników, podlegały cesarzowi, urzędnicy finansowi niezależni od administracji miejscowej
? Zarządzały lokalne samorządy, dużo autonomii, przyczyna rozwoju
Armia
? Przekształcenie z obywatelskiej w zawodową u schyłku republiki,
? Duże rozmiary w okresie wojen domowych (Iw)
? Wojska w prowincjach broniły integralności Rzymu,
? Obozy wojskowe?stałe twierdze
? Limes - ufortyfikowana granica państwa
? Legion - 6000 żołnierzy, 20 lat służby, na czele legat Augusta,
? Oddziały wojsk pomocniczych - Rzymianie, nie-obywatele, przymus (pacyfikacja)
? Rozwój cywilizacyjny dzięki armii (przemieszczanie ludności), osiedlanie w pobliżu twierdz, urbanizacja
SPOŁECZEŃSTWO STAROŻYTNEGO RZYMU
W okresie republiki
? Dwa stany: patrycjusze i plebejusze, II w. - ekwici (pomiędzy)
? ekwici - początkowo najbogatsi, zatrudnienie poza rolnictwem,
? Niewolnicy - początkowo niewiele, więcej po podbojach (III-II w.), żywy towar, siła robocza 7 mln z czego 3 mln niewolników, narzędzia (Katon)
? Powstanie Spartakusa (73-71 r.)
? Przechodzenie na kolonat - oddawanie ziemi drobnym dzierżawcom, kolonom, czynsz w gotówce
Okres cesarstwa
? Odwzorowanie struktury republikańskiej
? Cesarz-senatorzy-ekwici-dekurionowie
? Dekurionowie (kuriałowie) - elity miast prowincjalnych
? Honestories- 3 stany wyższe
? Humiliores - plebs z miast i wsi, niewolnicy, zwykli wyzwoleńcy
? Mobilność pionowa - awans dzięki łasce cesarza (Pertinaks 193 r. )
? 212 r. Karakalla - prawa obywatelskie