Pojęcia z geografii - obserwacja, mapa itp
OBSERWACJA jest świadomym, zamierzonym spostrzeganiem rzeczy i zjawisk, zachodzących w otaczającej przyrodzie. Obserwacje terenowe można prowadzić na zajęciach, wyjazdach terenowych, wycieczkach klasowych z nauczycielem oraz indywidualnie. Obserwacjom geograficznym może towarzyszyć pomiar: wysokości słońca, wysokość względna, temperatura powietrza, kierunek i prędkość wiatru, ilość opadów atmosferycznych, parametry koryta rzeki, prędkość wody w nurcie rzeki, niektóre wielkości zanieczyszczeń środowiska.
SKAŁA POROSTOWA – pozwala w prosty sposób określić stopień zakażenia powierza atmosferycznego dwutlenkiem siarki przy użyciu najlepszych biologicznych składników, jakimi są porosty. W tym celu, należy odszukać na drzewach badanego terenu porosty, zwracając uwagę na ich kształt i barwę.
STREFY POROSTOWE – są to obszary, w których występują porosty nadrzewne (epfity) przy określonym stężeniu dwutlenku siarki w powietrzu atmosferycznym.
Generalizacja mapy- uproszczenie, uogólnienie, pominięcie szczegółów na mapie. Stosujemy ja przy przechodzeniu z mapy o większej skali do mapy o mniejszej skali. M wpływ na to przeznaczenie mapy, skala i charakter obszaru przedstawionego na mapie. Skala mapy- to stosunek odległości na mapie do odległości w terenie. Skala może być *liczbo, *linowa *mianowana.
Rodzaje map (w zależności od skali): mapa topograficzna-(wielkoskalowa) o skalach większych niż 1:200000; są to mapy szczegółowe, przedstawiające powierzchniowe elementy krajobrazu. Mapa przeglądowa-(maloskalowa) o skali mniejszej niż 1: 1000000 wykonane w skalach mniejszych niż przedstawiające główne cechy środowiska geograficznego. *przeglądowo topograficzna- od skali 1:200 000 do 1: 7000000.
Rodzaje map (w zależności od treści): mapa ogólnogeograficzna- przedstawiają ukształtowanie poziome (zarys kontynentów) i pionowe, sieć wodną oraz komunikacyjną miasta. Mapa tematyczna- prezentują wybrane cechy środowiska przyrodniczego, np. klimat, budowę geologiczną, roślinność (mapy przyrodniczo- geograficzne) lub też cechy gospodarki człowieka.
Rodzaje odwzorowań i ich cechy: *płaszczyznowe- południki są liniami prostymi a równoleżniki okręgami współśrodkowymi (okolice okołobiegunowe) *stożkowe- południki są liniami prostymi a równoleżniki łukami (państwa, kontynenty) *walcowe- południki i równoleżniki są liniami prostymi przecinającymi się pod kątem prostym. *płaszczyznowe poprzeczne- południki i równoleżniki są łukami oprócz środkowych (półkule i kontynenty).
Siatka geograficzna- układ rzeczywisty południków i równoleżników na kuli ziemskiej lub ich model na globusie, nie zmodyfikowany przez żadne odwzorowanie. Siatka kartograficzna- układ południków i równoleżników na mapie, będący obrazem siatki geograficznej, otrzymywana za pomocą wybranego odwzorowania kartograficznego. Odwzorowanie kartograficzne- jest przeniesieniem siatki geograficznej, czyli układu południków i równoleżników z powierzchni odniesienia, tzn. powierzchni kuli lub elipsoidy obrotowej, na płaszczyznę mapy. W ten sposób otrzymujemy siatkę kartograficzną. Rodzaje zniekształceń w siatkach kartograficznych: -zniekształcenia kątów (kierunki, pod którymi przecinają się południki i równoleżniki), odległości, powierzchnie
Rodzaje siatek w zależności od zachowanego warunku zgodności: *wiernopowierzchniowa- jest odwzorowanie Mollweidego, służące do przedstawiania map całego świata. *wiernokątna- Merkatora. Jest ono stosowane w atlasach geograficznych do sporządzania map całego świata, w nawigacji powietrznej i morskiej, a także w wojsku . *wiernoodległościowa- Baraniego.
Mapa- to rysunek powierzchni Ziemi lub jej części przedstawiony na płaszczyźnie w odwzorowaniu kartograficznym za pomocą znaków umownych, w zmniejszeniu, czyli skali. KLUCZ umożliwia klasyfikowanie według przyjętych kryteriów. Mogą być klucze do oznaczania minerałów, genetycznych typów skał, form terenów powstałych wskutek akumulacji lodowca, klasyfikowania zbiorowisk roślinnych, genetycznych typów gleb.