zad1 wojny greków z prsami- przyczyny wojny -opanowanie przez króla perskiego Dariusza 1 koloni greckich nad cieśninami czarnomorskimi,nakładanie duży danin ,przejęcie kontroli nad handlem , ok.499 r p.n.e. wybuch powstania antyperskiego w miastach państwach atak Greków na Sardes i spalenie świątyni bogini Kybele .PRZEBIEG I KONSEKWENCJE :490 r wyprawa wodzów perskich Datysa i Artafernesa :bitwa pod Maratonem -ciężkozbrojne wojska ateńskie pod wodzą stratega Militradesa pokonały persów ,szybki marsz Ateńczyków pod miasto zniechęcił Persów do ataku na Ateny -w konsekwencji część sił perskich została pokonana BITWY 480 r Termopile bitwa lądowa dowodził król Spartan Leonidas PRZEIBIEG I SKUTKI wojska greckie broniły przejścia na południe w waskim przesmyku termopilskim ;początkowy etap walki był pomyślny dla Greków jednak znajomość skrótu przez góry pozwolił dokonać manewru okrążającego i zaatakowanie obrońców od tyłu ;król Leonidas odesłał część wojsk greckich i z 300 Spartanami walczył do końca ;wszyscy zgineli .Bitwa morska pod Salaminą wojskami ateńskimi dowodził strateg Temistokles PRZEBIEG I SKUTKI wielkie okręty perskie wpłyneły do wąskiej cieśniny i zatoki salamińskiej ,uległy przewadze mniejszych i zwrotniejszych okretów ateńskich -wielkie zwycięstwo ateńczyków ,Grecy przeszli do ofensywy .479r p.n.e bitwa lądowa pod Platejami wojskami greckimi dowodził Pauzaniasz PRZYCZ I SKUT wojska ladowe Zwiazku Ponhellańskiego ruszyły na północ za uciekającymi Persami ;wojska perskie zostały rozbite ich wódz ,Maardoniusz zginął , w rece zwycięzców dostał się wielki i bogaty obóz perski .Bitwa morska pod przyladkiem Mykale PRZEB I SKUT flota perska została pokonana co w konsekwencji doprowadziło do wyparcia Persów z Grecji właściwej ,po kilkunastu latach wyzwolono z niewoli perskiej polis greckie w Azji Mniejszej i na wyspach Morza Egejskiego ; w 478 r p.n.e. grecy zdobyli Bizancjum.Zawarcie pokoju Kaliasza miedzy Grekami a Persami w 448 r p.n.e. ostatecznie zakończono wojny grecko- perskie
