podaj mi wszystko o kulturze w średniowieczu?? Potrzebuje na teraz.

KULTURA ŚREDNIOWIECZA Charakter uniwersalny: • Brak kultur narodowych spowodowany dominująca pozycją w religii i kościele narzucającą dominujący charakter średniowiecza • Język urzędowy – łacina • Jednolita filozofia narzucona przez kościół, od Xiii. – tomizm[Tomasz z Akwinu] • Jednolite modele życia i wzorce osobowe: asceta, dobry władca, idealny rycerz • Jednakowe typy literatury [hagiografie, roczniki, kroniki, eposy rycerskie, liryka miłosna] • Jednakowe modele ustrojowe [monarchia patrymonialna, a później stanowa, jednakowe wszędzie] • Jednakowy model stosunków feudalnych i społecznych • Jednakowa treść kształcenia w szkołach [7 sztuk wyzwolonych], 2 stopnie: trivium [niższy stopień, obejmował gramatykę, retorykę i dialektykę] i quadrivium [stopień wyższy, przygotowujący do studiów wyższych, w skład wchodziły: arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka] • Jednakowa metoda wykładowa – scholastyka [udowadnianie [rzy pomocy logiki Arystotelesa] wybitnymi twórcami byli: XII w. Piotr Abelard, XIIw. – Tomasz z Akwinu i Roger Bacon. • Jednolite wzorce uniwersytetów w Europie Uniwersytety: • Korporacyjny [włoski], powstawał na bazie szkół rzymskich. Dominowało w niej prawo. Wzorcem[matką] była Bolonia [utworzona w XI wieku, najstarszy uniwersytet europejski] • Kolegialny [paryski], powstawał na bazie szkół przykatedralnych. Dominowała w nim teologia. Matka – Uniwersytet Paryski [XII w. , a od XIII nazwany Sorbona] Do końca XII powstawały uniwersytety tylko we Włoszech i Francji [wyjątek – Oxford – XII wiek] W XIII w. powstają uniwersytety w całej Europie zachodniej, m.in. Cambridge. W XIV w. powstają już w Europie środkowo-wschodniej [najstarszy – Uniwersytet Karola w Pradze – 1348, a następny – Akademia Krakowska – 1364] Uniwersytet Jagielloński wzorowany na typie włoskim, aż 8 z 11 katedr było prawniczych. Na czele stał rektor [w typie włoskim wybierany spośród studentów, a w paryskim spośród profesorów]. Typ włoski był niezależny od władcy, natomiast paryski zależny od Kościoła. Średniowieczny uniwersytet składał się z 4-ech fakultetów: • Sztuk i nauk wyzwolonych [najniżej] • Prawa [ wyżej] • Medycyny [jeszcze wyżej] • Teologii [najwyżej] Metodą wykładową – scholastyka. BAKAŁARZ – dzisiejszy licencjat. BEAN – początkowy student. SZTUKA I ARCHITEKTURA  Style: • Romański • Od XII/XIII w. w Europie Zachodniej rozpoczyna się Gotyk. Romański: • Niskie, przysadziste budowle o charakterze sakralno-obronnym, • Grube mury z kamienia • Małe okienka z łagodnymi łukami • Kościoły na planie krzyża łacińskiego albo okrągłe rotundy [np. Wiślica, Strzelno] • Sklepienia kolebkowe lub krzyżowe • Ograniczone do minimum zdobienia, albo czasem nie było ich w ogóle [np. Inowłodz – kościół św. Idziego] Gotyk: • Strzelistość [piął się do nieba] • Wysokie wieże • Ostre łuki  • Wielkie okna z witrażami • Nad wejściem rozety • Duże wrota z ostrym łukiem • Wejścia – zdobione portale • Wysokie kolumny podtrzymujące sklepienia krzyżowo-żebrowe • Malowidła na mokrym tynku – freski [wybitnym twórcą był GIOTTO]